Instrumenti i Hagës,instrument i politikave të Beogradit

Tribunali i Hagës, instrument i politikave të Beogradit

Enver Bytyçi
Domethëniet e vendimit të Hagës

Në vendimin për dënimin e pesë zyrtarëve të tjerë është shqiptuar se ata akuzohen për vrasjen dhe asgjësimin e mijëra shqiptarëve të Kosovës (burimet zyrtare ndërkombëtare kanë saktësuar numrin prej 21 000 personave), për dëbimin me dhunë të gjysmës së popullsisë së Kosovës si dhe për shkatërrimin e qëllimshëm të dhjetëra mijë banesave dhe objekteve të tjera në Kosovë. Por kokoshi është katandisur në një thelë: Gjithë këto krime i kanë kryer "individët e lartpërmendur". Milosheviçi e Milutinoviçi "nuk kanë urdhëruar", "nuk kanë pasur dijeni", shkurt "nuk janë fajtorë", sepse edhe po të kishin pasur dijeni do të duhej të dënoheshin së paku "për mosveprim për shkak të detyrës".
Nëse do të dënoheshin Milutinoviçi e Milosheviçi, atëherë zyrtarisht shteti i Serbisë do të merrte përgjegjësinë juridike e morale të krimeve makabre në Kosovë. Kjo do të thoshte që Serbia si shtet e si komb të merrte barrën e reparacioneve dhe të kërkonte publikisht falje për ato krime. Kjo do të thoshte që Serbia përfundimisht juridikisht të detyrohej të sillej ndryshe rreth Kosovës dhe realitetit të ri të krijuar aty. Kjo do të thoshte më në fund stabilitet, qetësi, rikthim i vlerave morale e njerëzore, qetësim i shpirtrave të atyre shqiptarëve të cilëve u mungojnë njerëzit më të dashur. Dalëngadalë kjo do të thoshte edhe pajtim me nocionin e faljes nga ana e viktimave të krimeve serbe, pra nga ana e shqiptarëve.
Por Tribunali i Hagës nuk i dha këto shanse. Tash duket se dikush në Hagë ka qenë i interesuar që edhe Slobodan Milosheviç t'i ikte gjykimit. Ai nuk mund të pësonte në asnjë rrethanë fatin e Milutinoviçit. Ndaj dhe që ai të mos dënohej, duhej të shndërrohej në një hero të nacionalizmit masiv ekstremist serb.
Për lirimin e Milutinoviçit janë dhënë versione të shumta. Në shtypin perëndimor përmendet fakti se ai ka vazhduar mandatin e presidentit të Serbisë deri në vitin 2002, megjithëse shefi i tij direkt, Milosheviçi, kishte përfunduar në Hagë. Është shënuar gjithashtu se "Milutinoviç ishte më luajal, krahasuar me Milosheviçin". Madje gazeta "Frankfurter Allgemeine Zeitung" aludonte në numrin e saj të datës 27 shkurt se kjo që ndodhi tani ishte pasojë e një marrëveshjeje politike.
Megjithatë më e besueshme është se ky vendim është pasojë e politikës evropiane "për t'ia shpëtuar fytyrën Serbisë". Kjo karotë evropiane për Serbinë, e stimuluar edhe nga dëshira për të ruajtur miqësinë me Kremlinin, ishte njëkohësisht përpjekje për ta inkurajuar Beogradin në politikat e tij destruktive në Kosovë. Pikërisht kjo përpjekje e inkurajimit të Serbisë kundër Kosovës i duhet tash më së paku rajonit dhe vetë Evropës. Kjo politikë e certifikuar në Hagë është shkaku i të gjitha problemeve dhe vështirësive që Serbia vazhdon t'ia shkaktojë shtetit të pavarur të Kosovës.
Pas këtij vendimi për lirimin nga akuza të të akuzuarit kryesor, Milutinoviç, do të jetë shumë më vështirë për institucionet e Kosovës që ta mbajnë nën kontroll gjendjen. Janë dhjetëra mijëra njerëz që ende nuk janë kthjelluar psikikisht nga tragjedia e dhjetë viteve të shkuara. Të dalësh e t'u thuash këtyre njerëzve se "kreu i shtetit kriminal serb nuk ka dorë në këtë dhunë asgjësuese", është më shumë se fyese, është më shumë se denigruese, është një rivrasje dhe një riasgjësim i tyre. Por politika meskine e aplikuar nga i ashtuquajturi "Gjykatë e Drejtësisë" nuk dëshiron t'ia dijë për ndjenjat njerëzore. Madje nuk duan t'ia dinë dhe politikanët e atyre vendeve evropiane, të cilat reklamohen si shëmbëlltyra e demokracisë.
Fatkeqësisht në rastet kur qeveritë e kanë pranuar shtetin e pavarur të Kosovës, reporterë të shumtë proserbë janë vënë me militantizëm kundër kësaj pavarësie. Më 17 shkurt, në ditën e njëvjetorit të pavarësisë, reporteri i Vjenës raportonte për TV ZDF se "pavarësia nuk ka sjellë asgjë në Kosovë, përkundrazi, ka sjellë krim, trafiqe, drogë" dhe jepte një kronikë, ku shfaqej vetëm një familje rome, gjendja e së cilës ishte e mjerueshme. Kronika të tilla me romë mund të përgatisësh edhe në Gjermani, Itali e gjetkë. Shtypi ka shkruar se në Hungari pamje të ngjashme që jepte reporteri me romët janë të zakonshme. Por kjo kronikë i duhej këtij kronikani antishqiptar, për ta rivrarë shpresën e shqiptarëve shumicë dërmuese e popullsisë në vend si dhe për t'i dhënë hapësirë akuzave serbe e ruse për "pazotësinë e shqiptarëve të Kosovës për të bërë shtet".
Megjithatë Sekretarja e Shtetit Amerikan, Hillari Clinton, duket se u jepte përgjigje këtyre obstruksioneve të stilit të Beogradit, kur para tri ditëve u thoshte dy liderëve të Kosovës, Sejdiut dh Thaçit se: "Është privilegj i madh dhe nder për të parë të gjitha të arriturat e Kosovës që nga kohët e tmerrshme të represionit dhe luftës 10 vjet më parë".
Ndërkaq Tribunali i Hagës për ish-Jugosllavinë ka dhënë një vendim të falsifikuar për qëllime politike dhe i ka bërë shërbimin e radhës, ndoshta më të madhin shërbim, shtetit të Serbisë. Shqiptarët për drejtësinë e këtij tribunali kanë qenë dhe janë qytetarë të dorës së fundit, njësoj siç ata kishin qenë para gjykatave serbe në kohën e sundimit të Slobodan Milosheviçit. Dhe duket se nuk ka asnjë ndryshim midis Hagës dhe Beogradit. Për këto arsye në Kosovë ndoshta ka ardhur koha të protestohet si në kohën e minatorëve të Stari Tërgut, tashmë jo më kundër Beogradit, por kundër Tribunalit të Hagës, si instrument në duart e Serbisë. Ky vendim është një arsye më shumë për udhëheqësit politikë në Prishtinë, që ata t'i thonë jo të gjitha politikave dhe instrumenteve të OKB-së në Kosovë. Prej sot ka logjikë e arsye që ky tribunal të shpallet i paligjshëm nga ana e Kosovës. Prej sot duket gjithashtu sa të drejtë kanë Shtetet e Bashkuara të Amerikës në refuzimin e tyre për ta njohur këtë Tribunal.