SHQIPETARET DHE 'NENA TEREZE'...! nga Fatos Ashiku

SHQIPETARET DHE 'NENA TEREZE'...!

nga Fatos Ashiku

Edhe nese mendohet se kjo eshte nje çeshtje e qarte dhe e dimensionuar ne drit hijet e veta, ende vihen re dilema dhe perqasje kundrathenes qe meritojne vemendje! Tashme per faktin qe jemi vete Ne qe endemi permse nje kontradiksioni ne segmente te shoqeris dhe botes shqiptare e jo me te huaj qe gjer me vone kishin pretendime mbi origjine e saj!
E pra cila eshe kjo dileme dhe pyetje qe endet e tille?
A eshte Anjeza Bojaxhiu nje moter shqipetare qe e mbart ne kurmin e saj humanizmin qe e beri te degjuar nen statusin e 'Nenes Tereze'?...a ishte ajo nje bime vijuese e shprehjes se shirtit human te popullit shqiptar apo u krijua ne nje terren jasht ketij sentimenti!
Mbase kjo pyetje lind dhe perben çeshtje, pasi jo sa duhet nder rrethe intelektuale dhe akademike kjo eshte lene e trajtuar perciptas tej nje perkushtimi ku religjioni katolik e ka trajtuar ne hulli te vet, ndersa i jep ngjyrim prej nga i ben interes te natyreshem! per te vetmin fakt dhe lidhje duke kerkuar ne rrenjet e saj rrenjet e motres shqiptare Anjeze ato te nje populli qe ka nje veçori te vet ne thelbin e gjallimit tej disa popujve te tjere te rajonit.
Mbase madheshtia e kesaj fugure Nenes Tereze e ka eklipsuar apo i ka dhen peshe specifike trajtes per ta pare ate si nje fenomen qe krejt rastesisht u formesua ne nje terren tjeter siç eshte 'Kalkuta e I ndise' dhe shqipetaret ose duhet te heshtin ose duhet te mbeten thjesht vendi i origjines dhe nuk ka lidhje...!
E pra ja kete ne linja teresore e mbart dhe e merr persiper ky shkrim te sjelle ne vemendje te lexuesit te thjeshte a
specializuar!
...permes nje trajektoreje biografike te saj ajo ka lindur aty rreth prag shekullit te xxte ne dekaden e pare te tij!Gjykuar mbi rrethanat historike dhe shkaqet e gjallimit te popullit shqiptar dhe familjes ku lindi e u rrit,periudha e tille perkon me ate te rilindjes kombetare.Dikush me heret gjykoji me te drejte kur thote pak a shume:-Edukimi i nje filizi njerezorenis ne harkun kohorepra njezet vjetesh se te vije ne jete pra si i paralindur...!'
Ne ate kapercyell kohore datojne levizje te medha qe ne piken kulmore te tyre mbartin ngjarjene madhe te lidhjes se Prizrenit...lidhje e cila ne thelbin e saj kishte pavaresimin e vendit nga zgjedha pes shekullore atomane dhe parandalimin apo perballjen me tendencen per te copetuar trojet e shqiperise! Ne kete kuader terreni shqipetare pas 5 shekujsh ishte tashme nje terrn i tille i mbarur me nje kerkese per nje vetedije kombetare ,ngaku mjedisi ku ajo u lin dhe u rrit i kishte resurset paresore mbi nje mesatare te zhvillimit te shoqerise se asaj kohe .Levizjete shumta kulturore dhe perqasja e elementit qe ishte formesuar jashte ne nje terren konkret , kishte bere te gjallohet teresia e koshientit njerezore drejt nje trendi te ri.Veprimatri e tille e ben efektin e vet ne raporte te qenjes mes gjendjesh dyzive ku ishte gjendur per aq shekuj dhe dekada. Te formesimit te nje mentaliteti ndryeshe mbi ate qe perandoria osmane nuk ishte nje e drejte legjitime por nje krim njerzor i bere ne rrethana te caktuara historike permes nje pushtimi te dhunshem dhe te ege
barbar! Se e kaluara e tij ishte njee shkuar endritur e pasur me nje sentiment tejet human nder trojet e veta nder popuj me te vjeter te rajonit! Se kishin qene te paret e tyre Iliret qe ishin shquar per nje menyre jetese tejet paqesore dhe kishin patur nje kulture mjaft gjere qe i bente nder nje populli, ku kurre ne historine e tyre Ata nuk kishun ndermarre akte barbarie ndaj popujve te tjre para dhe pas dyndjeve barbare.
Pra,nje popull itille me nje te kaluar kaq te lavdishme i kishte teraresurset dhe rrethanat qe te merrte persiper aktin e pavaresimit si nje e drejte jo vetem natyrore por e provuar se kishin qene popull shtetformues dhe e mbartnin sensin e vetedijes mbi qeverisjen dhe ceshtje te bashkejeteses ne nje kuader boteror!
Nje panorame e tille na jep te drejte ne analizen e nisur pasi e shtron nje taban ku ngrihet teza e lartepermendur ku merr persiper te tregoje se motra Anjeze ishte nje bimme e rritur ne nje terren te tille e nje populli me nje tradite e te shkuar krenare!
Por ndersa e kap kete kuote sakaq nje mendesi tjeter po aq vigjilente prej nga buron dhe mbartja e kundrathenjeve thote:-Po mire. perse kjo moter shqipetare nuk e ushtoi aktivitetin e saj human dhe te mbetej nje personalitet ne vendin e saj por shkoi tej nder dhera te tjere ?
Dhe per ta shkermoqur kete pretendim ne dobi te asaj qe e kemi ne interesin tone aq edhe te se vertetes duhet per pak çaste te endemi , ne nje analize qe i ben lidhje rrethanat shqiptare me ato te zhvillimeve ballkanike dhe boterore ne nje rrafsh historik.
...lufterat e njepa njeshme ballkanike dhe perballja e luftes se pare boterore do sillnin nje panorame rrenqethese ngaku popujt u sakatuan ndersa mjerimi i gjer me ate koheshem merr tipare galopante.Sikunder kurdohere fund shekujt dhe fillimet e tyre pararendin me ngjarje dhe ndryshime epokale. Ishte pragu i nje rendi te ri shoqerore ku marredhenjet mes shtresave te medha ne cilesine e plebenjeve shekullore perballeshin me zoterinjte shekullore per te rimarre pozitat ku raportet e qenjes ndermarrin nje proces revoluimi per ti permbysur ato ne favor te njedimensioni te ri numan me tipare te nje krijese me me shume liri dhe menyre jetese qe e mbrtete drjt permbushjes se misionit te tin ne nje terren krejt tjeter por te denje sic meriton krijesa njerezore ne hulline e vet te nayreshme ku e mbart nje univers qe ne frymezim te tij e ka sensin e levizjes dhe zhvillimit te perhereshem! nje ligjesi e zhvillimit qe po merrte trajta mbare boterore.
...keshtu revolucioni i Tetorit me piken e tij kulmore te vitit 1917 kishte bere ate qe per here te pare ne rrethanat e tilla historike sa e mbart monarkia dhe perandoria cariste, e tille qe i sjell ne qeverisje masat e gjera te popullit punetore fsahtare ish bujkrober dhe sherbetore shekullore. Ishin kohe qe parapriheshin nga lindja e proletarjatit si nje risi qe e bente marredhenjen e njeriut me zhvillimin e industrise dhe mekanizimit si nje domozdohmeri zhvillimi, por qe ne mungese te reformave supertrukturore e benin nje krize mes tyre qe prodhonte papunesi! kujtojme nderta levizje, ate te cartisteve ne ngli ku punetoret ngriheshin per te shkaterruar makinerite!
Ne kete kuader paaftesia e sistemit te mepareshem per te pare drejt ketin sensi zhvillimi , nevoja per te vikjuar qeverisjen permes nje politike shfrytezonjese i sjelmonarkite, qeverite ne nje rrang boterore te hartojne nje politike vilente perball ngritjes se proletariatit per te drejta e liri ndersa ne vendet kolonoiale kishin nisur revoltat per pavaresim dhe heqjen e sistemit skllavropronare!
Ndersaendemi ne kete panorame sa sjell kjo perballje ne nje konteks te pergjithshem, natyreshem ajo qe vjen me pas do te sillte nje pergjakje te re qe permasat e saj do jepninefekte ne mjerimin e skamjen e popujve!
E pare ne kuader te zhvillimeve gjithperfshirese sa e mbart bashkejetesa dhe bashkerendimi mbare boterore, shqiperia endej e tille por me nje mangesi tejet thelbesore me efekte negative sa e sjell ne kujtese endja e gjate nen pushtimin atoman!
Ne terrenin shqiptar nuk kishte zhvillime te tilla! Rethanat historike ku ishin formesuar dhe ngjizur ato mes plebeut dhe zoterinjve shekullore nuk i kishin kapercyer caqe te tille ! Mesjeta kishte ende gjurme madje ne lulzimin e saj!Kishte skllaver , kishte skamje, kishte trauma , por nuk kishte nje perqasje te figureshme te saj sa te prodhonin e benin lajm!
Mungesa e nje proletarjati ashtu ne permasa masive ishte hallkaa thelbesore qe e bente rrethanen te endej e brishte dhe çeshte qe e ben shprehese ajo endej ne nje vetedyzim te thelle mbi nje sere mentalitetesh dhe izmash qe kishte lene pas nje menyre jetese e atille qe ne strategjin e saj synonte ta mabnte nje popull nen shtypje dhe kolonializim te perhereshem e jo me si pjes perberse te saj! Pasi e shkuara e hershme tregonte se shqipetaret kishin qene dhe mbteshin te pabindur ne idene e nje pushtimi (sjellim nderment hitorin e tre dekadave lavdi nen udheheqje te Gjergj Kastriot Skenderbeut).
Ishte kjo perqasje e hereshme tipar i shqipetareve ka rridhnin , qe ebente perandorine te ndermerrte ndaj shqiperise nje strategji tejet vendeve te tjere te tille, qe e synonteta asimilonte teresisht çdo aspirate dhe tendence per pavaresim pasi sado pak tilinte te lire ata do e benin te pare pune te ndermerrnin hapin e çlirimit dhe largimin e tyre! Nevoja per te mbijetuar ne ate kalvar bashkejetese ku nje pale e bene ate bashkeqeverisje kishte sjelle ne terrenin shqiptare aplikimin e nje sere reformash qe i shkonin pershtat nje strategjie te atille.Pra mjerimi shqipetare kishte nje te keqe plus sezhvillimet ereja boterore e gjenin nenefektin e nje perandorije aq mizore ne kete sens sa edhe te mbetur mes nje reformimi ku shqiperine e mbante pas qerres se saj aq sa edhe e beri si plaçke tregu ne pragun e shkermoqjes se saj!
Ne kete kendeveshtrim, prqasja e ketij mjerimi nuk kishteperqasje te atilla sa ofronin bulevardet dhe getot e indise a gjetke! Agaji , beu, bajraktari shqiptare ishte ne kufijte e nje perqasje tejet te prapambetur pasi vete politika e pushtuesit ishte e tille qe nuk u kishte lene hapesire xzhvillimi e jo se ishin injorante e te paafte! Melodramat sghqipetare sakaq pushtonin hapesira tej kufijve, ku pashallare dhe agallare te kamur piqnin kafene ne metropolet e botes me kartmonesha hapolonash dhe kete ne vend e shinin thekren ende me kuaj!
E mbanin tere diten si kalin ne leme dhe naten ja jepnin nje kend a qoshe per te fjetur dhe krodhen e bukes sa edhe nje cope toke me tetrete tek e mbanin te lidhur permes se keqes qe ishte pare edhe me e kobeshme!kjo per njeriun e mjerimit shqipetare ishte nje skllaveri e tipit te veçante madje tejet djallezore por qe e mbante ne kufinj dyzimi perçudnues!
Nje Gavrosh,ne barrikadat e komunes se Parisit i gjindur jetime mes kater udhesh ishte me i lire ne mevetesine e tij se sa nje i tille ne shqiperi se e kishte ate terren ku ajo endje te mos e shperfytyronte qenjen ne nje hulli pa rrugedalje! Ne shqiperi nuk kishte revolucion , as komunate qe kerkonin permbysje por as edhe altrnative tjeter qeverisese sa te prodhonte efektin e rruges ku njeriu del nga vetja! Madje tek njeriu mjerues shqiptare kishte edhe nje plus qe mberteteturp per te lypur per ta çfaqur mjerimin dhe skamjen! Ato ndrheshin thelle ne ndjesi te ndrydhura sa vte shenjterimi i saj.E kishte shqipetarei nje tradite tejet origjinale qe buronte sa nga karakteri krenare aqsa e mbrujtur ne rrethana historike! Po te veçojme ne pika te veçanta ate te shkuar kur Arberia endej nen trysnine e bes lidhjes se Lezhes
kishte nje pike kulmore ku pledeu skllavi behesh i njejte me princin ne lufte!Pasi veçoria e lindjes dhe zhvillimit te principatave shqipetare kishte nje dallim thelbesore ndaj vendeve tjera per faktin se ,lufta nuk ishte bere per te gragitur dhe fituar terrene kufijsh por kurdohere nje lufte mbrojtese e cila e bente njesh si popull, madje nje element sa i hershem kombtar, pasi trojet e princit ishin edhe ato te shtetiti apo memedheut,vatanit, komb...
Ne kete kuaderprinci beu agaji apo zoterija ishte njekohe dhe udheheqesi i luftes per te mbrojtur atedheun qe kurdohere endej nen trysni te pushtimit! Nje sindrom qe e shoqeroji keshtu shoqerine shqiptare ne dreit hijet e veta edhe gjate pushtetit popullore ne pes dekada te endjes se tij! Ne kete kuader shtoi ketu rrethanat e ngjisjes se idese se motres Anjeze per te rendur drejt nje perqasje te atille, ku mistri amshues endet i pa eksploruar, ajo motra shqiptare nuk mundej ta bente Kalkute terrenin e shqiptareve pasi kriza ne vorbullen e saj ende ishte tejet larg kombit te vet!
Madje per te evidentuar menyren e gjenerimit te krizave neshqiperi e rreth krahinat e saj ne Kosove e gjetke, nk mundesh te kalosh edhe ne ditete sotme pa sjelle ne vemendje si artikulohen ato dhe si suportohen ne kurmet tona njerzore! Eshte e pamundur te masesh konturet reale te mjerimit qe e prodhojne nje skamje dhe mjerim ne nje stad kur kujton se breza te tere linden dhe u formesuan nepermjet krizave..Ne na k!ane frike krizat, tek ne ato mbeten keshtu pa buje , pa nje Nene Tereze, pa nje gavrosh,n e i hame ato pasi kriza jone nuk ka kut as lindor e as perendimor madje as jugore dhe veriore..kriza jone eshte e tille qe i gelltit te tyre...! Ata te tjeret e prodhojne krizen ne krikellene birres, ndersa ne as edhe kur hame bar e gjeth nukben ze .. e pse?
Per tera sa thame e jan thene e do thuhen..por mbetet nje aresye themelore se ne e kemi nje enderr qe kur na vjen kriza ajo behet 'alibi'! E kemi endrren e bashkimit kombetare e tille!-Qe pas çdo verpimi qe bejm, pas çdo gezimi qe kemi, pasçdo gjeje qe na ndodh e kemi nje dert qe nuk barazohet me asnje dhe serish na ben te ndihemi jetime , te paplotesuar , sikur edhe kafene e pijme jo si tjeter por nen gjunje ..sepse ajo enderr na ushqen kur jemi te uritur, ajo na jep force kur jemi te pa fuqishem ajo na mban gjalle ajo eshte nje 'gure bese urije'...!Nje pergjigje per pyetjen ç'bejne shqipetaret pse durojne nje diktature perse enden te perhumbur para nje zgjidhje sa nuk prodhon dot zgjedhje , sepse nisemi atje dhe marrim tjeter udhe pse pa zgjidhur ate jemi : si te verber, siu loker, si eunukerpse ajo eshte vetezgjidhja...por te shkohet drejt saj duhet nje mendesi bashkohore ne elementet qe e mbartin frymen e ketij bashkimi tek te tere pasi nje bashkim nuk mund te behet me nje politike perjashtimi ndersa e kerkon nje distantim te qarte prej se keqes ne nje menyre qeverisje qe e mban larg idene e ketij bashkimi!
Mbase ne ate galopimte saj motra Anjeze nis te behet nje Nene Tereze per te dhene nje shans qe dikush te terheqe vemendjen e faktit qe nje e tille ishte prej shqiptaresh , qe ja dalin te jene te tille ndersa ende jane nje popull muaxhir ndare ne pese shtete ndersa vuajne pasoj te nje coptimi barabar!
Ndersa u endem jo pak ne kete trajtese nuk mund te mos dalim ne konkluzionin perfundimtare te padiskutimte se: Nena Tereze eshte produkt llogjik i motres Anjeze e mbartur prej saj dhe e ngjizur se pari ne nje terren ku humanizmi eshte ne genin e gjakut te nje populli dhe kombi shqiptare! Fakti qe jemi i vetmi popull dhe komb qe ne kete kuader gadishujsh ballkanik dhe apenin e tej qe e prishi kolorin e vendeve perandorish..te vetmit qe erdhem duke u tkurrur pse u gjindem para nje strategjije barbare per gllaberim kufijsh nga ku sllavet i perdoren per ta realizuar ate teksa pervetesuan shovinizmin si mjet mbrojtes dhe alibije!Lind pyetja po shqipetaret nga kush u perdoren ne idene e tyre te qendreses te lavdise dhe krenarise gjer ne vetmohim?
Kemi ne historine e re dy raste dhe dy perqasje te njejta por me nje pike lidhje! Si 'Skenderbehne' ashtu edhe 'Nenen Tereze' pra motren Anjeze Bojaxhi ashtu edhe Gjergj Kastriotin te dy me te njejten fame, te dy te etiketuar me anen e nje identiteti tjeter ne emrin e tyre, te dy te perdorur ne thelbin e tyre madje nga i njejti burim Papati!
I thane Gjergj Kastriotit kalores i krishterimit dhe e dekuruan me urdherin me te larte por e lane ne balte kur per hire te atij qyteterimi popujt e krishtere qeverisjet e tyre u gjinden tekoruptuar ne lidhjet e tyre me perandorine sa nuk e bene nje kryqezate kunder saj nen udhheqjen e tij...ndersa thelle ne vetedijen e heroit tone ishte ideja e mbrojtjes se lirise se popullit te vet ndersa u be zedhenese dhe mbrojtese e nje morali te larte qe shkon pertej çdo qyteterimi dhe religjioni! Vertet osmanllijte e nisen lojen e tyre makaber te pushtmit nen thirrjn e mrojtjes se fese se 'ALLAHUT kishin bere blasfemi dhe ishin kriminuar pasi thelbi i moralit te 'TIJ' nuk kishte asgje te perbashket me dhunen ku morali 'ISLAM' e ka ne balle udheheqese moral te tille qe eshte paqe dhe shpetim dhe jo pushtim dhe plackitja! Ata benin krim duke rene ne emer te Allahut ndersa vete ALLAHU ishte ne anen e shqiptareve ndersa u dha frymezim dhe force te atille sa e perligj nje perballje aq te pa precedent ne histori te luftrave! Ashtu edhe Anjeze Bojaxhiu e numbi identitetin e saj nen trysnine e idese se kjo sakrifice e saj behej ne emer te aksh qyteterimi a religjioni sa u nxitua te pervetesohej nderkohe kur ajo ne vetedijen e saj e kishte frymezim prej vete 'ZOTIT' por jo te atij zoti qe e goxhduan ne mur zotat njerez per ta bere alibi tezen se mbeti per ti dhene jete njerezimit por per ta izoluar ne nje faltore te gurte , Per ta bere alibi nenshtrimine popujve ndaj nje zoti jezus qe nuk kishte qene ne gjendje te mbrohej nga nje sulm barbar! Lind pyetja.ky zot sa eshte n gjendje te prodhoje liri ne mendje te njerezve kur nuk qe i zoti per vete?
Pare ne kete kendeveshtrim qendresa jone e kaluara jone e lavdishme duhet pare jo si nje gjallim shpellaresh, as edhe ndonje rrace te mbi natyreshme por: Nje produkt i beselidhjes ne kurmet moral dhe shpirterore tenje populli qe e beri vetedije idene se i lutet i falet dhe falenderohet veçse nje 'ZOTI' qe eshte nje edhe i vetem qe gjallon çdo çast i lire dhe frymezues dhe se nuk e prishi marreveshjen e pare per te mos e prishur paqen dhe rregullin mbare njerzore! Andaj diviza qe i udheheq levizjet tona mbare kombetare per çlirim dhe mevetesi kombetare jane te tilla 'enigmatike' ne etiketim gjersa themi :-Feja e shqiptarit eshte shqipetaria' pasi veçse keshtu behemi bashke ne ate konkurence te pa denje qe nder kombete tjere endet perparesi se kush religjion do triumfoje nen petkun e nje qyteterimi !E artikuluar keshtu kjo nuk e fsheh dot nenteksin e saje e cila mbetet e tille qe Ne shqipetaret jemi jo rastesisht ne nje pike lidhse ne portat e nje kontinenti se ashtu e ka dashur vete krijuesi qe e ben frymezim gjallimin dhe rregullin enjerezimit!pse mbetemi te tille lekurdhijte por beslidhes qe nuk koruptohemi ne ide pushtuese pasi e kemi te ngjizur prej tij..mbase per te mos dale faret na ka mbajtur ne keto hulli ndersa triumfi njerzore te merre nje prirje drejt nje morali qe e shpeton njerezimin nga bjerja qe e ka kapluar ne sistem ne themele ku ngrihet nje qyteterim permes fatkeqesish te popujve! Pra nuk eshte faji as i SkEnderbeut dhe as Nenes Tereze qe ishin shqiptare sa deshen njesoj ti perveteojne por edhe pse tentuan ti pervetesojne ne nje kuader religjionar!
Por ne le te shohim ate qe jo na ndan po rna bashkon drejt nje ideje bashkeqeverisee ne je kaercyell te tejkalimit te mizerjes dhe prapambetjeve ne nje kuader gjithperfshires, duke mos hapur polemika as me Vatikann as me Kalkuten perse ajo mbeti ne vendin e tyre ne nje varr!
Fenomeni Shqipetare eshte tejet madhore para tyre figura te tilla na bejne ndere aq sa ishin qe u ngjizen prej keti trualli qe e ka humanzmin pjese integrale gjallimi! Sakaq askush nuk ka te drejte te thote se NENA tereze motra shqiptare ishte katolike dhe shqipetaret duke qene shumice myslimane nuk e duan! Kjo eshte nj ide shoviniste qe shpreh ate qe shovenet enden tashme nder llogoret tona ndersa nuk ja dolen kur i kishim ballas! Duke perfunduar mbetemi te bindur se ja kemi dale sebashku te krijojme edhe permes kesaj analiz te shpalosim teza te qarta pa mjegullnajen dhe tisin e te pavertetave qe enden mes nesh per pa njohuri apo mos perceptim te qarte te gjallimit tone nder shekuj mbijetese...!Nder tre deklarime te saj Shqipetaret ghjinden bashke ne dy prej tyre...ne universalitetin e saj frymezues,pra humanitetin e saj e gjen tek ngjizja e nje njeriu qe mbart mora;lin jetesore..dhe, ne ate qe ishte Shqipetare...prandaj ata qe e konsiderojne veten katolike nuk kane aresye te gjinden ne te ne kete kuader , por, edhe ata qe e gjejne veten myslimane te mos e perdorin thenjen e saj si bumerang qe ja humb asaj vlerat...mbase asaje nuk ju dha rasti te sherbeje ne nvendin tone , ne vendlindjen e saje , por ne aspektin human ne ate lidhje qe e mbart njerezimi si pjese e nje universi moral e,shpirterore edhe materjal ajo eshte pjese e nje gjallimi te perboteshem....!

FATOS ASHIKU kruje 2011..Beselidhja e re Shqipetare.