Kristaq Turtulli: Dëgjo, floriri im - Kapitulli i dytë

nga **Agim Gashi** Tue Nov 03, 2009 2:25 am

Kristaq Turtulli

DËGJO, FLORIRI IM

Kapitulli i dytë

...eh dashuria, a është për të mençurit...

Gjyshja më tregonte se: “Gjyshi Rubin u shfaq në dasmën e tij si një kalorës i lashtë romantik, veçse ai nuk ishte duke vrapuar me shtizë, por baritur ngadalë me kitarë dhe vështruar miletin rreth e rrotull me sytë e tij gazmorë. Ai bëri disa lëvizje të ngadalta, të lehta, në majat e gishtërinjve, si një valltar klasi që përgatitet të fillojë vallen e zemrave, ashtu shtatlartë, me kaçurrelin çapkën të zi harlisur në ballë. Ai eci madhërishëm nëpër korridorin e mbushur me dasmorë drejt qendrës së dasmës, aty ku qëndronte e zgjedhura, nusja e tij, Retina.
“-Çfarë bën Rubin,- i a patën prindërit të habitur dhe të shqetësuar njëherësh. Ata i dolën përpara për t’a ndalur,- mos, u lajthite biro?! Dale, prit. Mos na bëj me zemër, he bir, mos na leqendis. Kitara në dasmë është e sazexhinjve, jo e dhëndrit. Lëri sazexhinjtë t’i bien avazit. Ne për atë pune i kemi thirrur në dasmë.”
Ai buzëqeshi ëmbël dhe rregulloi me nge rripin e kitarës në shpatull. Akordoi telat, duke mbajtur vesh me kujdes tinguj e lehtë, pastaj lëvizi me shkathtësi të habitshme gishtërinjtë mbi telat e hollë. Balli i gjerë i u tendos dhe sytë i shkreptinë. Ajo copës dërrasë me ca tela të ndehur, të lidhur nyje, sikur të bënte magji.
Flake tutje brengën njeri dhe mbill gëzimin. Prej kitarës u dëgjuan tinguj të ëmbël, si cicërimat e bilbilave, kanarinave, të gjithë shpendëve këngëtarë! Ata kishin ardhur befasisht nga pylli i madh i dushqeve, fluturuar, ulur zhurmshëm nëpër telat e kitarës së gjyshit Rubin. Shtëpia e madhe u mbush me gëzimin e mrekullueshëm të pranverës, me kënaqësinë e çiltër të jetës. Dasmorët lanë mënjanë zhurmat, fjalët, thashethemet, u kthyen menjëherë, si me komandë, andej nga u dëgjuan tingujt magjepës të kitarës. Shumë prej tyre kishin ardhur vetëm të dëgjonin Rubinin kur t’i binte kitarës dhe të këndonte. Ai u a kishte premtuar! Nuk dilte nga fjala Rubini! Heshtni, dëgjoni! Po i binte kitarës Rubini, kantautori, mjeshtri i serenatave.
E ëma vazhdoi t’i fliste me zë të ulët dhe gjithë përgjërim:
“-Rubin, të keqen nëna, i bukuri i nenes, shpirti i nenes, ti e di mire, ne i paguajmë sazexhinjtë tu bien tamburave dhe jo t’i lemë të shqyejnë sytë dhe të zbardhin dhëmbët me ne kur të dehemi. Ata jane dreqër me brire, duan vetëm të mbushin barqet se ngrëni dhe të fryjnë xhepat me paratë tona. Hë t’u bëftë nëna, shko tek nusja dhe thith aromë gruaje!”
Rubini qeshi përsëri, shkujdesur dhe eci përpara. Të dy prindërit e tij te merakosur e ndoqën nga pas. Ata ishin njërëz të urtë. Stërgjyshja Dhora, në lektisjet e para të dritës së mëngjesit kishte dalë në mëhallë me kanistrën plot për të shpërndarë karamele për fëmijët dhe llokume me arra për të rriturit. Le të ishin të gjithë të ëmbëlsuar qysh me lindjen e dritës së mëngjezit në dasmën e djalit!
Kristaq Turtulli: Dëgjo, floriri im - Kapitulli i dytë U1_KristaqTurtulli2

Kristaq Turtulli: Dëgjo, floriri im - Kapitulli i dytë U1_KristaqTurtulli2

“-Dasma është e imja dhe qejfin dua t’a bëj unë dhe jo sazexhinjtë,”- tha Rubini dhe ngriti kokën lart. Ai bëri një rrotullim rreth vetes, telat zhurmuan këtë herë me furi, si të ishin në të zërat dhe erërat e pyllit. Kaçurreli i zi valëzoi në ballin e gjerë, gishtërinjtë e hollë dhe të shkathët i fluturuan nëpër tela.
Ai këndonte bukur dhe në fustanin e bardhë të nuses së tij u ulën të gjithë zogjtë e pyllit. Ai ishte dhëndri, muzika, hareja, gjithë bota. Gjyshi Rubin me trupin e drejtë si selvi, të zhdërvjellët hynte mes grumbullit të dasmorëve duke kënduar dhe luajtur në kitarë. Balli i tij i gjerë dhe i djersitur, ishte gjithë shkelqim, si i mbuluar me margaritarë. Ai hodhi këmbën e majtë përpara, përkuli pak trupin, si të bënte përshëndetje fisnikërie, zgjati qafën, ngriti kokën dhe bëri një gjysmë rrotullim si të fshikullonte ajrin, këndoi:

Qyteti është sy zgjuar, po përgjon,
Doli flladi, rrugicave rrëshqet,
Falma moj Retinë syn e zi,
Dale moj, me gojë pse s’më flet...

Por Retina kishte sy të kaltër dhe flokët gështenjë. Ajo vështronte sy ngulur dhe gati e hutuar burrin e saj. Atë po e puthnin pothuajse të gjithë të ftuarit e dasmës. Ato ishin të zellshme, e puthnin pa u lodhur në buzë dhe në faqe. Disa femra të paturpshme, bile ishin edhe mesogra, i vareshin në qafë si të papara, gati t’i merrnin shpirtin duke lënë gjokset e mëdhenj të bardhë t’u dilnin jashtë, si pellgje me leshterikë. Ato donin t’a joshnin, t’ja hidhnin grepin, prandaj i kacavirreshin rreth trupit. Hëm, ato i përdridheshin pa turp dhe namuz. Oh nëne, ato kërkonin t’a mbytnin burrin e saj të ardhshëm në pellgoret e marrëzisë dhe të dëshirës së papërmbajtur femërore! Largohuni tutje! Retina donte të klithte me të madhe, të shkundte dasmën, ato të pa cipa ende nuk po i shqiteshin, po i merrnin frymën burrit të saj! Ku u gjendën gjithë ato oaze mishtore në dasmë! Ajo e dinte shumë mirë që Rubini ishte mashkull i bukur, por mbytja në pellgje me leshterikë të gjokseve femërore ishte mbytje madhe, e papërballueshme, tmerrësisht e padurueshme për një nuse të brishtë si ajo, që nuk dinte se çfarë ishte prekja mashkullore. Nata e parë e martesës duhet të ishte si porta e thurur me ar e parajsës. Ajo duhet të hynte në atë portë si një bulëz e freskët vese, e të prekej dhe të shijohej vetëm nga ai mashkull i pashëm.
Xhelozia, si një krimb i vogël, po i hynte në shpirtin e saj të brishtë dhe nuk po e linte të qetë. Rubin të lutem, mbaje të freskët dhe të pa prekur afshin, flladin dhe aromën e mrekullueshme të burrit, mos u a le të t’a rrëmbejnë epshet e femrave gjoks përveshura! Lëre kitarën, të përgjërohem dhe eja ulu këtë pranë meje, si të gjithë dhëndurët e tjerë! Ai i kishte marrosur si zakonisht të gjitha gratë e botës. Ai ishte si një meteor verbues, përvëlues! Vetëm majat e gishtërinjve të këmbëve të tija preknin dërrasat e lara dhe të kruara me kujdes të dyshemesë. Ishte një kërcim i rrallë, elegant, siç dinte të kërcente vetëm ai. Balli i tij shkëlqente, shkëlqente, sikur drapri i hënës kishte prerë qindra cepa yjesh dhe derdhur më pas në ballin e në trupin e tij...
Gjyshen po e mbërthente gjithnjë e më tepër meraku. Ajo donte të lëvizte të turrej drejt tij, t’a merrte, t’a tërhiqte, që t’a kishte për vete të tërin, por ishte gjithnjë në vëzhgimin të vazhdueshëm të plakave. Sa të vështira e paskan nuset, sidomos nuset e reja, kur kanë burrat e bukur, të gjallë, të shkathët si Rubini! Shih, shih, një vajzë e re, gërsheta gjatë si litarë, nga mëhalla e kasapëve, vrapoi drejt tij, dale, ajo i u var në qafë, ajo seç po i thoshte, oh jo, oh nëne! Ajo ja ngjiti buzët burrit të saj si e ndërkryer një copë herë, i a mbajti të mbërthyera fort dhe nuk ja shqiti, si t’ja rrëmbente të gjithë bukurinë mashkullore!
Asaj po i thahej buza dhe korseja po i a merrte frymën, ishte gati t’i këpuste telat e korsesë dhe të lirohej nga sikleti. Vallë a do të kishte vend në fytyrën e tij për puthjet e saj të mëvonshme?Të jenë kaq të ndezura femrat! Ato zuska kanë meshkujt e tyre në krah, ç’duan me mashkullin e botës dhe aq më tepër me një dhëndër! Ajo donte të ngrihej, paçka që dikush i kishte vendosur dorën mbi sup. Ajo ngriti kokën ngadalë dhe vështroi si nëpër mjegull fytyrën e lodhur të nënës së saj. Retina nuk kishte zë që t’i fliste nënës, së paku të largonte dorën nga supi. Ajo kërkoi sytë e nënës por dhe ajo i kishte tretur mbas dhëndrit të vajzës. Ajo u mundua të merrte frymë thellë dhe ndjeu që në sallë ajri ishte i rrallë. Dasmorët ishin ngjeshur njëri mbas tjetrit dhe Rubini kishte humbur mes tyre.
Krejt befasisht Rubini u shfaq përpara saj, ai nuk e la nusen e tij të tirrte gjatë, e tërhoqi butë nga krahu, qëndroi në mes të sallës së madhe, si t’i thoshte se jeta i pastron shumë shpejt yjet e rreme dhe mbjell yje me vlerë.
Ajo u përpoq të kundërshtonte, përpëliti qerpikët, mërmëriti disa fjalë të pakuptimta, por në realitet donte të thoshte: në qoftë se atë arrakatin e bukur e kishte mbërthyer syri i keq, që e shtynte të vepronte kësisoj, të pazakonshme për zakonet dasmore, ajo nuk mundej, nuk kishte sesi. Ajo ishte nuse, mbasi dasmat janë të nuseve, dhe veprimet e tyre mbahen mend deri në vdekje. Ajo u përpoq të largonte krahun prej tij. Ai zhurmëtar kishte qenë përherë. Ajo do të shkonte, nuk do të linte syrin xheloz t’a shigjetonte. Ajo nuk mundte, i ngjante vetja si zogu i vogël i pulës. Donte të bërtiste, por zëri i humbi në folësen e gjoksit.
Ai si t’ja kishte blerë mendimet, vështroi Retinën ngultas. Rubini me një lëvizje të vrullshme i shkoi krahun poshtë belit të nuses, si të rrëmbente puhizën pranverore dhe gishtin e madh e futi poshtë kopsës së korsesë, pastaj bëri një rrotullim si fllad së bashku me të. Retinës i u morën mentë, ajo ishte e përhumbur, por njëherësh e përshkënditur, sepse zakonisht në dasma nuset janë epiqendra dhe njëkohësisht harresa e saj. Rubini me një shikim të shpejtë përfshiu gjithë gjendjen dhe përkuli me delikatesë trupin e Retinës si t’i jepte krahë fluturimit në valsin e ëndrrave. Ai drejtoi trupin një copë herë, më pas u përkul lehtë, ngadalë. Koka e tij u drejtua drejt kokës të mbushur me lule të nuses, cepi i mustaqes së hollë lëvizi me vrull dhe me solemnitet i dhuroi nuses së tij puthje gjithë afsh sa që shkaktoi në sallë një psherëtimë të gjatë.

Nuk dashuroja as unë as ti
Por dashuronte dashuria....

I pëshpëriti Retinës në vesh. Rubini ishte vërtet Rubin i çmuar. Nuses i u morën mente, çfarë trille të çuditshme kishte burri i saj! Ai e mbante të shkëputur nga toka, si të ishte re e vogël pupëlore, në një qiell të pafund, të përmbytur nga vështrimet xheloze të femrave të botës, pastaj i a rrëmbeu buzët, si të ishin dy copëza qershie, duke i marrë frymën me puthjen legjendare, që u përfol në qytet për vite me rradhë.
Gjyshi Rubin duke mbajtur nusen në krahë e çoi në dhomën e çiftit të ri. Perdet ishin të ngritura dhe hëna ishte e plotë, e argjende, nazemadhe. Ai e lëshoi ngadalë, në shtratin e madh me dyshek të trashë me pendë shpendi dhe i pëshpëriti në vesh:
“-Hiqi teshat, zhvishu, shtojzovallja ime.”
Retina luajti kokën ngadalë dhe vështroi përreth e hutuar. Si të zhvishej, çfarë thoshte ky Rubin! Prapa derës përgjonin dasmorët, gjysmë të dehur, ndërsa perdet e dritareve ishin të hapura. Hëna atje përtej, në qiell u kishte ngulur sytë paturpësisht. Ajo ishte e plotë, gjithë shkëlqim hënor. Ai e tërhoqi ngadalë, butë nga vetja dhe i rrotulloi me kujdes kopsën e parë të fustanit të nusërisë dhe ajo u drodh.
“-Të lutem, mos,” -murmuriti ajo, - “hëna është përtej.”
“-Çfarë?!- ia pat Rubini me një drithërimë të lehtë në trup. Lëkura e bardhë e gruas së tij po e pështjellonte. Ç’punë kishte nusja e tij me një hënë të hutuar që qëndronte shumë lart në qiell,- “e pastaj, na qenka hëna përtej, ajo është qore.”
“-Nuk është qore hëna jo, shiko si t’a shkel syrin, të mbulohemi me kuvertë më mirë,” - pëshpëriti ajo dhe ngriti cepin e kuvertës me lule. –“do të jetë shumë mirë të zhvishem nën rroba dhe pastaj të flemë së bashku. Hë të lutem! Mirë?”
Rubini po ndjehej disi i paduruar. Ai ishte i ndezur, zjarr. Ai u ngrit me nxitim dhe tërhoqi perden e trashë me vrull. Dhoma u përmbyt nga errësira dhe ai ndezi dritën. Ndërkohë Retina kishte hequr fustanin, ajo e trembur mbuloi me nxitim trupin me cepin e kuvertës.
“-Mos,” - i a bëri ajo,-“të lutem mbylle dritën!”
“-Çfarë bën,” -i tha ai,- “ne jemi në dhomën tonë dhe është nata jonë e parë e shenjtë. Këtë natë gjumi është për të marrët, ndërsa dashuria është për të mençurit.”
“-Kam ndrojtje,”- murmuriti ajo.
“-Oh Retinë, ne tani jemi një trup. Hë de zhvishu, hiqi të linjtat, se po përvëlohem, po zhuritem si qiriu!”
“-Më beso, kam frikë Rubin, kam shumë frikë se mos gjesh ndonjë të metë në trupin tim dhe do të detyrohem të vras veten,”- pëshpëriti ajo. Nusja e re fërgëllonte si një lule në erë.
Ai buzëqeshi lehtë dhe përkëdheli butë flokët e saj.
“-Me të puthura do të vrasësh veten moj e mira ime?”- foli ai me zë të ulët.
Retina lëvizi kryet gjithë naze dhe vari buzët. Si t’i thoshte atij, tallu ti tallu, por nuk është e lehtë për një nuse kur i gjenden të meta në trup. Ai qeshi me të madhe dhe e puthi gjithë afsh në gushën e bardhë, ajo u shtriq. Retina ishte vërtet një nuse e vogël e paditur. Ai e puthi ngadalë në buzë, ajo u drodh, picërroi sytë, lëvizi qafën me nervozizëm të lehtë dhe shtrëngoi kuvertën në gjoks. Buzët e tij ishin të ngrohta, të njomura, provokuese, gjithë nektar dhe ajo dëshironte që të puthej akoma më tepër prej tij, por jo të zhvishej në dritë të plotë. Ai me delikatesë i a largoi kuvertën dhe kundroi gjithë dëshirë gjinjtë e saj të bardhë, të rrumbullakët, të pafajshëm. Ajo rrëzoi sytë përdhe, nisi të merrte frymë me vështirësi, si t’i pengohej diku brenda gjoksit të saj.
“-Më duket se kam gjinj të mëdhenj,”- foli ajo zë ulët si pëshpërimë, duke vënë duart në gjoks. Ai i a largoi duart me kujdes pa u mërzitur. Ajo nuk kundërshtoi.
“-Ke gjoks të vogël, të mrekullueshëm Retina ime, si dy korrka portokaj gjithë aromë. Më lër të thith aromën e tyre, të prehem aty e të ndjehem si në parajsë.” -Ai vendosi kokën e bukur në gjoksin e saj.
Ajo u skuq nga kënaqësia, ajo donte t’i thoshte mbi atë dyshimin e përhershëm. Sa gjokse të tjerë femrash kishe prekur ti, por nuk mundi. Ai nuk ishte i dhunshëm. Ai po i a ngacmonte lehtë thithkat e saj të vogla. Ai po luante me gjinjtë e saj dhe trupi po i bëhej mornica. Ajo i u lut përsëri që të futeshin ne shtrat, pastaj ai le të bënte çfarë të donte me të. Ai nuk i a prishi u futën së bashku në shtatin e madh dhe filluan të ngacmoheshin, të përkëdheleshin dhe të kërlesheshin si kurrë ndonjëherë.... Kur valët e epshit ishin shuar, ajo u ngrit nga shtrati dhe eci ngadalë drejt dritares, e zhveshur lakuriq, si një shtojzovalle. Vështroi jashtë, përtej dritares, në qiell, hëna ishte akoma aty, por dukej e zbehtë e lodhur, gati si e fikur. Rubini u rrotullua në krah, vështroi trupin e saj të mrekullueshëm, të zhveshur që lëpihej xhelozisht prej dritës së drithëshme të hënës. Ai i foli, e thirri zë ulët, të fillonin të bënin dashuri nga e para. Ajo u kthye, eci ngadalë në majat e gishtërinjve mbi qilimin e trashë. Ngjante si një statujë klasike, ajo u ndeh gjithë naze drejt tij, gjoksi i saj u var mbi të si fruta të dëshiruara. Ai zgjati duart dhe i a shtrëngoi fort, ajo fërgëllonte e tëra.
“-T’a ndez dritën?”- i pëshpëriti ai.
“-Ndize!”-i foli ajo zë ulët.
Ai qeshi lehtë dhe e rrëmbeu vrullshëm në krahët e tij...
Ishte vërtet një dasmë e mrekullueshme, vera u derdh lumë dhe përmbyti syrin e keq, ndaj asnjë nuk u deh. Në përfundim të dasmës Cule Imoniku kërkoi të vriste veten, sepse nuk donte të vinte mëngjezi. Ai qante dhe lutej, le të mbetej në krahët e ëndrrës së dasmës. Ai ishte njeri pa njeri, këmbë shtrembër, kurriz dalë. Ishte hera e parë që ishte dasmor i respektuar, hëngri dhe piu si të gjithë dhe dikush e puthi në buzë, ishin buzë të mrekullueshme gjithë musht.
Ishte Rubini që e ngriti nga strofulla e tij ndërtuar në cepin e urës së Nedallëve me dërrasa të vjetra dhe kartonë.
“-Cule, të ftoj në dasmë,”- bërtiti Rubini.
“-Më lër Rubin të përtyp vetminë time, të dëgjoj drithërimën e urës dhe murmurimën e ujit të qilarëve”- i tha ai,- “më duket sikur jam pranë qendrës së botës, mbase dhe fundit të saj. E di Rubin, tek ky ujë i pakët i qilarëve zbrazen të gjitha hallet, dertet, meritat dhe marrëzitë e njerëzve, prandaj u kërrusa dhe u shtrembërova kështu. Besomë mua nuk ka oqean t’i lajë dhe pastrojë.”
Rubini qeshi me të madhe,
“-Hajt, hajt, do të lahen të gjitha një ditë, besomë mua Cule! Kjo botë ka më shumë ujë se tokë,” – i tha Rubini.
“- A thua?!”- Cule Imoniku zgjati kokën nëpërmjet tufës së kartonëve. Koka e tij ngjante si një kaçube e vogël mbirë aksidentalisht anës rrugës dhe kartonët përqark tij si kumë rëre. Ai kërkëlliti qafën dhe shpatullat, pastaj u ngrit ngadalë-ngadalë me një dhembje të pa shpjeguar në fytyrë, si të ishte i lidhur me të gjitha rrënjët e pemëve të botës dhe nuk shkulej dot. Cule Imoniku mbante erë dheu dhe lagështirë. Çdo mëngjes, ai vendoste kravatën tmerrësisht të zbardhur dhe këmishën me vija jashtëzakonisht të përdorur, për t’u bërë më i pashëm në rezet diellore të mëngjezit.
Rudini i lëshoi në dorë disa metalikë, i tha të shkonte të lahej në banjat publike dhe e ftoi në dasmën e tij.
“-Do të dhuroj një kravatë te bukur me lule dhe këmishë me vija kartë të reja,” - i tha.
“-Kështu po”- i a bëri Cule Imoniku,- “do të vij!”
“-Edhe një kostum do të dhuroj, fringo të ri, more Cule Imoniku,”-bërtiti Rubini teksa po largohej.
“- Do të marrosësh diellin dhe hënën a si! Do të vij, me një këmbë do të vij, në dasmën tende o Rubin magjistari, bollëk pastë përherë familja jote!”- i a bëri Cule Imoniku.
Rubin qeshi me të madhe dhe e përshëndeti me dorë teksa largohej.
Vite më vonë Retinën e mundonte ndonjë tradhti e vrullshme, heshtur, e fshehur, gati aksidentalisht e Rubinit të saj nëpër natë, në nxitim e sipër, duke lënë diku kurmin erëmirë. Me siguri atij i a prisnin rrugën femrat sy dala, donin të rrëmbenin lodrat e rralla të tij.
Megjithatë ajo e priste zgjuar, gjunjë mbledhur në cep të dritares vetëm me këmishë nate. Ajo vështronte hënën që varej si drapër në qiellin e errët, si të gjente në të gjurmët e tij. Retina merrte frymë e çliruar kur dëgjonte hapat e burrit të saj, në korridorin e shtruar me pllaka guri. Ajo kërcente si drenushe dhe vraponte nëpër shkallë për t’i dalë përpara. Rubini i saj asnjëherë nuk dehej apo të dalldisej edhe pse atë e lakmonin femrat dhe donin të rrëmbenin margaritarë prej ballit të tij. Ajo asnjëherë nuk ndjeu erën e femrës së huaj në kurmin e tij, kur ngjishej si kotele mbas gjoksit leshtor, paçka se e mundonin xhelozitë e mjegullta. Femrat e nuhatin shumë shpejt tradhtinë e burrave.
Në ditën e tërmetit të madh, shumë vite më vonë, kur u shkatërrua gjysma e qytetit, gjyshit Rubin i u dërmua krahu i djathtë në përpjekje e sipër për të shpëtuar familjen nga rrënojat e shtëpisë. U detyrua t’a priste krahun deri në parakrah, mbasi kishte filluar t’i gangrenizohej. Rubini me shumë vështirësi krijoi me dru panje një dorë druri, të cilën e montonte vetën atëherë kur donte t’i binte kitarës sa për të mbajtur disa akorde edhe pse kjo gjë i shkaktonte dhimbje të padurueshme dhe gjak. Ai nuk ishte më kantautori i serenatave. Asnjë nuk kujtohej më për të. Kishin dalë të rinj që këndonin këngët e tij, por asnjëherë si ai. Ata donin të fshihej njëherë e përgjithmonë zëri i tij nga repertori i serenatave, edhe pse ai ishte krijuesi i tyre. Rubini nervozohej, sepse të rinjtë shpesh herë i përçudnonin këngët duke u bërë zgjatime të ndyra, që ngjanin si jargë qeni. Retina e vështronte sy dhembshur dhe qante pa zë. Ajo e kishte adhuruar gjatë gjithë jetës burrin e vet. Përçudnimi i tij, e torturonte Retinën më tepër se vetë Rubinin.
Rubini vdiq pesë vjet mbas gjymtimit të krahut, trupi i fortë e gjithë shëndet kishte filluar të tretej si qiriu, ishte bërë edhe me kurriz. Flokët kaçurrela i u zbardhën, i u rralluan dhe i u shtrinë si telat e kitarës. Ai i u kishte bërë ballë dy luftërave të mëdha, në det dhe në tokë dhe nuk kishte pësuar asnjë gërvishtje. Tërmeti i gjymtoi krahun, ai do të kishte preferuar një gjymtim tjetër si fjala vjen në këmbë a diku gjetkë, por jo në dorë. Kitara për të ishte si ajri që thithte...
Gjyshja Retinë duar dridhur fshinte lotin me cepin e shamisë së zbardhëllyer. Ajo fuste dorën në gjirin e thatë dhe kërkonte në xhepin e brendshëm të fustanit të zi, prej andej nxirrte fotografinë e Rudinit bukurosh, por që fotografia ishte zbardhëllyer dhe dëmtuar nga përdorimi i vazhdueshëm.
Retina rrojti gjatë. Vdekja e Rubinit e dërmoi, atë filluan t’a linin fuqitë dhe drita e syve. Unë e mbaja gjyshen nga krahu kur ngjitnim shkallët e përpjeta të rrugicës së Domit, duke e porositur që të kishte kujdes kur të vendoste këmbën në gurët e lëmuar të rrugës. Më mundonte një brengë e heshtur, se mbase nënokja vendoste majën e këmbës në shkallët e pjerrëta dhe jo të gjithë shputën, kështu shkiste plaka e shkretë e dëmtonte krahët ose trupin e rrëgjuar në gurët e zinj të rrugës.
-Gjyshe,- e porosisja vazhdimisht,- bëj kujdes, vendosi shputat e këmbëve plotësisht në tokë, jo vetëm majat gjyshe, se ndryshe rrëzohesh,më dëgjon!
-Të dëgjoj biro, të dëgjoj, e ashtu-ashtu, por në pleqëri lëvizin gurët biro, jo këmbët!
Më besohej sikur gjyshja e urtë, trup pakët, flokë bardhë, parapëlqente të vendoste majat e gishtërinjve të këmbëve sepse donte të merrte fluturimin.
Ajo shpesh herë më thoshte për një fluturim të gjatë që kishte bërë dikur në rini, së bashku me Rubinin. Ai një mbrëmje i pëshpëriti në vesh me zë të ulët: Retina, e ëmbla ime, shiko qiellin, yjet, hënën, të gjithë këto prej këtej nga toka duken tmerrësisht të largët, por nuk janë aq të huaj e të largët sa duken, duhet të mësohesh me to Retinë, qielli është më ndryshe aty lart dhe yjet janë shumë më ndryshe gjithashtu. Ajo e vështroi ngultas, për një moment besoi në një tjetërsim pak çmendurak të burrit të saj që gjithmonë kishte qenë ndryshe nga të tjerët.
Ai i afroi kokën pranë vetes së tij i përkëdheli flokët, e puthi lehtë në ballë, pastaj i foli me zë të ulët:
“-Retina mbylli sytë, mbështete kokën tek unë, ja këtu mbi gjoks. Mbushu me frymë fort, pastaj lëshoje, nxire ajrin ngadalë-ngadalë, si të jetë një puhizë. Më dëgjon Retinë? Flaki mendimet e lodhura, lere trurin dhe mendjen të çlodhen një copë herë! Më kupton se çfarë dua të them?”
Ajo luajti kokën ngadalë pa hapur sytë dhe mbështeti kokën në gjoksin e tij si një kotele, duke thithur me afsh erën e mrekullueshme të trupit të tij. Sa qejf i kanë femrat këto gjëra, i joshin tundimet e pambukta. Ajo nuk po kuptonte se çfarë po ndodhte! Asaj i pëlqenin lodrat me burrin e saj. Ai i pëshpëriti mbahu fort, shtrëngoi duart mbas qafës sime. Ajo sy mbyllur u ngjeth mbas trupit të tij.
Befas ajo ndjeu që u shkëputën ngadalë nga toka. Ajo u shtrëngua trembur mbas trupit të tij. Ajo po dridhej si purtekë.
“-Mos kij frikë,”- i pëshpëriti ai,- “qielli nuk është dhe aq i pabesë sa duket.”
Ata fare butë po ngriheshin drejt qiellit së bashku me natën. Ajo dëgjonte fëshfërimën e lehtë të erës në veshë si një përshëndetje. Ai e mbante fort nga mezi dhe ajo e ndjente veten të lehtë si një flutur. Ajo donte të fliste, por ai përsëri i pëshpëriti:
“ -Hesht, mos fol Retinë, lere fluturimin të bëje udhën e vet! Nuset si t’i duhet me patjetër të shkojnë në lartësinë e reve, mbasi zemra jote është plot ajër dhe fllad, por tek thjeshtësia e rëndomtë është e vështirë t’a kuptosh këtë, ndaj shkëputu lëre zemrën të marrë udhë! Dëgjon Retinë! Me sa di unë,” vazhdonte t’i pëshpëriste Rubini gruas së tij, “edhe babai im u ngjit lart në qiell se bashku me nënën, natën e dasmës ose një natë mbas saj. Por atë natë kishin filluar shkreptimat, ata qëndruan diçka më gjatë se ç’duhet dhe gati do të ishin verbuar nga zjarret dhe flakët e qiellit. Ata panë shumë pranë çmendurinë e njerëzve dhe të kohës. Por ti mos e tremb, koha është e bukur dhe yjet janë ngado të shpërndarë. Ja, qëndro mbështetur tek unë dhe në qoftë se të flihet, fli!”
Ajo donte t’i thoshte si mund të fle kur ne jemi në qiell dhe shtëpitë më duken shumë të vogla si të vizatuar me qymyr dhe dritat e shtëpive, rrugëve, tmerrësisht të zbehta gati të mbytura nga terri. Sytë po i mbylleshin nga një napë e lehtë...
Sipas gojëdhënës kishin marrë fluturimin të herë pas hershëm të gjithë katragjyshërit dhe stërgjyshërit e mi së bashku me gratë e tyre. Nuk dihet saktësisht pikënisja, shkaqet, motivet, mbasi gjithçka e ka mbuluar mjegulla e dendur e shekujve, erozionet e vazhdueshme, si dhe xhelozitë e marra. Vetëm dy raste kanë mundur t’u shpëtojnë rrebesheve të mëdha, veçse të mbështjella me mister dhe janë pothuajse të pabesueshme...
Një katragjysh i largët kreu fluturimin nga maja më e lartë e malit së bashku me kalin dhe Gjelinën, gruan e tij. Nuk dihen motivet përse duhet t’a realizonte shkëputjen kur duhej të tërhiqte pas vetes kalin e bardhë dhe gruan, Gjelinën, kur në të njëjtën kohë ishte acar dhe binte vazhdimisht dëborë e trashë. Gojëdhëna thotë se ai ngriu në ajër, në kupë të qiellit, jo nga shiu i tmerrshëm i shigjetave të armiqve, apo nga moti i egër, se sa nga hutimi dhe xhelozia e të tijve. Ai më pas u tjetërsua në re dhe qëndroi në qiell për një kohë të gjatë.
Një tjetër paraardhës, që sipas radhës, të pemës gjenealogjike të familjes, mund të binte brezi i shtatë, quhej Bato. Ai realizoi fluturimin më të veçantë dhe ndoshta më tronditës. Ai, gjithnjë sipas legjendës, ishte ndodhur midis dy zjarresh, forcës goditëse të armiqve, të cilët hidhnin gjylet më të mëdha, ata aso kohe ishin fuqia më e madhe e botës, gjithashtu dhe meteorëve të zjarrtë që pritej të binin prej qiellit. Kërcimi dhe më pas fluturimi ishte kryer kur kish mbërritur momenti më ekstrem, pika maksimale e dy goditjeve të mëdha. Ndaj duhej që dikush të kryente sakrifikim, duhej të bëhej fluturimi dhe martirizimi sublim midis dy zjarreve më të mëdha të kohës, armikut të tokës dhe të qiellit, kur në të njëjtën kohë vetëm Bato e kishte këtë dhunti. Stërgjyshi im i shtatë, u shkëput nga toka së bashku me gruan dhe tërhoqi mbas vetes zjarret e mëdha, u bë njësh me meteorët ndryshoi drejtimin e goditjeve dhe humbi në qiell...
Gjyshes Retina iu duk sikur një erë e ftohtë, me grimca të vogla akulli po i spërkaste ballin, fytyrën dhe pastaj ajo ndjeu sikur trupi i saj po mbushej i gjithi me mornica, po i akullohej. Ajo kishte prekur retë shkumëbardha, shumë larg prej majave të larta të pemëve. Ajo donte të shikonte dhe yjet, pse jo edhe t’i prekte me dorë, por ato ishin edhe një herë më larg nga sa ajo pandehte. Ndoshta i kishte veshur dielli me reflekse dhe mister dhe yjet vallëzonin përreth saj si diamante të mëdhenj përgjatë gjerdanit të diellit. Ndërsa hëna ishte krejt ndryshe, jo aq e mrekullueshme siç duket nga toka, ajo ishte e vogël, e ngrënë me gropa të vogla e të mëdha. Ajo bridhte e hutuar si një kosore lënë aty në qiell dhe nuk gjente dot asnjë vend ku të varej në çengel. Eh, mor bir i gjyshes eh, ashtu-kështu, nuk beson mileti në fluturimin! Ata nuk kanë faj ngaqë janë të paditur, të pa bredhur, po ç’faj kam unë, pastaj çfarë të them tjetër unë plaka. Atëherë bota më ishte dukur e mahnitshme, por jashtëzakonisht e vogël. Tani unë plakem rrëgjohem dhe bota duket tmerrësisht e madhe...
Babai, Deli nuk ishte shtat lartë si i ati, ai kishte ngjarë nga nëna, Retina. Ai ishte trup mesatar dhe disi më i përmbajtur, nuk kishte zë të bukur, por telat e kitarës lodronin në duart e tij dhe të gjithë zogjtë e pyllit fluturonin prej dritares së kasës së kitarës dhe përhapeshin anembanë. Ai ishte njeri zemërbardhë dhe trishtohej nga vuajtjet e të tjerëve, në dhimbje e sipër ndodhte që dehej dhe bënte rrush e kumbulla të gjitha paratë, duke gostitur të gjithë shokët e miqtë, bile edhe të panjohurit që ndodheshin rastësisht rreth tij.
Babai dhe nëna nuk më kishin folur asnjëherë për fluturime. Ndoshta ngaqë babai ngjante më shumë nga fisi i gjyshes Retinë dhe mbase e kishte të pamundur shkëputjen nga toka. Ose nuk kishin shkuar dhe shaluar akoma vitet e plakjes ku fantazia merr udhë drejt të paqenës...
Babai nuk bëri dasmë të bujshme si gjyshi Rubin, kishte qenë një dasmë e thjeshtë, e ngushtë, mbasi luftërat, sëmundjet dhe tërmeti i dytë kishin dëmtuar rëndë ekonominë e qytetit, kishin shkatërruar pazarin, kishin humbur shumë jetë njerëzisht, të afërm, qytetarët ishin të mpakur nga goditjet e vazhdueshme dhe sa herë merrnin veten, mëkëmbeshin disi nga goditje e parë, befas vinte goditja e dytë më e rëndë se e para. Sido që banoret e qytetit ishin të lodhur nga dëmet e mëdha, fëmijët rriteshin shumë shpejt dhe nuk mund të ngeleshin pa martuar.
Babai i merrte gjërat shtruar pa zulmë dhe bujë, ai asnjëherë nuk kishte qenë i lakmuari i femrave. Ndoshta ishte më shumë i lakmuari i pijetarëve. Sepse i binte kitarës për qejf të tyre pa përtuar deri në agim.
Babai nuk mori orkestër. Lame Shëllira daullexhiu kishte përvëluar të dy këmbët në punishten e kërqellës. Babai i ra vetë kitarës dhe hëngri dhe piu me miqtë. Nëna nuk veshi fustan të bardhë, por një fustan të thjeshtë basme. Babai i dhuroi një gjerdan me trëndafila të freskët shumë ngjyrësh dhe një këngë të re. Vera ishte e pakët por uji i burimit ishte i kulluar. Në prag të mëngjesit një mik i tij nga fshati Boricë solli raki kumbulle të zierë dy herë. Babai lajmëroi gjithë pijetarët e sprovuar të qytetit të cilët prunë gjizë të freskët dhie dhe dyshemeja u njom nga rakia.
Gjyshja Retinë doli një copë herë jashtë për të kërkuar Rubinin, shpirtin e tij dhe biseduar me të. Ishte dasma e djalit të tyre, pastaj të fluturonte si dikur me të, në netët me hënë, por pijetarët ishin qejflinj dhe zhurmëtarë të mëdhenj, rakia e kumbullës e zierë dy herë prej fshati Boricë ishe krye pija e botës moderne.
Vite më vonë daullexhiu Lame Shëllira ishte ftuar në një dasmë çobani, por ai nuk ishte vetëm i ftuar, ai ishte dhe babai i nuses. Një mëngjes vjeshte vajza e tij ishte rrëmbyer a kishte shkuar dreqi e di se ku, së bashku me një familje të madhe çobane dhe tufën e tyre të bagëtive në ditën e qumështit, në luadhin e drerit dhe aty ajo dashuroi djalin e vogël të çobanit, ajo donte të bëhej një qumështore e mirë. Lame Shëllira i kërkoi babait të shkonte me të, së bashku me kitarën. Marazi i tij ishte akoma në grykë të shishes, le të këndonin më mirë se sa goditeshin me grushte, të gjakoseshin, të bënin sherr. Vërtet ashtu ndodhi, ata kënduan dhe pinë deri në mëngjez, por vetëm me dy ndryshime të vogla, vajza e Lame Shëllirës ishte bërë shumë shpejt qumështore, i ishte rrumbullakosur barku dhe djali i vogël i çobanit, dhëndri, ishte pa xhaketë në mot të ftohtë. Ai mbante vetëm një këmishë të irnosur dhe kopsa e parë e këmishës ishte gati në të këputur.
“-Dhëndër koti,” - pëshpëriti Lame Shëllira,- “me këmishë zgjyrë që qelbet erë shëllirë. Djalli shëllira m’a kripori vajzën.”
Ai heshti një hop gati i hutuar dhe lëvizi qafën e trashë mbi jakë gjithë bezdi dhe mërmëriti nëpër dhëmbë.
“- Kush dreqin i a ngjiti familjes tonë mbiemrin e shpifur “shëllira” , kur këta dreqër qelben vërtet shëllirë të ndyrë.”
Babai hoqi xhaketën e re prej trupit edhe pse ishte nëntor i ftohtë dhe i a fali dhëndrit, të cilit disa hajdutë çapaçulë në një pritë aksidentale i kishin vjedhur kostumin e shajaktë. Siç u sqarua më vonë e vërteta ishte ndryshe. Çobani dhëndër e kishte lënë kostumin e shajaktë në kumar, në udhëtim e sipër drejt dasmës së tij me dy oxhak fshirës, dashamirësit më shembullorë të rakisë së koçimares. Të tre u gjendën rastësisht nën mjegullën e dendur të klubit Rrëmuja, në rrugën e shurdhëve, aty ku dikur bashkoheshin shurdhët e memecët në pritje të një dite të re.

Mon	Tue	Wed	Thu	Fri	Sat	Sun
		1	2	3	4	5
6	7	8	9	10	11	12
13	14	15	16	17	18	19
20	21	22	23	24	25	26
27	28	29	30	31