Shkrime dhe analiza mbi Auitsm nga Vera Kurti

nga **Agim Gashi** Wed Apr 07, 2010 9:56 pm

Vera Kurti: Kujdes nga vaksina e Rubeoles…Dyshimi se kjo vaksine mund te shkaktoje Auitsm egsiston akoma.

Kujdes nga vaksina e Rubeoles…Dyshimi se kjo vaksine mund te shkaktoje Auitsm egsiston akoma.
...Te dashur nena dhe baballare te rinj qe keni femije nen dy vjec...Te dashur dhe ju te nderuar miq te Fb…Nese keni femije tuajin, te aferm apo miq tuajt qe kane femije nen moshen dy vjec do ju lutesha ta transmetjani kete lajm nese eshte dicka e re dhe e panjohur per ju dhe per ata…Kujdes nga vaksina e Rubeoles…Dyshimi dhe frika se kjo vaksine, pra Rubeola, eshte nje nga shkaqet e Autismit, egziston akoma. Vjet ne Prill 2009 me rastin e dites se Autismit perfundimet shkencore perjashtuan mundesine e kesaj vaksisne si nje nga shkaqet e Autizmit…Nuk di se sa jeni ne dijeni te debatit rreth mundesise se nje lidhjeje te Rubeoles dhe autism. Qe nje debat iashper qe perfshiu studius, mjeke, prinder te femijeve me autism ( ku ofronin experiencen e hidhur te femijeve te tyre Autistic duke e lidhur ate hapur me vaksinen e Rubeoles) dhe profesioniste ne te gjthe USA e me gjere. Perfundimet e studimeve shkencore te vitit te kaluar shenuan dhe perfundimin dhe mbylljen e ketij debati ne nje fare menyre. Perfundimet shkencore u bazun jo vetem ne studimet dhe kerkimet shkencore apo analizat laboratorike por dhe ne experimente shkencore te cilat sherbyen ne nje fare menyre si nje argumentat baze qe ato e perjashtuan kete mundesi. Nje nga keto experimente ishte studimi qe ata bene ne 100 femije te vaksinuar dhe ne 100 te tjere te pavaksinuar dhe ne perfundim te experimentit arriten ne konkluzionin se nuk ka ndonje ndryshim: pra rritje te rasteve me autism te femijet e vaksinuar krahasuar me ato qe nuk u vaksinuan. Sidoqofte ato qe vazhdojne te mbrojne tezen se vaksina e Rubeoles mund te jete shkak i Autismit thone se studimi nuk ishte i plote dhe se experimenti duhej te ishte ne nje mase me te gjere, pra te perfshinte me shume se 100 femije dhe njekohesisht te vazhdonte edhe per nje kohe te gjate.
Te dashur miq, jo me gjate se sonte, ne lajmet e ores 10:00 PM ne nje nga kanalet televisive te NYC, NY 1 channel, perseri mjek dhe studius te ndryshem sollen debatin e Vaksines se Rubeoles, ku ashtu si deri dje pati nga ato qe thone qe nuk ka lidhje midis vaksines dhe Autismit dhe te tjere qe paralajmerojne rrezikun e vaksines se Rubeoles si nje nga shkaqet e Autismit. Keto te fundit theksuan se jane vene re raste ku menjehere pas marrjes se vaksines femija ka patur ndryshime drastike te menjehershme( kuptohet se cfare nderyshimes). Shpresoj qe ky shkrim i shkruar ne nxitim, ne oret e vona te nates t’ju sherbeje sado pak per te patur njohuri rreth ketij problemi dhe per te bere kujdes . Ju lutem ndjehuni te lirshem per te bere komente apo dhe per te bere pyetje nese keni. Ju Falemderit…
Te nderuar miq. Duke qene se punoj me femijet te vegjel ( 2-3 vjec) shumica e prinderve te ketyre femijeve per te mos thene te gjithe, si edhe njerez te tjere te njohur qe kane femije me Autism thone se femija ka qene shume mire deri ne 2 vjec, fliste, ishte activ dhe pikerisht pas kesaj moshe shohin nje frenim te menjehershem te femijes ne te folurit dhe shume shenja te tjera karakteristike sic jane ato te mbylljes ne vetvete, terheqje se menjehershme nga loja me femije te tjere apo prinderit, mungesa e “Eye Kontact” ose e shikimit drjetperdrejt kur e/i therret e te jera shenja qe mund te kete nje femije me Autism per te cilat do te ndalem ne nje shkrim tjeter.

nga **Agim Gashi** Wed Apr 07, 2010 9:59 pm

Vera Kurti: “PO” apo “JO”…vertet nje dileme...kuptoht ne profesionin tim si mesuese e nxenesve me Autism

…Sandra Bullock ne nje interviste me rastin e marrjes se cmimit si actorja me e mire tha: “ Mesova te them fjalen “JO”…dhe pastaj shtoi : ”duke qene se vij nga NY ku duhet te thuash vetem “PO” per cdo lloj pune qe te ofrohet dhe te perpiqesh ta besh ate me se miri, me ne fund mesova te perdor fjalen “JO” dhe te filloj te perzgjedh ne punet qe me ofrohen”…sapo e degjova thashe : “ Bukur, pse jo kur ke mundesi te perzgjedhesh” dhe perseri me vete thashe; pse te mos mesoj te them "JO" duke qene se edhe une kam mundesine e zgjedhjes ne profesionin tim…mundesine e zgjedhjes se nxenesve ne zonat me te aferta apo raste me te lehta… e perseri brenda vetes time egziston kontradikta ; “ te filloj ta perdor dhe une fjalen “JO” apo te vazhdoj te them “PO” kurdohere qe prinderit me kerkojne ndihme…jane me dhjetra rastet qe vetem se nuk ju them dot “JO” vazdhdoj te punoj weekendeve apo jashte orarit duke demtuar veten ne nje fare menyre …
Per ta ilustruar po sjell nje evenimet te shkurter experience te dites se sotme e Shtune ,30 Janar, 2010
…Para dy javesh Deprtamenti i Edukimit te NY City me ndryshoi pothuaj te gjthe nxenesit me te cilet punoja duke me dhene nxenes te rinj( raste me me shume probleme)… e detyruar duhet te humbisja nxensit qe kisha… Department of ED eshte i detyruar te gjej mesuese te reja per nxensit qe kisha…gjate gjithe kohes kisha qene ne kontakt telefonik me familjet e tyre nese mesuesja e re kishte filluar punen me ta…njeri nga prinderit ( kineze) me telefonoi dje dhe me anglishten e saj pak veshtire per tu kuptuar, mu lut nese mund te shkoja te punoja me djalin te shtunen dhe te dielen…dhe natyrisht une I thashe po por me pare duhet te flas me Departmentin e Edukimit nese me lejojne( nuk lejohet te punosh te shtunave dhe te dielave )…nderkohe Departmenti i Edukimit me tel dhe me luten te shkoj te punoj me Justin pasi akoma nuk kane gjetur mesusese…perseri une qe nuk di te them “JO”, them “PO”…kur vete ne mesim rreth ores 9:00 te megjesit gjysherit dhe prinderit e femijes ishin shume te gezuar dhe gati me lot ne sy mu luten perseri nese do te mund te vazhdoja te punoja me Justin, djalin e tyre…do punoj vetem kete weekend ju thashe pasi shume shpejt do vije mesuesja tjeter dhe do jete njesoj…athere mamaja e djalit me shpjegoi se javen qe kaloi ata kishin patur nje mesuese tjeter per dy dite dhe nuk e kishin pranuar pasi sipas referimit te tyre ajo nuk dinte te punonte dhe gjthe kohes I jepte djalit lodra per te luajtur…me thoni te dashur miq si te veproj: “PO” apo “JO”…vertet nje dileme...

nga **Agim Gashi** Wed Apr 07, 2010 10:16 pm

Vera Kurti
Vera Kurti: ..."If you have something to say, better say something nice or nothing"...

...Intervista e Ambasodorit Rumun ne Tirane, te ALSAT, u be shkas te shkruaj dicka rreth thenies se mesiperme.

Pyetja e fundit qe gazetarja i beri Atij ishte: "Cfare pershtypjesh keni per Shqiptaret dhe
Shqiperine?"...dhe pergjigja ashtu si dhe e shume te huajve te tjere qe kane vizituar apo dhe jetuar ne Shqiperi, ishte se Ai pelqente shume Shqiperine dhe Shqiptaret.

Me vete thashe : “ Keta njerez Genjenje apo thone te Verteten?!!!... E nese nuk Genjejne, po per Modesti ATA thone fjale te mira per NEVE a mos dhe ne duhet te bejme te njeten gje kur flasim per vendet dhe popujt e tyre ku ne jetojme e punojme?!!!...
Do te ishte me vlere mendimi juaj…Ju falmenderit...

nga **Agim Gashi** Thu Apr 08, 2010 12:11 pm

Vera Kurti: Disa nga shenjat dalluese ose normat e zhvillimit te komunikimit te nje femije normal nga mosha 0-5 vjec.

Per te gjithe ju nena dhe baballare qe keni femijet te vegjel, gjysher dhe gjyshe qe kujdeseni per niprit dhe mbesat, per ju edukatore apo professioniste qe merreni me edukimin e femijeve te vegjel nga 1-5vjec, dhe per ju student e pedagog qe studioni ne kete fushe. Ne kete material te shkurter do te gjeni nje document shume te rendesishem pa dyshim per ato qe jane te inetresuar dhe kuptohet se kur vjen puna te femija interesi i kalon permasat e tij. Do t’ju lutesha qe pasi ta lexoni me kujdes observojeni femijen tuaj ne cfare do niveli te moshes qe mund te jete, testojeni dhe perpiquni ta vete evaluoni ate. Nese shikoni disnivle te medha mos vononi, mos humbni dhe nje minut kohe po kerkoni ndihme ku te mundeni… e kuptohet qe ju prinder dhe kujdestare do jeni ato qe do jeni terapistet e pare dhe te fundit, dhe me te specializuarit per femijen tuaj. Mjaft me idene e nenave tona he se do flasi, do ti vije goja me vonese se dhe i vellai/motra, nena/babai kane folur me vonese. Dhe Ju mjeke te nderuar mjaft me teorine : “Do flasi po mos u merzit; le te presim”, e te tjera praktika te tjera te demshme per me te pafajshmin ne kete bote, femijen. Sa per sqarim “Mos kini frike, mos u trembi nga Autism, mos t’ju shkoje mendja atje ( eshte nje traume e vertet psikologjike per prinderit)se jo te gjithe femijet qe nuk ose flasin pak fare jane Autistik. Mund te jene problem te vogla sot po qe neser mund te te behen te medha dhe mund te jete shume vone per ti korrigjuar nese nuk nderhyjme sa me shpejt. Ju lutem kerkoni ndihme dhe tek une. Duke qene se sapo mbarova masterin per keto mosha dhe punoj direkt me femije te tille, Ju prmetoj qe do bej c’eshte e mundur dhe me te gjitha menyrat e mundshem edhe pse ne distance do t’ju ndihmoj.
Me falni per Shqiperimin…duke qene se nuk e di terminologjine qe perdoret atje ndoshta do gjeni ndonje fjale apo fjali qe nuk ka kuptim apo ju nuk e kuptoni, Ju lutem me pyesni per cdo gje. Ju falmenderit per mirekuptimin dhe bashkepunim.
Some of general signs of receptive and expressive language.
Disa nga shenjat dalluese ose normat e zhvillimit te komunikimit te nje femije normal nga mosha 0-5 vjec.

Komunikimi perfshin dy pjese perberese :
1.Receptive Language( te kuptuarit)
2.Expressive Lnaguaga( te folurit)
Le te shohim hap pas hapi normat e nje zhvillimi normal te nje femije 0-5 vjec.
0-3 months
Receptive language
• shows a startle response to noise… fillon te reagoje ndaj zhurmave
• makes eye contact… fillon te ndjek me sy ate qe i flet ( nenen, babain)
Expressive language
• differentiates cries for various needs…fillon te shfaqi qarje apo shenja te tjera per askur per nevojat etij/saj , pra per cfare kerkon.
2-8 months
Receptive language
• localizes voice …lokalizimi i zerit
• respond to name …reagon ndaj emrit te tij
• respond to “No” …reagon ndaj “JO”

Expressive language
• cooing vowels sounds (oohs and ahhhs)
• gurgles, laughing sounds…fillon te qeshe,
• first babbling ( bababa; dadada; gagaga; mamama) belbezimet e para
• use of intonation…perdorimi i intonacionit pra ndryshimit te timbrit te zerit
12 months
Receptive language
• follow simple steps…ndjek komanda te thjeshta( hajde te mami, mere lodren)
• responds to name and “No”…pergjigjet kur e therret ne emer dhe reagon kur I thua JO.
• understands many words, begins to associate words with actions…kupton shume fjale dhe fillon te beje lidhje te fjaleve dhe veprimeve ( ulu, ngrehu, hajde, perplas duart,)

Expressive language
• first words…fjalet e para
• one word sentence…nje fjali me nje fjale…ulu, ngrehu, hajde,mbylle, hape
• word imitation…perlplas duart, imiton te rriturit dhe sidomos zerat e kafsheve
• ( si ben pula, macja, qeni)
• playing of peek-a-boo…fillon te luaj peek-a-boo ose lojra te tjera qe nena luan me femijen
18 months
Receptive language
• retrieves a requested object…merr nje object te kerkuar( Merre topin)
Expressive language
• child says 20 words…femija duhet te thote 20 fjalet e para
24 months
Receptive language
• points to several body parts…prek duke treguar disa nga pjeset e trupit, hunde, sy, goje.
• answers yes/no questions…pergjigjet pyetjeve “JO/PO”
• distinguishes among pronouns…fillon te dalloje midis pronsisse. perdor pronoret; imja, imi, jotja joti.
Expressive language
• 150 words…duhet te thote 150 fjale
• word combination…fillon te kombinoje fjalet
• two word combination…dy flale te kombinuara( topi im; top I kuq)
• referring to self by name…fillon te perdore emrin e tij ( eshte e Gesit,jepja Gesit, pra perdorin emrin e tyre ne vend te thote eshte imja, ose ma jep mua.
• first use of yes/no questions…perdorimi I fjaleve “JO/PO”
• takes turn speaking…fillon te mesohet te ndjeke radhen, d.m.th te degjoje dhe te flase kur ti vij radha.
• verbalizes needs…fillon te perdore fjalet per te kerkuar ato qe do.
• produces h, m. n. p,w sounds…fillon te prodhoje tingujt m,n,p.
30 months
Receptive language
• follows two-part directions…ndjek dy komanda si psh; merr topin dhe hajde ketu.
• understands big, little, in, on, one…fillon te kuptoj conceptet i madh i vogel, ne mbi, nje
• understands a few color names…fillon te kuptoje disa nga ngjyrat
Expressive language
350 words…duhet te dije deri ne 350 fjale
• begins to use personal pronouns…fillon te prdore peremrat pronore : une, ti, ai
• begins to use “wh” questions…fillon te perdori pyetjet; ku,si,pse
• recites songs and rhymes …perserit fjalet e knegeve qe rimojne
36 months
Receptive language
• identifies objects…fillon te identifikoje objekte
• uderstands long or complex sentences…fillon te kuptoje fjali te gjata dhe kom plekse.
• answer questions about the functions of objects…u pergjigjet pyetjeve rreth funksioneve te obbjekteve, p.sh, Cafre eshte ky?, Cfare ngjyre ka topi?
Expressive language
• 700 words…deri ne 700 fjale
• begins complex sentences; three to four word sentences…fillon te prdore fjali komplekse me 3-4 fjale.
• makes up stories..fillon te krijoje perralla apo tregime
• asks many questions..pyet shume
• names a few colors… thote emrat e disa ngjyrave
• rote counting…numron permendesh 1-10
• tells own gender…tregon gjinine e tij(jamvajze /djale)
• states own full name…thote emrin e tije/saj te plote( emre mbiemer)
• uses past and present…perdor te tashmen dhe te shkuaren kur flet
• recites simple rhymes…thote fjale qe rimojne
• produces sounds; b, d, f, h, k, j,…shqipton tingujt b,d,h,f,k,j
48 months
Receptive language
• follows three-part directions…ndjek tre pjese te komandes;( merr librin , mbylle ate dhe fute ne dollapin e librave; hap frigoriferin merr lengune frutave dhe mbylle deren e frigoriferit; hape deren e dhomes tende, merr arushin dhe sille ketu e tj.
• understand time concept…kupton conceptin kohor; tani, me vone, me pare, dje, sot, neser)
Expressive language
• 1,500 words…deri ne 1500 fjale
• average sentence length of five words…fjali me gjatesi mesatare me 5 fjale.
• counts to five…numron deri ne 5( femijet tane numeronje me shume se deri ne 10 ne kete moshe)
• uses verbs and plural nouns…perdor folje dhe emra shumes…

60 months
Receptive language
• Understands common opposites…fillon te kuptoje te kundertat;(lart/poshte;larg/afer;shume /pak/ftohte/nxehte)
• Retains information in sequences…i/e afte te ruaj informacione ne lidhje sequenciale,( kohen e dhe kronologjine e ndodhjes se gjerave); psh.e para, e dyta, dhe e fundit ose cfare ndodhi ne fillim ,pastaj dhe ne fund)
Expressive language
• 2,000-3,000 words…2,000-3,000 fjale
• defines words…percakton, dallon fjale
• tells attributes of an object…tregon cilesite e objekteve
• tells sequences of events…tregon ngjarjet ne sequence kronologjike…
• asks what words mean…pyet se c’do te thote kjo/ajo fjale.
• defines simple words…eshte i/e afte te identifikoje me te pare fjale te thjeshta
• count to 10..numro deri ne 10( femijet tane me shume deri ne 20)
• use grammatically correct sentences…perdor fjali te rregullta gramatikisht( emer, mbiemer, folje) p.sh: “mami eshte ne pune”
• recites family stories by memory…tregon tregime per familjen duke perdorur memorian.
• correctly produces l, r, ng, ph, t…shqipton rregullisht dhe pa gabime tingujt l, r, ng,t…

nga **Agim Gashi** Thu Apr 08, 2010 12:19 pm

Shkrime dhe analiza mbi Auitsm nga Vera Kurti 9118_1228923772615_1514720285_654020_1111836_n

AUTISM RISKS INCREASES WITH MOM’S AGE... RREZIKU I AUTISMIT KA LIDHJE ME MOSHEN E NENES.

Ne revisten e Autismit te muajit shkurt eshte botua artikulli me titull;
AUTISM RISKS INCREASES WITH MOM’S AGE
RREZIKU I AUTISMIT KA LIDHJE ME MOSHEN E NENES.
Dhe perseri del ne skene pyetja : ”A eshte mosha e prindrve te femijes nje nga shkaqet e Autism????!!! Me sakte a egsiston rreziku i lindjes se nje femije me Autism nese mosha e prinderve, sidomos e nenes eshte relativisht e madhe? Keto pyetje kane vite qe kane mobilizuar studiuesit ne mbare USA e me gjere ne kerkime dhe studime te thella shkencore per t’ju dhene nje pergjgije. Si te gjitha hipotezat e tjera rreth shkaqeve te Atusim( deri tani nuk dihet asnje shkak) edhe kjo mbetet nje hipoteze e pa vertetuar plotesisht ose me kontradiksione te medha. Pas shume studimesh qe u bene rreth keti problemi, pra lidhjes se Autism me moshen e prindreve, u arrit ne perfundimin se rreziku eshte fare minimal. Megjithate u pranua fakti se kur nena eshte mbi 40 vjec, rreziku i lindjes se nje femije me Down Syndrome( abnormalitet i chromosoneve) eshte i mundshem deri ne 50%.
Nje studimi i bere kohet e fundit, ne themel te cilit eshte dhe artikulli: “ AUTISM RISKS INCREASES WITH MOM’S AGE: RREZIKU I AUTISMIT KA LIDHJE ME MOSHEN E NENES” i cili mban vulen e Janie Shelton nga Universiteti i Kalifornise, Davis, doli me perfundimin se mosha e prinderve, vecanerisht e nenes dukshem ndikon ne rrezikun e lindjen se nje femije me Autism. Kerkimet e fundit dhe studimi i bere nga Janie Shelton nga Universiteti i Kalifornise, provojne me fakte se nenat qe jane mbi moshen 40 vjec krahasuar me nenat qe kane moshen 20-30 vjec, jane te rrezikuara deri ne 50% per te lindur femije me Autism, ndersa baballaret qe jane mbi 40 vjec kane nje rrezikshmeri deri ne 36% krahasuar me baballaret qe kane moshen 20-30 vjec. Sic vihet re dhe nga sttistikat, mosha e nenes eshte me kritike dhe shqetesimi natyrisht me alarmnat. Studimi i Janie Shelton si dhe studime te tjera besojne se nenat me moshe relativisht te madhe perballen me nje rrezik me te madh te lindjes se nje femije me crregullime gjenetike. Per ta suportuar kete studim me fakte konkrete si edhe per te arritur ne perfundimin e mesiperm, Janie Shelton me grupin e saj shfrytezuan recorded e 10 viteve ne spitalet e Kalifornise perfshire 5.6 milion lindje si dhe 13.000 raste qe ishin diagnostikuar me autism gjate asaj kohe. Te dhenat tregojne se rreth 1 ne 100 femije te lindur ne USA jane te diagnostikuar me Autism. Studimi nxori gjithashtu se edhe mosha e babait luan rol sidomos kur nena eshte shume me e re ne moshe se babai; praktikisht kur babai mund te jete mbi 40 vjec dhe nena te 20-30.

nga **Agim Gashi** Thu Apr 08, 2010 12:27 pm

Vera Kurti: Early Intervention Program( Nderhyrje e Menjehershme)

Te dashur miq. Ne vijim te cikleve rreth Autism te shkruara kohet e fundit, shkrimi Early Intervention Program( Nderhyrje e Menjehershme) vjen pikerisht pas shkrimit “Disa nga shenjat dalluese ose normat e zhvillimit te komunikimit te nje femije normal nga mosha 0-5 vjec” Shpresoj qe te gjithe ato qe jane te interesuar tashme kane bere njefare vete evaluimi te femijes dhe artikulli Early Intervention Program( Nderhyrje e Menjehershme) do t’ju sherbeje per te krijuar nje ide se cfare problemesh mund te kete femija dhe cfare sherbimesh mundet it ofrohen atij. E di qe do thoni, e ku mund te arrihen keto gjera ne Shqiperi dhe keni plotesisht te drejte, dhe kjo duket krejt paradoksale, qesharake, kur degjon Kryeministrin tone te pohoje si nje sukses dhe ndihme te madhe faktin qe do ju jepte falas librat nxenesve me aftesi te kufizuara. E di qe mungojne gjerat me elemnetare. Mbi te gjitha mungojne specialistet per te dhene sherbimet e nvojshme, qofte edhe minimale ketyre femijeve. Si nene dhe si specialiste e punes me nxenesit me Autism dhe e nxenesve me Developmental Delay, do doja t’ju thoja qe kurre mos harroni se specialisti, terapisti, psikologu, mesuesi apo educatori me i mire per femijen tuaj jeni Ju te dashur prinder, jeni Ju nena te dashura qe e njihni femijen tuaj me mire se kushdo tjeter, jeni Ju qe dashuria per femijen tuaj kalon cdo cak. Do ju lutesha, nese keni konstatuar shenja te zhvillimit te vone sado te lehta te duken ato filloni te punoni me femijen tuaj dhe mos nguroni se pyeturi per cdo gje. Hiqeni ate conceptin sa paradoksal aq edhe cnjerezor do ta quaja une, te fshehjes se problemit qe ka femija me friken se do Jua etiketojne. Vetem injorantet (per fat te keq pa dashur te injoroj askend ne kete fushe ka shume dhe kjo si rezultat i mungese te theksuar kulturore e professionle) mund te gjykojne keshtu. Me gjethe fuqine e shpirtit do ju ndodhem prane me cdo nevoje qe mund te keni. Do ju lutesha qe nese eshte e mundur ti transmetoni keto shkrime tek te tjere te aferm apo miq tuajt, ndoshta mund te kene nevoje per to.

Early Intervention Program( Nderhyrje e Menjehershme) .

“The Earlier, the Better”, “Me heret me mire”_ nje shprehje gjeresisht e perdorur ne USA dhe me gjere. E perdora jo rastesisht kete shprehje ne shkrimin tim. “The Earlier, the Better”, gjen perdorim shume konkret ne Early Intervention Program ( Nderhyrje e Menjehershme) qe eshte nje nga programet me te suksesshem te perdorura deri tani me femijet me zhvillim te vone mendor ( Developmental Delay) ne USA. Nga vete tillulli, Early Intervention ( Nderhyrje e Menjehershme) eshte nje program qe consiston ne priventimin, parandalimin dhe deri ne eleminim e plote te crregullimit apo zhvillimit te vone mendor( Developmental Delay). Studiusit dhe kerkuesit shkencor si edhe prinder dhe edukatore kane pohuar se nese ky program do te ishte aplikuar me heret, % e femijeve me autism do te ishte shume here me e vogel se tani. Early Intervention ( Nderhyrje e Menjehershme) tashme shtrire ne te gjethe USA e ka zanafillen, origjinen ne Kongresin American te vitit 1986. Early Intervention Program( Nderhyrje e Menjehershme) ne NY State, ( nje nga shtetet me fonde, benefite dhe avantazhe me te medha ne USA e me gjere), eshte mbeshtetur ne Articulin 25 te Ligjit Shendetsor per Publikun dhe eshte effective qe nga Korriku i vitit 1993. Sipas ketij ligji, qe nje femije te kualifikohet per sherbimet e Early Intervention Program, duhet te jete:
1. Nen moshen 3 vjec
2. Te jete diagnostikuar, konfirmuar dhe vertetuar se ka paaftesi mendore ose zhvillim te vone ne nje ose me shume se nje nga fushat qe vijojne me poshte:

a. Pa aftesi fizike; (balanca dhe ekulibri i trupit si dhe veshterisi ne ngjitjen dhe zbritjen e shkalleve; veshtiresi per ti sherbyer vehtes ne plotesimin e nevojave te perditshme; te ushqyerit, perdorimi i tualetit
b. Mungesa ne fushen cognitive, ne fushen njohese konsideruar si fusha me e rendesishme; perceptimi, kuptimi, perpununimi dhe analiza e informacionit;
c. probleme me komunikimin; receptive & expressive language apo sic e quajme ne ne psikologji marrja dhe dergimi i sinjaleve, me thjeshte te kuptuarit dhe te folurit apo te shprehurit
d. Veshtersi ne fushen e mardhenieve dhe bashkeveprimit me te tjeret; paaftesia per tu ingranuar ne loje me moshataret.
e. Ana emocionale; nuk jane ne gjendje te kuptojne ndjenjat dhe emocionet e te tjerve, me sakte nuk arrijne te dallojne nese shoku/shoqja/vellai/motra eshte i/e gezuar apo i/e zemeruar e duke qene keshtu mund te demtojne te tjeret pa arritur te kuptojne se po i demtojne.
f. Paaftesia per tu adaptuar, pershtatur me situate te ndryshme ne ambjentin ku luajne; veshterisi nese ndryshojne ambientin, mjedisin, apo njerezit me te cilet rrine; veshtiresi per te kaluar nga nje activitet apo loje ne nje tjeter; jane sensitive ose te ndjeshem ndaj muzikes se larte dhe zhurmave.

Cilat jane disa nga sherbimet terapike qe ofron Eraly Intervention Program per femijet me aftesi te kufizuara dhe familjen e tyre:

1. Edukimin dhe keshillimin e familjes me nje program te vecante ku mund te jete nje ore ne dite apo nje ore ne jave kjo sipas nevojave ku rendesi ze kultura, gjuha varur nga nevojat e prindit
2. ABA, (Aplied Behavior Analisys) si nje nga strategjite dhe teknikat me rezultaive deri me sot me femijet me autism. Sipas veshtersive dhe nevojave te femijes sherbimi mund te jete 2-3 ore ne dite nga e hena te premten.
3. Terapi speciale per komunikimin( logo terapi) apo speech therapy 2-3 here ne jave; 30 minuta cdo session.
4. Occupational therapy( terapi per muskujt e lehte si ato te daurve apo gishtrinjeve) per ta aftesuar femijen ne perdorimin e lapsit, gershereve dhe mjeteve te tjera per te shkruar ngjyrosur, pikturuar; 2-3 here ne jave.
5. Physical Therapy (terapi fizike me muskujt e rende sic i quajme ne, gross mottor skills, 2-3 here ne jave sipas nevojave te femijes.
6. Sherbime psikologjike
7. Sherbime kordinuese midis terapisteve dhe familjes cdo fund muaji.
8. Sherbime nga punonjesja sociale.
9. Sherbime me mjete tecnologjike si aparate speciale per levizjen, degjimin, shikimin, komunikimin.

nga Sponsored content

Mon	Tue	Wed	Thu	Fri	Sat	Sun
1	2	3	4	5	6	7
8	9	10	11	12	13	14
15	16	17	18	19	20	21
22	23	24	25	26	27	28
29	30