AGIM GASHI - KANGË PËR RRAHMAN MORINEN

Rrahman Morina ishte politikan kosovar, që ishte në krye të Partisë komuniste të Kosovës në vitet e 90-ta dhe njëherit i cilësuar si dorë e zgjatur e Serbisë komuniste dhe si bashkëpunëtor i regjimit të Sllobodan Millosheviqit.


Karriera e hershme

Morina ka filluar karrierën e tij si polic në Ministrinë e Punëve të Brendshme të Jugosllavisë, dhe pastaj si përfaqësues i Lidhjes Komuniste të Kosovës. Në vitin 1981, ai u emërua si ministër i punëve të brendshme dhe kështu morri pozitën më të lartë të forcave të armatosura shqiptare në Kosovë.

Në të njëjtin vit, gjatë demonstratave në Kosovë, ai ka urdhëruar policinë që të ndaloj demonstratat, pa u konsultuar me qeverinë e atëhershme kosovare. Për këtë arsye Mahmut Bakalli është detyruar të jep dorëheqje. Sipas Beogradit ai nuk ishte i përshtatshëm si udhëheqës i Kosovës.

Udhëheqës i Kosovës



Në fund te janarit te vitit 1989 Rrahman Morina ish-shefi i policisë së Kosovës u bë udhëheqës i Lidhjes Komunistëve të Kosovës, pas largimit të Azem Vllasit, dhe Kaqusha Jasharit me urdhërin e Millosheviqit, sepse këta ishin disa nga përfaqësuesit e fundit shqiptar në qeveri.

Zgjedhja e Morines u bë si pasojë e presionit të ushtruar nga udhëheqja serbe pasi disa funksionarë shqiptar ishin shprehur në favor të dy eksponenteve proserbe Husabedin Azemi dhe Ali Shukria . Për Millosheviq zgjidhja më e mirë ishte qe Kosova t'i besohej një kryepolici.

Me 20 shkurt te vitit 1989 shperthyen demonstratat e shqipetarve perpara miratimit te kushtetutes serbe ne krye te demonstratave ishin minatoret e kompleksit industrial te Trepqes ne Mitrovice te Kosoves. Ne minieren e Stari Tergut 1500 puntor nisen greven e urise ne galerite e thella;ata kerkonin doreheqjen e udhehqesise trathetare Morina, Azemi,Shukrija dhe ruajtjen e kushtetuse se vitit 1974 dhe garanci per autonomine e Kosoves.

Kushtet ne te cilat u zhvillua greva qene te llahtarshme. Pak dite me vone "Shqipetaret e mire" te shumeperfolurit Morina, Azemi, dhe Shukria dhane doreheqjen. Dorheqja u dha ne mbledhjen e jashtzakonshme te kryesise se organizates se partise ne Prishtine gje qe te le te kuptosh karakterin e nxituar te ketij veprimi .

Ka shume te ngjare qe te tre te lartpermendurit nuk arriten, t'i benin balle trysnise se bashkëkombasve te tyre;grevistet e Trepqes i kërcënonte nga çasti ne çast vdekja ndersa mbeshtetja qe ata gezonin nder shqipetaret ishte e tejskajshme

(Tani minatoret mund te dalin nga galerite e tyre) tha Azemi ne diskutimin e tij te fundit.
Nderkaq kryetaru u partise Morina ushqente shpresa se kishte ardhur koha qe te shperblehej per qendrimin e tij duke i njohur si partner dhe jo thjesht si vegel e serbeve.Vetem disa muaj me vone ai vdiq ne rrethana te pasqaruara. Morina thuhet se ka qenë dora e Millosheviqit, por serbët thonë se Millosheviqi e urrente Morinën.

Njëherë ka shkuar Millosheviqit në zyrën e Lazar Mojsovit, i hidhëruar shumë dhe ka kërkuar që menjëherë të largohet Morina nga funksioni i tij si udhëheqës në Kosovë. Millosheviqi bile është kërcënuar se do të jep dorëheqje nëse nuk largohet Morina.

"... Milošević je mislio da će Rahman biti poslušan ... bio je vidno uzbuđen, još pod utiskom onog što je tamo čuo i video. "Morina mora da podnese ostavku, ili je ja podnosim", rekao je"

Vdekja

Morina ka vdekur në vitin 1990, në moshën 47 vjeçare, në rrethana të dyshimta në Prishtinë, gjatë mbledhjes së Partisë Socialiste. Zyrtarisht është thënë atëherë se ai ka vdekur nga sulmi në zemër, por shumë njerëz thonë se është helmuar. Për deri sa disa mendojnë se ka qenë helmim të tjerë tregojnë për rastin e gjuajtjes me armë zjarri në Kuvendin e Kosovës.

Shkakun e shkrepjes nga ana e Rrahmanit drejtuar Momqillo Trajkoviqit nuk di t'a thotë askush. Por dihet që pas mbledhjes i plagosur ka qenë Trajkoviqi, ndërsa dy polic me uniform kanë shkrepur automatikun në trupin e Rrahmanit. Rrahmani ka qene patriot i kombit icili ne vitin 1987 perdori forcen kunder demonstruesve serbe ne fushkosove pastaj Milloshevici i eshte kercnuar se nese nuk punon per ate do ta burgosin kjo eshte e verteta

Jeta personale

Morina ka qenë i martuar me Bratislava “Buba” Morina, avokate serbe, ministre e qeverisë dhe përfaqësuese e refugjatëve nga Serbia.Rrahmani perdori forcen kunder demonstruesve sërb ne Fushë Kosovë në pranveren e vitit 1987 sipas disa burimeve.

Polemika
Politikanët kosovarë, shokë të tij në qeverinë Jugosllave, nuk kanë treguar kurrë se çka ka ndodhur me të vërtetë në mbledhjen e fundit në të cilën edhe ata kanë qenë pjesëmarrës: çka ka ndodhur me Rrahman Morinën.

Disa politikanë serb shkruajnë në forumet e tyre në internet se Millosheviqi i frikohej Morinës sepse ai e konsideronte Morinën nacionalist shqiptar me influencë. Në disa faqe interneti të komuniteteve serbe thuhet se Morina kurrë nuk ka raportuar në Serbi, por i mbante të fshehura informatat me rëndësi për ngjarjet në Kosovë. Për këtë arsye shërbimi sekret i Serbisë i ka dhënë Morinës notë negative si bashkëpunëtor.

Disa e shtrojnë pyetjen se nëse Morina ka qenë dorë e Serbisë, sikur që të gjithë e njohin nga Kosova, pse është eliminuar ai nga Serbët, por jo nga shqiptarët kosovarë.Edhe ata kanë qenë në të njëjtin vend dhe në të njëjtën kohë.


******




Në kuadër të teksteve nga Arkiva e “Zërit të Rinisë” sot kemi përzgjedhur raportimin mbi vdekjen e Rrahman Morinës.
Rrahman Morina, kryetari i deritashëm i Komitetit Krahinor të LK të Kosovës dhe kryetar i këshillit për përgatitjen e konferencës së parë të PSS për Kosovë, vdiq më 12 tetor 1990 në Prishtinë.
Morinës papritmas i erdh për të vjellë gjatë kohës së mbajtjes së konferencës së parë të PSS për Kosovë, të cilën e kryesonte, diç më pas orës 17:00. Pasi iu dha ndihma e parë urgjente u dërgua në Klinikën Kirurgjikë të FAKULTETIT TË Mjekësisë të Prishtinës, ku mjekët mbi dy orë luftuan për t’ia shpëtuar jetën.


Për vdekjen e Rrahman Morinës u njoftuan delegatët e konferencës së parë të PSS për Kosovë, të cilët me një minutë heshtje i bënë nderime. Konferenca ndërpreu punimet për një kohë të pacaktuar.
Lidhur me vdekjen e Rrahman Morinës në Prishtinë u formua këshilli për varrim dhe u mbajt mbledhja komemoreative në Kuvendin e Kosovës, ku edhe iu bënë nderime.

Mbi rrugën jetësore të Rrahman Morinës foli Lubomir Popoviqi.

Me rastin e vdekjes së Rrrahman Morinës u formua këshilli për varrim në krye me kryetarin e Kryesisë së Serbisë Slobodan Milosheviq. Mbledhja komemorative e organeve të Republikës dhe të qytetit të Beogradit do të mbahet të hënën, më 15 tetor, në orën 13 në sallën e Kuvendit të Serbisë, ndërsa varrimi i Rrahman Morinës do të bëhet po atë ditë në orën 15 në varrezat e reja në Beograd.

Me rastin e vdekjes së Rrahman Morinës telegrame ngushëllimi dërguan kryetari i Kryesisë së RSFJ Borisav Joviqiq kryetari i Kryesisë së Serbisë, Slobodan Millosheviqi, kryetari i Kuvendit të Serbisë Zoran Sokoloviqi, kryetari i Këshillit Ekzekutiv të Kuvendit të Serbisë Stabji Radmiloviqi, kryetari i Këshillit të Lidhjes së Sindikatave të Serbisë Tomislav Milenkoviqi, kryetari i LSHL të LNQ të Serbisë Mihailo Shvabiqi, kryetari i Konferencës Republikane të Lidhjes së Rinisë Socialiste të Serbisë Dushko Todoroviqi, sekretari i Këshillit Qendror të Partisë Socialiste të Serbisë (PSS) Petar Shkundriq, nënkryetarët e Këshillit Qendror të PPS Bogdan Trifunoviqi, Radmila Angjelkoviqi e Mihailo Markoviqi.

Telegrame ngushëllimi dërguan edhe Kryesia e Komitetit Qendror të LK të B e H, sekretari federativ i Mbrojtjes Popullore, Velko Kadijeviq, Petar Graqaninm sekretar Federativ për Punë të Brendhsme, Momir Bulatoviq dhe Milo Gjukanoviq, udhëheqës të Kryesisë së LK të Malit të Zi, si dhe udhëheqësit e lartë të Vojvodinës: Nedelko Shipovacm Jugosllav Kostiq, Verona Adam Bokrosh, dr. Radoman Bozhovic, Radovan Pankov, Sllobodan Dudukoviq, Millosav Gonja dhe Nedelko Tica.

Rrahman Morina  (1943 – 12 October 1990), was a Yugoslav police officer and political figure of Kosovo-Albanian origin.He is remembered as being an opponent of Albanian separatism.

Early career

Morina had a career as an agent of the Ministry of Interior of Yugoslavia, and later on as a party official in the League of Communists of Kosovo. He rose through the ranks and was in 1981 appointed as Kosovo's interior minister, and held thereby the top law enforcement office in the province.

In March the same year, in the wake of the 1981 riots in Kosovo, he called in the national police to quell the uprising, without informing or consulting the provincial government. This act contributed to the resignation of Kosovan party boss Mahmut Bakalli, as the latter did not prove himself accountable enough in the eyes of the government in Belgrade.

Leader of Kosovo

In 1988, Morina was installed as leader of the Kosovan wing of the League of Communists of Yugoslavia, due to the "anti-bureaucratic revolution", Milošević-orchestrated removal of Azem Vllasi and Kaqusha Jashari from the Kosovan party leadership, as he was one of very few non-Slavic opponents of tendencies of Kosovan separatism.

Morina came to be seen as a pliant proxy of the Serbian leader Slobodan Milošević, although Milošević initially despised Morina. The Serbian leader once went to the Yugoslavian president Lazar Mojsov, furiously demanding Morina's removal from the Kosovan government (and the rest of it). Milošević even threatened to resign from his office as leader of the League of Communists of Serbia, if Morina was not ousted. In 1989 Morina resigned from Kosovo's political structures during the miners' strike.

Death

He died in 1990, at the age of 47, under suspicious circumstances in Pristina, while attending the constituent convention of the Kosovan branch of the Socialist Party of Serbia. The official death cause was labelled a heart attack, but persistent rumors says he was actually poisoned at the convention.