Senad Guraziu:SHKELJE FLAGRANTE E PRONĖSISĖ INTELEKTUALE DHE AUTORĖSISĖ SĖ PĖRKTHIMEVE…

nga **Agim Gashi** Wed Mar 18, 2009 1:43 pm

SHKELJE FLAGRANTE E PRON?SIS? INTELEKTUALE DHE AUTOR?SIS? S? P?RKTHIMEVE…

Nga Senad Guraziu

Gazetat shqiptare p?rveç që nuk i p?rmendin burimet nga t? cilat i marrin (lexo: vjedhin) artikujt e p?rkthyer (dhe t? tjer? sosh, gjithashtu), shumic?n e rasteve kryeredaktor?t jan? madje aq t? pacip? sa t? mos p?rmendin as p?rkthyesin e artikullit, burimin origjinal. N? disa raste emrat e p?rkthyesve i shkurtojn? n? iniciale, titujt dhe n?ntitujt, pastaj mestitujt i ndryshojn?, shtojn? tituj krye m? vete, thua se p?rkthyesit nuk e kan? pasur p?rpara materialin origjinal - nj? e drejt? kjo tek ashtu,“p?r syrin e zi”, e redaktor?ve, kryeredaktor?ve (t? gazetave t? cilat shiten me para) dhe ata marrin honorare p?r artikuj t? cil?t pra, le q? nuk i kan? prekur me dor? ndonj?her?, por as nuk i kan? par? me sy n? versionin e tyre origjinal.

Rast?sisht duke sh?titur n?p?r titujt e gazetave tona t? “shquara”, has?m n? nj? mori p?rvet?simesh, kopjimesh, keqkopjimesh, falsifikimesh, shtremb?rimesh etj. t? artikujve t? publikuar si kontribut vullnetar (i autor?ve-p?rkthyesve) n? revist?n elektronike “Ars Poetica”.
N? em?r t? kultur?s dhe dashamir?sis? ndaj saj, e gjith? kjo nuk do t’ishte ndonj? “tragjedi”, duke u nisur se revista jon? edhe ?sht? rezultat i k?tij q?llimi fisnik, por b?het v?rtet qesharake dhe e dhimbshme kur sheh se artikujve iu “prihen” bazat referenciale, pa cekur t? dh?nat burimore, kur deformohen, redaktohen dhe publikohen si kontribut i “gazetar?ve” t? cil?t jan? t? paskrupullt.

Gazetat (si p. sh. “Tema” e “Standard” etj.) publikojn? n? seksionin e tyre t? “kultur?s” k?so artikuj t? huazuar (gjithmon? lexo: vjedhur) dhe b?r?sit e gazetave i shesin ato duke marr? rrog?n, honoraret me kontributin e t? tjer?ve, autor?ve–p?rkthyes (gjoja “anonim” p?r lexuesit e gazetave t? tyre).
K?to lloj kamuflazhesh t? autor?ve–p?rkthyesve dhe t? burimeve, le q? shkojn? direkt n? d?m t? p?rkthyesve, dihet kjo, por edhe n? d?m t? vet? kultur?s. Sipas k?saj praktike dhe “filozofie” gjithkush, pa asnj? mundim a tendosje, mund t? botoj? nj? gazet?, mjaftojn? disa or? “surfim” n? Internet.
Nd?rsa p?r morin? e artikujve t? cil?t jan? vendosur n?p?r blogs, forume t? ndryshme shqiptare, faqe personale etj., ku n? disa raste ?sht? vendosur informacioni se artikujt jan? huazuar nga kjo apo ajo gazet? (p?r shembull nga gazetat “Tema”, “Standard” etj.), jemi t? vet?dijsh?m se mir?mbajt?sit e k?tyre faqeve nuk jan? “fajtor?” p?r faktin se shfletojn? gazetat e sip?rp?rmendura, dhe iu ?sht? mbushur mendja t’i huazojn? artikujt e p?lqyer (rastet e tilla jan? t? shumta). K?t? fenomen do ta ilustrojm? me nj? shembull konkret, n? k?t? rast faqja “Peshku pa uj?”.
Fal?nderojm? t? gjith? ata q? kan? cekur burimet-referencat n? m?nyr? korrekte n?p?r faqet e tyre, anipse prap?, p?r fat t? keq ka aq shum? faqesh q? veprojn? ngjash?m sikur dhe gazetat n? fjal?.
Gazetat e lartp?rmendura duhet t? din? se p?r k?to vjedhje (n? akord me autor?t-p?rkthyes dhe kontributor?t e revist?s Ars Poetica) do t? ndiqen procedurat juridike, sipas ligjeve n? fuqi t? Republik?s s? Shqip?ris?.
Gazetave asgj? s’iu kushton t’i cekin ashtu si? duhet publikimet origjinale, burimet, p?rkthyesit etj. Huazimet nuk jan? t? ndaluara, assesi jo nga nj? revist? p?r artin dhe kultur?n, por duhet t? b?hen n? p?rputhshm?ri me standardet e bot?s s? civilizuar gazetarseke.
Q? t? mos e zgjasim k?t? let?r, po vendosim m? posht? disa nga shembujt e p?rvet?simeve-vjedhjeve flagrante t? p?rkthimeve dhe kontributeve t? revist?s Ars Poetica, gj? kjo sa p?r t’ia b?r? t? ditur publikut se iu serviret di? q? ?sht? falas diku tjet?r, mund?suar p?r lexuesit nga kontributor? t? ndrysh?m, t? cil?t jan? v?rtet? dashamir? t? kultur?s dhe artit.
Kuptohet, tani p?r tani nuk i kemi regjistruar t? gjitha rastet, ka dhe t? tjer? padyshim, por k?ta shembuj mjaftojn? p?r lexuesit q? ta ken? s? paku iden? e brengosjes dhe t? shqet?simit ton?. Ju lutem merrni mundimin dhe shkoni deri n? fund t? k?tij dokumenti q? t? bindeni p?r paturp?sin? e gazetave tona…
Ars Poetica (http://www.letrat.eu )
Senad Guraziu, 15 mars 2009
Lexo dokumentin e bashk?ngjitur:
http://www.seguraweb.nl/archive/ars_poetica-leter_e_hapur_01.doc
–
Ars Poetica - Infoletrat
P?r kontakt dhe reagime: letrat1@yahoo.com
Adresa: http://www.letrat.eu - Administrator: S. Guraziu

Mon	Tue	Wed	Thu	Fri	Sat	Sun
				1	2	3
4	5	6	7	8	9	10
11	12	13	14	15	16	17
18	19	20	21	22	23	24
25	26	27	28	29	30