Vasil Premçi: Magjia e pjergullës së rrushit...

Në muajin mars, kur e gjithë natyra zien e gumëzhin nga forca e ripërtritjes edhe tenda gjelbëroshe e oborrit tim më priste çdo ditë me një dritë gëzim të ri. Të pije një kafe ose të drekoje poshtë atij gjelbërimi të harlisur, të thithje aromën e veçantë që lëshojnë lulet e bistakëve të rrushit varur mbi kryet tona, ishte me të vërtetë një mrekulli që natyra na dhuron çdo vit me hir e fisnikëri të patreguar!
Në shtator pjergullat e shtëpisë sime u rënduan nga veshulët e shëndetshëm e plot lëng, si ato nuset bukuroshe nga barra e shtatzanisë dhe presin të lindin foshnjen, gëzimin e jetës. Por, kur nisi të shtypej rrushi për zierjen e rakisë ose për tu bërë verë, ngado kundërmonte një ajër ëmbëlosh, ndaj oborri i shtëpisë ngjasonte me një koshere bletësh…

47
…Me bukë sa për shpirt, me hën' e Zanë,
Me ver' e harp' e vjersha dhe ty pranë.
Në pjergull të gërmadhës jam m'i lumtur
Se në pallat a fron një qint sulltanë.

54
…Një kupë verë, mor Saki - ta puth!
Vajzën e bukur si selvi - ta puth!
Atë gërshet si lak të zi ku kapet
I urti plak e djal'i ri - ta puth!

61
…Na fryri dita, mor Saki: sill verë!
Jetën s'e shohim përsëri: sill verë!
Bota një her' u mbyt në kataklizmë,
Ashtu u mbytshim me dolli: sill verë!

6

Vitin tjetër e prita më kot xha Bimin për kryerjen e ritualit të zakonshëm të krasitjes së pjergullave të oborrit të shtëpisë, sepse, një ditë, duke krasitur një pjergull që gjarpëronte mbi një plep të vjetër rrëzë gardhit të shtëpisë së tij, ishte rrëzuar dhe kishte thyer këmbën e djathtë. Me dhimbjen që më sëmbonte në shpirt i bëra një vizitë mikut tim dhe si për ta entusiazmuar atë, para se të ndahesha, i thashë se pjergullat e mia, do të prisnin gërshërët e tij magjike, deri kur të shërohej ai. Ah, çpamje të shqetësuar mori fytyra e atij plaku fisnik! Nuk dinte çfarë këshille të më jepte më parë. Pasi vështroi me keqardhje të thellë këmbën e fashuar, më hodhi një vështrim të çmeritur, njësoj si t’i kisha propozuar t’ia fillonte ndërtimit të një shtëpie, jo nga themelet, por si ata pseudodijetarët e Ishullit të Laputëve, në romanin “Udhëtimet e Gulivierit” të Suiftit , të cilët kërkonin të shpiknin një metodë për të filluar ndërtimin e shtëpive nga çatia.
-Jo, mos mor, çun! Deri atëherë nuk pret puna! Marsi nuk duhet t’i gjejë pjergullat pa krasitur!
Kështu, fatkeqësia e papritur e xha Bimit, më detyroi t’ia hyja vetë asaj mjeshtërie të vjetër. (???)
Atë vit më bëhej sikur lastarët që çelën pas krasitjes sime, morën kot më kot drejt qiellit, si leshrat e hipive mbi supe duke më hedhur vështrime shpotitëse…Po përse lëshuan, aty-këtu ca bistakë me kokrra të rralla? Çfarë fshihej pas gjithë kësaj? Ku kisha gabuar?
Ndoshta, Franc Anton Masmeri, babai i magnetizmit, për të cilin shkruan Stefan Cvajgu, nuk duhet të jetë çuditur më shumë se unë, kur vuri re se nuk ishte magneti ai që vepronte si shërues në duart e tij, por ishin pikërisht duart e tij ato që shëronin. Pra çudinë nuk e krijonte magneti, një copë hekur i vdekur, por ai vetë, një qenie e gjallë.
Me një fjalë, hamendjet e mia misterioze në lidhje me praninë e dritës së hënës, eterit fillestar të ardhur prej hapsirave të largëta qiellore u shkrinë si vesa e mëngjesit dhe vetëm një fakt konkret dhe i gjallë, 1.75 cm i gjatë, me flokë të zbardhura si dele dhe një vështrim kurdoherë dyshues dhe të mprehtë, që, rastësisht, qysh prej 60 vitesh, nga dita që kishte parë për herë të parë dritën e kësaj bote, me emrin Bim Shtogu, pra, ky xha Bimi ishte ai instrumenti nëpërmjet të cilit vepronin kaq e kaq faktorë të padukshëm, të cilët ushtronin magjinë, në bashkëpunim të ngushtë me natyrën, që pjergullat e oborrit të shtëpisë sime të vjetër të mbusheshin plot e përplot me bistakë rrushi.
I zhytur në mendime, risolla në mend fjalën e një të dituri: “Natyra nuk ka të fshehta, por ama, edhe e xhveshur para sysh (si një femër në plazh) nuk i del askujt para”.
Veprimet e xha Bimit nisa t’i përqas me ato të Franc Masmerit, i cili më parë e kalonte të sëmurin në “zgrip”, në krizë, në acarim dhe në ngërçe. Sugjestioni dhe përkujdesja shërbenin si nxemje e nervave të rraskapitura të të sëmunrit dhe siguronin përgatitjen e tyre për hovin vendimtar, njësoj si pjergullat gjatë stinës së dimrit, që duken sikur bëjnë gjumin e tyre literagjik, për tu zgjuar vrullshëm pastaj, një muaj para ardhjes së pranverës. A nuk ishin krijuar kështu, ca marrëdhënie të fshehta midis xha Bimit dhe pjergullave? Një mirëkuptim i heshtur për përgatijen e shpërthimit të papritur…dhe prodhimit të bollshëm të pjergullave prej të cilat “lindnin” ato bijëzat çapkene dhe saharoshe, rakia dhe vera vezulluese si rubin? Sigurisht, kopshtari, jo vetëm që e dinte një gjë të tillë, por edhe e dëshironte me çdo kusht, me pasion, dëshirë dhe vullnet të plotë. Po bima e dinte vallë? A ishte dakord ajo? Këtë le ta nënkuptojë vetë lexuesi. Unë mendoj se “në mënyrën e vet edhe pjergulla e dinte për bukuri” përderisa mbushej plot, aqsa, po të mos ishin trarët dhe furkat prej druri, ajo mund të shembej për tokë. Po, si mund të bëhej një gjë e tillë pa “vullnetin “e vetë pjergullës? Ndryshe, përse vitin që shkoi, atëherë kur u krasitën nga një amator si unë, nuk pranoi të jepte as pesëdhjetë kg rrush? Në fund të fundit, këto ishin disa nga pyetjet që më munduan atë vit, por fakti i prodhimit të bollshëm nga kjo “fabrikë e gjallë” rrushi vitin e shkuar, fliste më mirë se çdo teori.Me sa duket të përshkruash fenomenin e krasitjes së hardhisë së rrushit, nuk mjafton të jesh poet i talentuar ose silvikultor i pasionuar, por duhet t’i kesh të dy mjeshtëritë bashkë…
62
U bëra prapë djal' i ri: sill verë!
Kërcej me flag' e lumturi: sill verë!
S'ka gjë, në qoftë e hidhur, mor Saki,
Si jeta ime në Persi: sill verë!
66
Ah, mbushini kupat! Zemra na thërret,
Se koha nëpër këmbë po na shket:
E djeshmja vdiq, e nesërmja s'na gjen;
Ç'mërziti kur e sotmja ka lezet?
331
Dhe kur të shuhem nënë dhe të zi
Dhe kur të bëhem prapë balt’e hi.
Mbrumëni poçe, mbushmëni dolli
Dhe shihni po s’u ngjalla përsëri!