Ramadan Emini: VIKTOR HYGOI – KAMPIONI I LETËRSISË FRANCEZE

nga **Agim Gashi** Tue Jun 14, 2011 12:29 am

Ramadan Emini:VIKTOR HYGOI-KAMPIONI I LETËRSISË FRANCEZE

Pasaporta me emrin “Lanvë, punëtor” nuk ngjallte asnjë dyshim në atë fillim të dhjetorit 1851, në kufirin franko-belg; megjithatë, udhëtari nuk ishte tjetër veçse Viktor Hygoi, shkrimtari i madh dhe politikani francez, që po i ikte policisë së Lui-Napoleonit. i mërguari u vendos në fillim në Bruksel. Më pas , ai so të shkonte të ngulej në territorin anglez, në Xhersi dhe më pas në Gernesej. Viktor Hygo nuk do të mund të kthehej në Paris veçse nëntëmbëdhjetë vite, pas rrëzimit të Napoleonit III, atëherë kur lufta franko-prusiane nuk kishte përfunduar ende.
Kur u nis, Viktor Hygoi ishte tashme, bashkë me Lamartinin dhe Vinjin, një figurë kryesore e romantizmit francez. Kur vdiç, tridhjetë e pesë vite më vonë, lavdia e tij ishte shtrirë në mbarë botën. Hygoi ishte bërë fenomeni më i madh I letërsisë dhe ai e konsideronte veten aq të madh saqë mund të fliste në emër të të gjithë njerëzimit.
Burrë i vetmuar me gjithë dhuntitë e tij si orator, Viktor Hygoi ishte dënuar me monologun. “Është Hygoi që flet vetëm, do të thot Tibode dhe përpara të cilit një pjesë e pasardhësve është mbërthyer nga i njejti shqetësim ironic që rrethon në rrugë kalimtarin i cili flet me zë të lartë me vete”. Pork y monolog kishte përbrenda një jetë të brendshme dhe shpallte një pushtet të pakundërshtueshëm të fjalëve.
Ishte më tepër nga mllefi sesa nga bindja që Viktor Hygoi e urrente Napoleonin III. Dy burrat tek e fundit nuk ishin pa ngjashmëri mes tyre. “Napoleoni I Vogël”, kjo nofkë për perandorin ishte titulli i pamfletit qViktor Hygoi shkroi në Bruksel, gjatë verës 1852. Vepra u botua në Londër, u përkthye në pjesën më të madhe të gjuhëve, u shit në sasi shumë të mëdha. Lexuesit u kënaqën ose u skandalizuan, sipas shijeve dhe opinioneve të tyre. “Të flesh është si të vdesësh!” Hygo donte t’u tregonte patriotëve të tij se Napoleoni III ishte veçse një actor vulgar, i aftë për ligësi të frikshme netëm që t’i lejonin atij dhe miqve të tij të pasuroheshin apo të zbaviteshin. Viktor Hygoi nuk ngurronte aspak ta quante perandorin “vrasësi” I Francës.
Megjithatë në vitin 1848, në gazetën e tij “Ngjarja”, Hygoi kishte mbështetur, në mënyrë shumë të fuqishme, kandidaturën e Lui- Napoleon Bonapartit për president. Në atë cast, prince ishte në sytë e tij njeriu I aftë të përmbushte reformat sociale të domosdoshme, me një qëllim humanitar dhe demokratik. Hygoi mendonte me siguri se do të luante një rol të madh praën Napoleonit të ri. i zgjedhur në Asamble nga populli I Parist, ai ishte në të djathtë por kur vuri re se Lui-Napoleoni, president i Republikës së Dytë, nuk i besoi asnjë portofol ministerial, ai kaloi në të majtë dhe hyri në luftë kunder “Bonapartit të Vogël”. Shkrimtari hyri në një “komitet të vogël revolucionar”, shkroi dhe nënshkroi kundër presidentit. Natyrisht, loja nuk do të zgjaste për shumë kohë dhe Viktor Hygoi mori rrugën e një mërgimi të gjatë.
Në Gernesej, ai u bë apostulli I lirisë, profeti i vetmuar mbi shkëmbinjtë e ishullit të tij që mendon për çlirimin e njerëzimit.
Gernsej është paksa si Shën Helena e Viktor Hygoit. Në rininë e tij, për më tepër ai e kishte admiruar me zjarr personazhin e Napoleonit i të cilin ai e quante “I Madhi”. Perandori shfaqet në më të famshmen ndër veprat e tij “Të mjerët”, botuar në 1862.
Viktor Hygoi donte që ky libër të ishte romani i epokës së tij; sodoqofte ai do ta fitonte dashurinë e popullit, aq mirëkuptim tregon për problemet e tij. Te “Të mjerët” janë mishëruar idetë sociale të autorit. Fati I një ish-të dënuari, Zhan Valzhanit, i jep dorë të verë me shpatulla pas murit organizimin gjyqësor të asaj kohe. Drejtësia, thotë ai duhet të ndjekë rrjedhën e saj në çdo shoqëri, por shumë e nevojshme është shpirtëmadhësia. Gjykoni, por me mirëkuptim. Mëshira është dogma e parë e doktrinës hygoiane. Për të, romancieri nuk duhet vetëm të përshkruajë zhvillimin e një shoqerie por gjithashtu të tregojë se ku mbështetet ajo. Qeveritarët kanë dy misione, më të rëndësishmë se gjithë të tjerat: të krijojnë pasuri dhe t’i ndajnë në mënyrë të barabartë. Natyrisht, pasuri të pafundme janë grumbulluar gjatë historisë. Por jemi shumë larg një ndarjeje të barabartë. Varfëria është turpi i njerëzimit. i duhet dhënë fund këtij mallkimi përpara çdo projekti tjetër.
Reformator romantic, Viktor Hygoi e konsideronte shekullin XIX si “agimin e idealeve të nëdha”, shekullin i cili duhej të realizonte kushtet paraprake për lumturinë e njerëzimit.
Sa më shumë plakej Viktor Hygoi, aq më shumë vizioni I tij për të ardhmen ecte drejt madhështores, monumentales. Ai u bë fëmija i dashur i popullit francez, burri të cilin një million miq do ta shoqëronin për në varr një ditë pranvere të 1885-ës. Sepse Viktor Hygoi përfshinte një rreth shumë të gjerë dhe s’mund të kufizohej vetëm me Francën, ai shikonte se do të vinte koha kur do të binin jo vetëm muret e klasave sociale, por gjithashtu kufinjtë mes popujve

Mon	Tue	Wed	Thu	Fri	Sat	Sun
				1	2	3
4	5	6	7	8	9	10
11	12	13	14	15	16	17
18	19	20	21	22	23	24
25	26	27	28	29	30