Ragip Dragusha:Reagim

nga **Agim Gashi** Sun Jul 01, 2012 11:03 pm

Ragip Dragusha:Reagim
Ragip Dragusha:Reagim 600150_462713033738818_1921033467_n

Reagim modest i kundershtise se studiuesve shqiptare te gjuhes per te mos gjetur vendin e duhur te germes (e´` hundore) ne te shkruar dhe te kenduar te fjales shqip.

Duke mare shkas nga nje njoftim i shkurter sot,lajmesh qe intelektualet, gjuhetare shqiptare nuk pranojne te hiqet germa (e``hundore),(ku ne vend te ketije njoftimi do te thoja duhesh shkruar:Nuk pranojne te vendoset vetem atje ku duhet), dalloj padashur te kemi nji sfere te ndare ne dy pole :Njeri medioker te cilet shikojne gjithmone ne frymen e „progresit“ dhe tjetri ne armaten e veshur ushtare per te lufuar me c’do kusht per te eleminuar „Armikun“ qe sipas meje eshte djalekti gege. Te paret mendoj une jane ato te cilet te veshur me petkun intelektual te monizmit, mendojne se kane praktiken dhe voten per te vendosur jo ne menyre kologjiale, se tashma gjithcka ka mbarue me „njihesimin“ e gjuhes shqipe ne vitet 70te. Ndersa te dytet duke mos dashur ti paragjykoj ,mendojne se titujt dhe gradat jane „plumbat“ ku mund te vrasin kundershtaret e tyre pa gjygj. Duke perjashtuar elementin bashkepunues te cilin e ndeshi jo ne raste te rralla,me lejoni miq te sjelle ne vemendjen tuaj nji studiues qe rall dhe hiq e kam ndjekur ne analizat shkrimet apo dhe emisionet Televizive ne kete debat publik,( ne keto njizet vitet e fundit), qe ne thelb eshte kombetare.Duke pare qe shpesh here jam ndeshur me mendime dhe veprime te njeskajshme te elementeve gjuhesore te perdorun ne nji djalekt te vetem dalloj qe gramatologet shqiptare te vertet, kane kene gjithnone te ndergjegjshem per mangesine e veprave te tyre perderisa te realizohet nji gjuhe mbarkombetare ajo gjithmone do te dehe zemrat por jo kurre arsyen.
Aty nga fillimi i gjysmes se pare te shekullit te kaluar e ne vazhdim nje erudit i rilindjes Ilia Dilo Sheperi ka hedhur ne qarkullim nje version te studimit te tije shume vjecare per gramatiken shqipe ne ndihme te djalektit toske ku trajtat kryesore te struktures se ketije djalekti te akopjnin ato te djelektit gege. Fama e kesaje vepre sipas njoftimeve te atehershme u njoh dhe u perkrah dhe nga erodit te huaj ku u cilesue si hapi i pare i vendosjes ne shina te strukturimit te gjuhes shqipe. Biles Joklin albannolog dhe pasues i ketije studimi shkroj nje kritike shume pozitive per origjinalitetin e kesaje vepre me vlera te medha per kete gjuhe pellazgesh. Duke rendur ma ne brendesi te vepres se tije, te ketije linguisti shqiptare mund te dallosh qe ne fillim c e l e s i n e studimit nga ku thote:“Nuk eshte …gramatika ajo qe ka zhvillue gjuhen duke regullue te folurit dhe shkrimin e saje por, ashte te folurit dhe shkrimi i gjuhes ai, qe percakton regullat“ … Per kete miq te nderuar dhe lezues te thjesht me duhet te ju kujtoj konkretishte se disa nga kryeveprat e poezise kombit dhe boterore kane kene te shkruara ne „gjuhe“ mbidjalektore qe don te thote se veprat jane shkruar mbi jo mbi regullat qe ka caktuar graatika. Meqenese pata rastin te kaloj neper duar nje pjese te ketije studimi te Ilia Dilo Sheperit ndava nje analize te tije ku thuhet : „Gjuha shqipe eshte nji, sepse vecorite djalektet s’jane gje tjeter vecse c’faqje e jashtme e nji strukture te brendeshme qe ka qene dhe eshte gjithmone e perbashket dhe ne nje.“Ne nje studim te Prof. Jup Kastratit diku ne vitet 70-72 ne buletinin shkencore mbaj mend te kete thene:Duhet pa me interese ky studim i Sheperit se per here te pare hidhen themelet e nji adaptimi te gjuhes shqipe ne djelektin toske duke ju pershtatur djelekteve dhe nendjalekteve te veriut qe fatkeqesisht nuk u muer parasyshe nga sistemi i athershem. Duke dashur te jeme ma konkret per temen ne diskutim me lejoni miq te citoj shenimet e vete autorit te kritikes se Prof. Jup Kastratit: „Duke e rrokur me nji veshtrim krejte pjesen e pare „Fanologjia“te Gramatikes se Ilia Dilo Sheperit (Shohim ) se autori ka trajtuar mjaft probleme te vokalizmit te gjuhes shqipe. Si nazalizmi,diftongjet,monoftongjet, rotacizmi ,sordizimi dhe sonorizimi.Aty ka te dhena te shkruara per ortografine fonetike dhe etimologjike per ortoepine,per ndryshimet djalektore te gjuhes shqipe si dhe shenime mbi prozodine e zanorevet mbi eufonine,kakofonine apostrofin e tje…..
Por per mendimin tim kapitulli ma interesant ne pjesen e pare dhe qe solli dhe reagimin tim modest pikerishte per kete germe te njoftimit te sotem televiziv ,ashte ai qe merret me ndryshimet rrajsore midis „ortografise“timin e zanoreve,ceshtjen e hundores (e´´)qe ai shkruan keshtu:“Bashkezanoret dhe zanoret e nderhunderta“ gjenden edhe ne toske ,kurse problemin e rotacizmit autori e perdore „n“ ne vend te „r“ ,si dhe bashkezanoret e trasha qe gegnishtja i ruan edhe atehere kur fjala perfundon kuptimin e saje“. Ketu dalloj une miq te nderuar dhe gabimin e madh te „gjuhetareve“ pergjegjes qe ne saje te sistemit mbollen nje gjuhe te cunguar.Ne asnji rast nuk eshte pare qe te eleminohet germa hundore (e``) te cilen e gjejme kudo dhe ne vepren e pavdekshme te Fishtes.Atehere si mund ti bihet me sopate diskutimit duke perdorun extremin,zhdukjen e saje?.. Ajo germe eshte pjese e pandare e alfabetit shqiptare dhe ashtu do mbese por duhet jo ne te gjitha rastet te zeje vendin e nji fjale qe memire tingellon ne gege. Me tej ne pjesen e katert „Sintaksa „ Prof. Kastrati veren se trajtimi i te folurit origjinal i Sheperit nuk i ka zbehur djalektet por asht ba nji me ta duke sinkronizue fonetiken ne shkrirje te plote te saje ne nji te vetem . Ai e trajton vepren e Sheperit si te ndryshme nga parardhesit e tije Xhuvani dhe Aldegeri qe u moren me sintaksen e shqipes. Ku per mendimin tim ka patur nji ndikim jo te vogel por qe shpesh here dhe cifuti Austriak Prof. Jokl e ka bere ne kritiken e tije brilande ndaj Sheperit.
Eshte per tu admirue puna e madhe e albanologeve vendas dhe te huaj sideomos ata te cilet mbajten nji qendrim mjaft kritik ndaj njihesimit te gjuhes shqipe nga sistemi monist. Ne kujtesen time qe ruaj diku nga tetori i vitit kaluar intelektuale shqiptare rifilluan te bejne perpjekjet e tyre per te ngjallur nji debat ne lidhje me kete problem ende te pazgjidhur. Ne nje emision 7x7 te zotit Agron Balakujtoj nji foles ku ndermjet tjerave solli nje rast konkret ku kishe qene ne nji nga zonat shqiptare malore te kosoves ne nji takim njohes me nji nga banoret e asaje zone. Nder te tjera ai deklaroj qe pas bisedes se gjate qe kishte zhvillue me plakun e shtepise Ai e pyeti: -Nuk di a me keni kuptue zoteri? Plaku ju kthye duke i thane te gjitha i kam kuptue. Ndersa „Studiuesi“ ne prezence te emisionit deklaron qe une nuk e kuptoja ndaj dhe e pyeta. E solla ne vemendje kete fraze e cila me indinjoj shume per nivelin teper te ulet (gjithnji sipas mendimit tim) qe demostroj “studiuesi“, i cili ishte ftuar te jepte kontributin e tije per kete ceshtje ende te pazgjidhur. Ne kandveshtrimin tim dalloj cektesin qe ai nuk arriti te kuptoj gafen e vet? Perse plaku ne zonat e thella e kishte kuptue dhe perse „studiuesi“ nuk e kishte kuptu te zotin e shtepise? Pergjigja ime asht thjeshte dhe konkrete: Derisa media e shkruar ,radio dhe televizive do te vijne ne porten e djalektit gege jo te njihesuara ne nji gjuhe ne jo vetem nuk do te njohim zhvillimin e gjuhes sone por dhe brezat nuk do te kene mundesi te njohin identitetin e tyre nga vine. Ndaj dhe „Studiuesi „nuk e ka kuptuar te zotin e shtepise por as qe ka deshiren te kuptoje se c’fare dami po i ben kombit te vet duke e ndare me dhunen e mediokritetit, dhe shpaten e Demokleut novacionet qe e cojne gjuhen drejte shkrirjes se plote te tingullit foles dhe gramatikes se shkruar.Faleminderit.

Mon	Tue	Wed	Thu	Fri	Sat	Sun
				1	2	3
4	5	6	7	8	9	10
11	12	13	14	15	16	17
18	19	20	21	22	23	24
25	26	27	28	29	30