Përkthyesi Lanksch: Thjesht u dashurova me poezinë e Ali Podrimes
Faqja 1 e 1
Përkthyesi Lanksch: Thjesht u dashurova me poezinë e Ali Podrimes
Përkthyesi Lanksch: Thjesht u dashurova me poezinë e Ali Podrimes
Poezia lirike e Ali Podrimes është e njohur edhe jashtë hapësirave shqipfolëse. Poezitë e Ali Podrimes në gjermanisht janë përkthyer nga Hans-Joachim Lanksch.
Poeti i njohur nga Kosova Ali Podrimja ndërroi jetë ditët e fundit në Francë pasi kisjte marrë pjesë në festivalin e pozisë "Voix de la Méditerranée" në qytetin jugor Lodeve. Politikanë dhe personalitete në Kosovë e konsideruan si humbje të madhe ndarjen e Podrimes nga jeta. Ndër të tjera poeti kosovar ishte nderuar edhe me çmimin Nikolaus-Lenau të qarkut të artistëve Eslingen. Veprat e tij janë përkthyer në disa gjuhë. Në gjermanisht është botuar në vitin 1991 vëllimi me poezi "Ich sattle das Ross den Tod" (unë shaloj vdekjen e kalit).
DW: Kur e keni njohur poetin Podrimja për herë të parë dhe çfarë ju bëri përshtypje fillimisht në vargjet e këtij poeti?
Lanksch: Me Aliun jemi njohur më 1985-ën, kur isha i ftuar si mysafir i "Takimeve të Brezovicës". Takimet ishin një qendrim dyjavësh në malet e Sharrit, ku takoheshin anëtarët e Lidhjes së Shkrimtarëve të Kosovës.
Një shtëpi e vogël botuese gjermane, "Straelener Manuskripte Verlag" që merrej me botimin e poetëve nga letërsitë "e vogla" ma kishte dhanë nji mision, d.m.th. me hetue nji poet për t' u botue pranë kësaj shtëpie botuese. Me t' u mbërrijtë në Prishtinë, më çuen te shtëpia botuese "Rilindja" ku më dhuruen libra sa për të mbushë gjithë vendin e bagazhit të makinës. Disa njerëz mundoheshin me m' imponue nji poet të përcaktuem tue më këndue lëvdata të trasha për te, disa poetë mundoheshin të më vetimponoheshin, mirëpo në Brezovicë unë kisha mjaft kohë dhe lexoja me duzina poetë të ndryshëm dhe thjesht u dashunova në poezinë e Aliut.
Më bani përshtypje ngjeshunia e teksteve të Aliut – s' ka fjalë të tepërta, s' ka as rrokje të tepërta. Poezia e tij nuk tregon ndonji ngjarje dhe as nuk shpalos drejtpërsëdrejti ndonji mendim a ideologji, ajo nuk asht përshkruese por asht shumë domethanëse me shumë pak fjalë. Me nji fjalë: më bante përshtypje vlera estetike e poezisë së tij.
Si e përjetuat vdekjen e tij?
Kur vdiq Aliu, isha në pushime. Me t' u kthye në shtëpi, mesazhi i parë me mail që hapa ishte ky: "Ndoshta e ke marrë lajmin e hidhur për ndarjen nga kjo botë e Ali Podrimjes. Një fund tragjik i një poeti të mirë. Ngushëllime!" Mesazhi qe nji shok i vërtetë. Ende jam nën shok. Me Aliun iku i fundit i klasikëve të letërsisë moderne të Kosovës. ASHAKU-u thotë që do t' ia botojnë tanë veprën Aliut. Fort mirë. Ma merr mendja që asht fjala për nji botim reprezentativ, ku shpresoj që do ketë dhe nji botim për studentët, nxanësat dhe njerëz të tjerë pa kuletë të trashë. Due me thanë që dëshiroj që vepra e Ali Podrimjes të lexohet e të shijohet dhe të mos muzealizohet me përmendore, botime të shtrenjta, akademi solemne etj.
A është vështirë të përkthesh poezitë e tij? Nga se karakterizohet poezia e tij, ku e ka pikën më të fortë?
Çdo përkthim i çdo poeti të vërtetë asht i vështirë. Vështirësia specifike e poezisë së Aliut qëndron te dendësimi i saj ku çdo rrokje ka peshën e saj të domosdoshme, vlerën e saj estetike dhe funksionin e saj semantik kështu që dhe përkthyesi duhet t' i kursejë rrokjet, kurse gjermanishtja ka shumë rrokje pa domethanie, që kanë vetëm ndonji funkcion gramatikor, si p.sh. "ich habe ihn gesehen" (shtatë rrokje)" – "e kam parë" (tri rrokje). Përveç kësaj, gjuha poetike e Aliut shquhet nga nji frazeologji e pasun. Fjalët gjinden në fjalorë, ndërsa frazeologjizma – kombinime specifike fjalësh – nuk gjinden në fjalorë.
Cilat poezi do të veçonit si më të mirat?
Zonja Mimoza, kjo është sikur të duhet të veçoj ndër 2000 femna bukuroshe. Veç ju lutem: mos më bani pyetje se cila asht ma e bukura!?
Si është vlerësuar në Gjermani ky poet?
Si në Gjermani ashtu dhe në Austri poeti Ali Podrimja vlerësohej nalt nga kritika letrare. Ma me randësi, ndoshta, asht jehona te publiku. Aliu kishte shumë orë letrare para publikut gjerman dhe austriak, sidomos në vitet e 90-ta, ku ndigjuesit ishin thjesht të entuziazmuem nga niveli, bukuria dhe ekspresiviteti i poezisë së tij. Publiku i ka kenë mirënjohës Aliut edhe për shkak se ai dëshmonte që shqiptarët e Kosovës nuk janë vetëm nji masë refugjatësh të mjerë por nji popull me kulturë të nalt në nivel europian. DW
Poezia lirike e Ali Podrimes është e njohur edhe jashtë hapësirave shqipfolëse. Poezitë e Ali Podrimes në gjermanisht janë përkthyer nga Hans-Joachim Lanksch.
Poeti i njohur nga Kosova Ali Podrimja ndërroi jetë ditët e fundit në Francë pasi kisjte marrë pjesë në festivalin e pozisë "Voix de la Méditerranée" në qytetin jugor Lodeve. Politikanë dhe personalitete në Kosovë e konsideruan si humbje të madhe ndarjen e Podrimes nga jeta. Ndër të tjera poeti kosovar ishte nderuar edhe me çmimin Nikolaus-Lenau të qarkut të artistëve Eslingen. Veprat e tij janë përkthyer në disa gjuhë. Në gjermanisht është botuar në vitin 1991 vëllimi me poezi "Ich sattle das Ross den Tod" (unë shaloj vdekjen e kalit).
DW: Kur e keni njohur poetin Podrimja për herë të parë dhe çfarë ju bëri përshtypje fillimisht në vargjet e këtij poeti?
Lanksch: Me Aliun jemi njohur më 1985-ën, kur isha i ftuar si mysafir i "Takimeve të Brezovicës". Takimet ishin një qendrim dyjavësh në malet e Sharrit, ku takoheshin anëtarët e Lidhjes së Shkrimtarëve të Kosovës.
Një shtëpi e vogël botuese gjermane, "Straelener Manuskripte Verlag" që merrej me botimin e poetëve nga letërsitë "e vogla" ma kishte dhanë nji mision, d.m.th. me hetue nji poet për t' u botue pranë kësaj shtëpie botuese. Me t' u mbërrijtë në Prishtinë, më çuen te shtëpia botuese "Rilindja" ku më dhuruen libra sa për të mbushë gjithë vendin e bagazhit të makinës. Disa njerëz mundoheshin me m' imponue nji poet të përcaktuem tue më këndue lëvdata të trasha për te, disa poetë mundoheshin të më vetimponoheshin, mirëpo në Brezovicë unë kisha mjaft kohë dhe lexoja me duzina poetë të ndryshëm dhe thjesht u dashunova në poezinë e Aliut.
Më bani përshtypje ngjeshunia e teksteve të Aliut – s' ka fjalë të tepërta, s' ka as rrokje të tepërta. Poezia e tij nuk tregon ndonji ngjarje dhe as nuk shpalos drejtpërsëdrejti ndonji mendim a ideologji, ajo nuk asht përshkruese por asht shumë domethanëse me shumë pak fjalë. Me nji fjalë: më bante përshtypje vlera estetike e poezisë së tij.
Si e përjetuat vdekjen e tij?
Kur vdiq Aliu, isha në pushime. Me t' u kthye në shtëpi, mesazhi i parë me mail që hapa ishte ky: "Ndoshta e ke marrë lajmin e hidhur për ndarjen nga kjo botë e Ali Podrimjes. Një fund tragjik i një poeti të mirë. Ngushëllime!" Mesazhi qe nji shok i vërtetë. Ende jam nën shok. Me Aliun iku i fundit i klasikëve të letërsisë moderne të Kosovës. ASHAKU-u thotë që do t' ia botojnë tanë veprën Aliut. Fort mirë. Ma merr mendja që asht fjala për nji botim reprezentativ, ku shpresoj që do ketë dhe nji botim për studentët, nxanësat dhe njerëz të tjerë pa kuletë të trashë. Due me thanë që dëshiroj që vepra e Ali Podrimjes të lexohet e të shijohet dhe të mos muzealizohet me përmendore, botime të shtrenjta, akademi solemne etj.
A është vështirë të përkthesh poezitë e tij? Nga se karakterizohet poezia e tij, ku e ka pikën më të fortë?
Çdo përkthim i çdo poeti të vërtetë asht i vështirë. Vështirësia specifike e poezisë së Aliut qëndron te dendësimi i saj ku çdo rrokje ka peshën e saj të domosdoshme, vlerën e saj estetike dhe funksionin e saj semantik kështu që dhe përkthyesi duhet t' i kursejë rrokjet, kurse gjermanishtja ka shumë rrokje pa domethanie, që kanë vetëm ndonji funkcion gramatikor, si p.sh. "ich habe ihn gesehen" (shtatë rrokje)" – "e kam parë" (tri rrokje). Përveç kësaj, gjuha poetike e Aliut shquhet nga nji frazeologji e pasun. Fjalët gjinden në fjalorë, ndërsa frazeologjizma – kombinime specifike fjalësh – nuk gjinden në fjalorë.
Cilat poezi do të veçonit si më të mirat?
Zonja Mimoza, kjo është sikur të duhet të veçoj ndër 2000 femna bukuroshe. Veç ju lutem: mos më bani pyetje se cila asht ma e bukura!?
Si është vlerësuar në Gjermani ky poet?
Si në Gjermani ashtu dhe në Austri poeti Ali Podrimja vlerësohej nalt nga kritika letrare. Ma me randësi, ndoshta, asht jehona te publiku. Aliu kishte shumë orë letrare para publikut gjerman dhe austriak, sidomos në vitet e 90-ta, ku ndigjuesit ishin thjesht të entuziazmuem nga niveli, bukuria dhe ekspresiviteti i poezisë së tij. Publiku i ka kenë mirënjohës Aliut edhe për shkak se ai dëshmonte që shqiptarët e Kosovës nuk janë vetëm nji masë refugjatësh të mjerë por nji popull me kulturë të nalt në nivel europian. DW
Agim Gashi- Administrator
- Numri i postimeve : 45955
Age : 70
Location : Kosovë
Registration date : 17/11/2008
Similar topics
» Ti je thjesht ti….
» Musa Jupolli:Ali Podrimes
» Lanksch: Ditët kur mësoja shqipen me Martin Camajn
» Shaban Cakoli: POETI DHE PËRKTHYESI YNË FERDINAND LAHOLLI
» Ditari i amerikanes Agnes Mangerich: Përkthyesi që na shpëtoi jetën në dimrin e ‘44
» Musa Jupolli:Ali Podrimes
» Lanksch: Ditët kur mësoja shqipen me Martin Camajn
» Shaban Cakoli: POETI DHE PËRKTHYESI YNË FERDINAND LAHOLLI
» Ditari i amerikanes Agnes Mangerich: Përkthyesi që na shpëtoi jetën në dimrin e ‘44
Faqja 1 e 1
Drejtat e ktij Forumit:
Ju nuk mund ti përgjigjeni temave të këtij forumi
Tue Mar 14, 2017 8:17 pm nga Agim Gashi
» IDRIZ ZEQIRAJ - SHIPTARËT NUK JANË "ME BYTHË NË PRUSH", PËR TË FALUR TOKAT
Mon Feb 27, 2017 6:54 pm nga Agim Gashi
» Akuzat kundër Shefqet Krasniqit Prokurorisë ia kishte konfirmuar edhe BIK-u (Dokument)
Mon Feb 27, 2017 5:20 pm nga Agim Gashi
» Aktakuzë kundër imamit Shefqet Krasniqi
Mon Feb 27, 2017 4:32 pm nga Agim Gashi
» Zbulohen tensionet gjatë dialogut në Bruksel, Nikoliqi Thaçit: Ti je kriminel
Fri Feb 03, 2017 7:40 pm nga Agim Gashi
» Faruk Tasholli - RJEPENI NANËN
Fri Feb 03, 2017 12:22 pm nga Agim Gashi
» FAMILJA E HAKI IMERIT: AI U VRA NË KOHËN KUR NË PUSHTET ISHIN HASHIM THAÇI E REXHEP SELIMI
Wed Jan 25, 2017 12:39 am nga Agim Gashi
» AGIM GASHI - O NE TREN PËR MITROVICË
Wed Jan 18, 2017 11:08 pm nga Agim Gashi
» Vëllai i tij u pajtua me Thaçin, por ja si ishte kidnapuar Haki Imeri në Brojë e më pas ishte vrarë
Wed Jan 18, 2017 8:13 pm nga Agim Gashi
» Fadil Maloku:Aferim, Prokurori e Kosovës!
Wed Jan 18, 2017 8:00 pm nga Agim Gashi
» Djali i Haki Imerit del kundër axhës: Nuk ia fali Thaçit, nuk dua drejtësi kanunore
Wed Jan 18, 2017 7:12 pm nga Agim Gashi
» IDRIZ ZEQIRAJ:Copëza biografike dhe kujtime për Ibrahim Rugovën
Wed Jan 18, 2017 5:13 pm nga Agim Gashi
» Presidenti Thaçi i “lahet me 124 pleq” Imer Imerit se nuk ka gisht në vrasjen e vëllait të tij
Wed Jan 18, 2017 4:00 pm nga Agim Gashi
» Adem Salihaj akuza të rënda ndaj Hashim Thaçit, ja si po mundohet të shpërlahet nga krimet e shumta që ka bërë
Wed Jan 18, 2017 3:53 pm nga Agim Gashi
» Ndodh edhe ky skandal: Njeriu që grisi fotografinë e Presidentit Rugova merr certifikatën e veteranit të UÇK-së
Tue Jan 17, 2017 7:55 pm nga Agim Gashi
» BERAT ARMAGEDONI:Lamtumirë, Joshua i Pejës!
Tue Jan 17, 2017 12:15 am nga Agim Gashi
» Biografia e Presidentit Rugova - Biografi e shkurtër
Mon Jan 16, 2017 10:32 pm nga Agim Gashi
» ILIR MUHARREMI : Treni provokativ, artistët në gjumë
Sun Jan 15, 2017 11:32 pm nga Agim Gashi
» Përveç ROSU-së, ky është shqiptari që rrezikoi jetën për ta ndalur trenin e Serbisë
Sun Jan 15, 2017 9:53 pm nga Agim Gashi
» ENVER PETROVCI - IN MEMORIAM SEFEDIN NUREDINIT- SEFA
Sun Jan 15, 2017 9:07 pm nga Agim Gashi