Mihallaq Qilleri:Bukuria femërore e letërsisë së Idrizit

nga **Agim Gashi** Mon May 04, 2015 11:50 am

Mihallaq Qilleri

Bukuria femërore e letërsisë së Idrizit

Mihallaq Qilleri:Bukuria femërore e letërsisë së Idrizit 11151058_1083557478326473_8382659557810279788_n

Mihallaq Qilleri:Bukuria femërore e letërsisë së Idrizit 11151058_1083557478326473_8382659557810279788_n

TEMAT KRYESORE

Romani më i ri i shkrimtares Albina Idrizi me titullin “Për një mëngjes ndryshe”, shkrihet në gati 20 vjet ngjarje

Mihallaq Qilleri:Bukuria femërore e letërsisë së Idrizit 11072982_1064477170234504_7314002670051684676_n

Sigurisht, letërsia nuk është vetëm një histori njerëzore e rrëfyer artistikisht. E krijuar nga mendje jo aq të zakonshme, ajo ka shprehur gjithmonë shqetësimet e bashkëjetesës së autorit me mjedisin shoqëror të vendit të vet, pse jo, edhe të vendeve të tjera. Natyrisht i gjithë rrëfimi letrar është një dashuri e madhe e shkrimtarit për krijesat e veta, ato të vërtetat, gjysmë të vërtetat, të imagjinuarat, irealet. Romani më i ri i shkrimtares Albina Idrizi me titullin “Për një mëngjes ndryshe”, shkrihet në gati 20 vjet ngjarje, por, ashtu, magjishëm, lexuesi nuk e ndjen aspak këtë lumë të furishëm të kohës, sepse lënda lidhëse që përdor autorja është shumë e padukshme, imtësisht letrare, gati-gati fine. Ema, personazhi kryesor i këtij libri, lëviz kështu lirisht para syve tanë dhe kohës, që nga fëmijëria e deri në moshën kur si grua e nënë i duhet të marr vendime të vështira për jetën e saj.
Në kopertinën e fundit të librit prof. Rexhep Qosja shënon se: “Për një mëngjes ndryshe” është një roman për dashurinë. Me gjithë nderimin e madh dhe veneracionin për rilindësin e fundit të shqiptarëve, unë mendoj se romani i Albina Idrizit është një vepër për historinë njerëzore të kosovarëve, në periudhën e fundit para lindjes së Pavarësisë së shtetit të tyre, ashtu sikundër një grua ndjen dhimbjet e pralindjes, madje ashtu siç ndodh edhe në paslindjet e vështira, romanin e trazon si një litar i pleksur gërryerjet e para që i ndodhin kësaj robërie mbi 100-vjeçare, nga lëvizjet e fuqishme e shqiptarëve të Kosovës. Duke nisur nga ngjarjet e stuhishme të mesviteve 1980 e deri në pasluftën e “droguar”, Albina Idrizi merr përsipër të mbart te lexuesi gjithë këtë qerthull ideal për letërsinë e të vështirë për të vërtetat.
Sigurisht, romani frymon më shumë e rritet artistikisht kur personazhet e tij, Ema dhe Guri nisin dramën e rëndë të jetës bashkëshortore. Tashmë jemi në terrenin konkret të realizmit, fantazisë, dashurisë dhe vuajtjeve, keqkuptimeve, jemi në qerthullin e kur bien gjethet e romantikës, e dashurisë pa shqetësime, kur nis të shtrëngohet ekonomia e familjes dhe, natyrisht, kur mbi mjedisin e kësaj celule intelektuale bie hija dhe helmi i drogës. Nuk e di përse, por duke e lexuar romanin pikërisht këto ditë, këto kohë, kur Kosovës po i zbrazen qytetet e fshatrat nga një ikje masive dëshpëruese, mendova se sa shumë do t’u vlente ky libër të rinjve të saj, për të pasur një pasqyrë të saktë për emigracionin, të arratisjes prej vendit pa dokumente, të vështirësive që has i huaji edhe në vendet e zhvilluara. Përmes këtij romani mund të përfytyrohet qartë se jo të gjithë ikamanët do të mund të jetojnë ndershëm e me djersën e tyre, sikundër mund të bien pre edhe të kriminalitetit e veseve të tjera, aq të kudondodhura në perëndim e në lindje të botës.

Padyshim që "Për një mëngjes ndryshe”, është një roman në qendër të të cilit është një grua, Ema. Autorja e ka përmbajtur këtë afinitet, këtë “privilegj” për personazhin e saj, jo vetëm sepse përmes saj është në gjendje të shpërfaq edhe shpirtin e vet, mendimet e veta, botëkuptimin e vet ndaj botës, dashurisë e martesës si institucion, por, gati-gati, nuk e lëshon prej vendit duke e rrëfyer gjithë romanin në vetën e parë. Kjo mënyrë e njohur, sigurisht, mendoj se ka kufizimet e veta të shtrirjes së sipërfaqes së analizës së personazheve. Gjithsesi kjo është zgjedhja e autores. Ajo që Albina Idrizi ngul këmbë me forcë është ideja se mrekullia e një gruaje kalon përmes forcës dhe besnikërisë së saj, prej sakrificës deri në fund jo për atë që mund të quhet nder, a besnikëri bashkëshortore, por për të ravijëzuar një karakter njerëzor të pamposhtur prej dilemash.
Ema e pret për shumë vite bashkëshortin e saj të arratisur prej familjes e të droguar, Gurin, deri në “detoksikimin” e tij përfundimtar. Dhe lexojmë kështu faqe me të vërtetë të bukura, takojmë mes tyre karaktere të spikatura, siç është ai i zezakut Zhan në Paris, ndjejmë si tërmet pragun e shkatërrimit të personalitetit e të ardhmes së një fëmije, mallëngjehemi e tkurremi njëherësh për bukurinë e shpirtit të madh e të palëkundur. Romani “Për një mëngjes ndryshe” është një hap tjetër në krijimtarinë në prozë të shkrimtares Albina Idrizi. Edhe për shumë vite të tjera historia e fundshekullit XX e Kosovës do të jetë në qendër të krijimtarisë letrare e artistike mes autorëve të atyre anëve, sikundër është ende edhe sot problematika aq e ndërlikuar e këtij shteti që, edhe 16 vite pas Luftës Çlirimtare, ende ka plagë të thella për të mjekuar...

Mon	Tue	Wed	Thu	Fri	Sat	Sun
				1	2	3
4	5	6	7	8	9	10
11	12	13	14	15	16	17
18	19	20	21	22	23	24
25	26	27	28	29	30