Brilant Gashi - Humanistët shqiptarë , bijtë e shqipeve

nga **Agim Gashi** Fri Jun 19, 2015 4:02 pm

Brilant Gashi - Humanistët shqiptarë , bijtë e shqipeve

Pas pushtimeve osmane në Shqipëri , shumë nga veprat artistike ishin shkatëruar plotësisht për këtë arsye dokumentet më të rëndësishme janë gjetur jashtë Shqipërisë. Dokumenti "Formula e Pagëzimit" është më i vjetri deri më sot (1462) i shkruajtur nga peshkopi i Durrësit , Pal Engjëlli.

Humanistët shqiptarë që jetuan e vepruan jashtë atdheut ishin : Marin Barleti , Marin Becikemi , Dhimitër Frengu , Gjin Gazulli etj.

Në vitet 1504 Marin Barleti botoi veprën "Rrethimi i Shkodrës" ku flitet për heroizmin dhe sakrificat e shqiptarëve për mbrotjen e qytetit të Shkodrës nga pushtuesi osman. Por vepra e tij kryesore është "Historia e jetës dhe e të bëmave të Skënderbeut".

Dhimitër Frengu , bashkëkohës i Skënderbeut , ka shkruar një vepër për jetën dhe luftërat e tij kundër pushtuesve të egër osman.

Edhe pse në rrethana të rënda , edhe në Shqipëri vepruan dijetarë humanistë. Më të njohurit ishin : Gjon Buzuku , Pjetër Budi , Pjetër Bogdani , Frang Bardhi dhe piktorët e njohur Onufri dhe biri i tij , Nikolla.

Gjon Buzuku më 1555 botoi veprën "Meshari" , kurse Pjetër Bogdani veprën "Çeta e profetëve".

Onufri veprimtarinë e tij e zhvilloi rreth shek. XVI. Ai pikturoi afreske në disa kisha në Shqipëri. Ndër veprat kryesore të tij janë : "Profeti i panjohur" dhe "Profeti David".

Në pikturat e veta ai u jepte jetë e gjallëri fytyrave të shenjtorëve. Pikturat e Onufrit i karakterizonte përdorimi i ngjyrës së kuqe.

Piktor i njohur i asaj kohe ishte edhe i biri i Onufrit , Nikolla i cili pikturoi në kishën e Shën-Vllahernës në Berat. Ashtu si humanistët evropian , edhe humanistët shqiptarë u përpoqën të pasqyronin aftësinë dhe forcën fizike e morale të njeriut.

Mon	Tue	Wed	Thu	Fri	Sat	Sun
				1	2	3
4	5	6	7	8	9	10
11	12	13	14	15	16	17
18	19	20	21	22	23	24
25	26	27	28	29	30