Fritz Radovani: Të nderuem zotni gjuhëtarë toskë!

nga **Agim Gashi** Sat Jul 04, 2009 1:35 am

TË NDERUEM ZOTNI GJUHËTARË TOSKË !

Nga Fritz RADOVANI

Kam lexue me vëmendje artikujt Tuaj, në lidhje me gjuhën dhe gjendjën e saj me të vërtetë të mjerueshme në Shqipni dhe jashta saj. Jam ndalue në një thanje kuptimplote të Tuajën: “...tranzicionit të së cilës vështirë se po i dukët fundi.”.
Me të vërtetë me t’ardhë keq!
Një mënyrë me u justifikue për aktin e turpshëm të 1972, që vazhdon me “sundue” në kokat e “gjuhëtarve” të Shqipnisë, asht idea se Veriu, nuk ka “sot” shkrimtarë me të cilët mund të bahet një dialog në lidhje me dialektin e Gegnisë...
Një ide e tillë sikur t’ishte në kokat e intelektualve Gegë të para vitit 1944, asnjeni prej Tyne nuk do të mendonte për gjuhën e unjisueme sëpse, as sot nuk di kush mund t’ulej me diskutue me Ta nga Jugu. Itelektualët Gegë ma parë ishin Shqiptarë!
“Populli falë ata që e mundojnë, por nuk ka me falë kurr ata që e rrejnë!”, kështu, thotë dijetari Montalambert.
Ajo që vazhdon me mungue si gjithmonë ndër né Shqiptarët, s’ asht për mendimin tem, dialogu, po diçka ma e madhe: toleranca. Këte, ju, nuk doni me e thanë!
Kam kalue nëpërdorë disa shkrime t’autorëve të Veriut, shkrue në shekullin e XX-të dhe, kur i kam pasë lexue në vitët 1955-60, nuk më ka pasë ra në sy si tashti kjo, që Ata, që në vitin 1900 e deri që janë “ndalue” nga regjimi komunist, në vitin 1945, kanë punue me një vullnet të madh për standardin e gjuhës sonë, pra, tue fillue nga Luigj Gurakuqi, At Anton Harapi, Mustafa Kruja, Prof. Namik Resuli, Faik Konica, Don Lazër Shantoja, Don Ndre Zadeja, Ernest Koliqi, At Viktor Volaj, Xhevat Korça etj. ndër të cilët, kanë shpetue nga “plumbi ballit” vetëm ata që u arratisën jashta Atdheut. Por, na, “me ndërgjegjën proletare” “të gjithë” i futëm në një thes: “trathëtarë”....I lidhëm grykën dhe bashkë me thesarët e tyne shkencore e kulturore i hodhëm në lumin Drin, tue mendue se aty asht edhe “Vorri i Fishtës”!
Ata që kanë krye këte vepër makabër dhe, që vazhdojnë me kenë autorë “fjalorësh”, librash historie e gjuhësie, ata, që “varrosën gegërishtën” dhe bashkë me té edhe 70% të shkrimtarëve Shqiptarë, që janë Veriorët, jo vetëm, që sot, nuk janë fare të “penduem” për krimin që kanë krye, ashtusi “miqët e shokët e tyre” ish-spijunët e Sigurimit të Shtetit, por të gjithë së bashku, kërkojnë “dialog”...e, me ke dëshrojnë me ba dialog? – Ja ku i keni veprat e Atyne që kanë vue thëmelët e gjuhës! Lexoni pasuesit e nderuem të Tyne (nëse nuk doni dialog me Ata që i quajtët “armiqë të Pushtetit”) por, edhe këta janë “trathëtarët” e Atdheut: Prof. Martin Camaj, At Danjel Gjeçaj, Prof. Arshi Pipa, Prof. Ernest Koliqi, Prof. Sami Repishti, Prof. Karl Gurakuqi etj. etj. dhe, ja, ku e keni Gegënishtën e kodifikueme!
Me të gjitha falsifikimet, shkurtimet dhe shpërdorimet që i janë ba veprave të atyne Klerikve që edhe ju plaçkitën thesarët, At Justin Rrota asht i pranishëm në gjuhësi...
Askush nuk zenë me gojë sakrificat e mëdha e ndoshta me pasoja të randa që mund të kishin profesorët tonë të gjuhës në shkollat e mesme të Shkodres, kur u mundonin me na mësue bazat shkencore të dy dialektëve, e emnat e tyne i kujtoni mirë që nga Kolë Kamsi, Gaspër Ugashi, Kolë Alimhilli, Henrrik Lacaj, apo Kolë Ashta, që la volume të tana të pabotueme në shërbim të shkencës së gjuhës e, deri tek profesori i tretun në Dukagjin Ndue Zef Toma e, pra, këta emna nuk janë të shekujve XVI e XVII...
Ju, nuk keni ditë kurr me i shtri dorën vllaut, por keni ditë vetëm me ia shterngue në pranga ashtu si keni veprue me profesorët e nderuem, kolosët e përkthimeve në gjuhën tonë të vërtetë shqipe: Mark Dema, Guljelm Deda, Et-hem Haxhiademi, Nikoll Daka etj.
Fatmirësisht Gjuha e Tyne nuk asht kalbë, Ajo vazhdon me jetue. Ata që vdiqën veprat nuk e morën me vedi, ia lane Atdheut dhe Popullit, të cilin e deshtën aq shumë!...
Pra, sot, nuk mungon dialogu, por, mungon shpirti i sakrificës, mungon pëndimi, mungon shpirti i Atdhedashunisë, mungon shpirti i dijetarit dhe shkenctarit, mungon kryesisht ndërgjegja e pastër me na thanë troç dhe, me folë haptas ashtu si duhet me folë:
“Zotëri, ju, nuk e kuptoni se kërkoni nga ne, atë, që nuk e kemi patur kurrë!...”
Pra, ju mungon toleranca!
Në të gjitha rastët mbas vitit 1991, dialogu asht përdorë, për me vërejtë se kush vazhdon me kenë “armiku ynë”. Cili na rrezikon kulltukun dhe, cili duhët ... ?
Prof. Ardian Ndreca asht tue folë shqip, gegnisht dhe haptas, besoj e kuptoni?!
Ju, çka pritni? ...Pse nuk përgjigjeni?...
Pse, ju, mungon toleranca!
Asnjëherë që nga viti 1972, as haptas, as mësheftas, “intelektualët” toskë të gjuhës së “njësuar”, nuk kanë pasë guxim me thanë: “Vëllezër Gegë, ua kemi bërë keq!”. E, pse?
Pse, ju mungon Burrnia, Bujaria e Besa!
Burri pranon gabimin.
Bujari pranon në tavolinë edhe armikun.
Besniku nuk ka frikë nga “armiku”, Ai hapë dyertë e shtëpisë për të gjithë:
“Shtëpia e Shqiptarit asht e Zotit dhe e mikut.”
Kjo dhe, vetëm kjo, asht arësyeja që Paraardhësit tonë të Nderuem, gati 100 vjetë përpara e prap sot, filluan me tolerue në shkrimet e Tyne, forma të dialektit Toskë. E pse?
Sëpse Ata ishin Burra, Bujarë e Besnikë!
Ata ishin Shqiptarë të vërtetë!
Ata e deshtën Shqipninë me gjithë zemër me vepra!
Ata dhe, vetëm, Ata!

Melbourne, 29 Qershor 2009

Mon	Tue	Wed	Thu	Fri	Sat	Sun
				1	2	3
4	5	6	7	8	9	10
11	12	13	14	15	16	17
18	19	20	21	22	23	24
25	26	27	28	29	30