Akllapi Net - Forum i Hapur
Would you like to react to this message? Create an account in a few clicks or log in to continue.

BARONI QË SHIJOI BUKËN, KRYPËN DHE ZEMRËN SHQIPTARE

Shko poshtë

BARONI QË SHIJOI BUKËN, KRYPËN DHE ZEMRËN SHQIPTARE Empty BARONI QË SHIJOI BUKËN, KRYPËN DHE ZEMRËN SHQIPTARE

Mesazh nga Agim Gashi Fri Jul 17, 2009 7:56 pm

BARONI QË SHIJOI BUKËN, KRYPËN DHE ZEMRËN SHQIPTARE

(Parathënie e librit të Dr. Franz Baron Nopcsa, ´Shqipëria katolike e Veriut´, përkthyer nga origjinali-gjermanisht, nga Arif Kutleshi, botoi ´Faik Konica´, 2009, faqe: 108, Prishtinë.)


BARONI QË SHIJOI BUKËN, KRYPËN DHE ZEMRËN SHQIPTARE BAJRON
Bajroni


Edhe fëmijë edhe burra, por të armatosur, që domethënë shqiptarë. Dhe një njeri i rrallë i Europës midis tyre: Dr. Franz Baron Nopcsa
´Raporti mbi një udhëtim është në të vërtetë gjëja më e rrezikshme. Sepse çdo gjykim i papërshtatshëm jo vetëm që u bie në vesh malësorëve por edhe e keqkuptojnë jashtë çdo mase.´ A. Wirth, Në Shqipëri, ´Neue Rundschau´, 1908
(Këtu cituar simbas Nopcs-es në ´Nga Shala dhe Kelmendi´ Sarajevë, 1910.
Baron dhe malësor, hungarez dhe austriak, hulumtues dhe udhëpërshkrues, doktor i paleontologjisë dhe entuziast i albanologjisë, gjeolog dhe antropolog. Fotograf, arkivist, ligjërues e drejtor në Akademitë e Shkencave dhe vizitues i guximshëm e kurreshtar i çdo pëllëmbe toke të Shqipërisë së Veriut. I dashuruar njësoj si në fosilet dinosauriane të Siebenbürgen-it të zbuluara rastësisht qysh më 1895 nga e motra Ilona, ashtu edhe në doket e zakonet e malësorëve të Veriut, me të cilat ra në kontakt qysh më 1903 kur ishte në Shkodër, përkatësisht më 1905, kur bëri udhën dhe përshkrimin e parë në Veri, anipse jo rrallë i sëmurë nga malarja dhe i penguar e i kërcënuar nga Valitë e Shkodrës. Një njeri i gjithanshëm, mund të thuhet, nëse merren parasysh fushat e veprimtarisë së tij, por edhe një poliglot, sepse Nopcsa njihte disa gjuhë përnjëherë: hungarisht, anglisht, gjermanisht, italisht, rumanisht, si dhe gjuhët sllave, por kuptohet edhe shqipen, gjegjësisht, dialektet e saj. Simbas studjuesit hungarez József Hála Nopcsa me kontributin e tij në shumë fusha (gjeografi, gjeologji, etnografi, gjuhësi, arkeologji, histori, etj.) dhe me respektin e tij ndaj shqiptarëve që në vitin 1913 gati qe zgjedhur mbret i Shqipërisë. Një hulumtues, një vrojtues, një arkivist, një dashamirës dhe mbrojtës i shqiptarëve. Një shqiptaro-vrasës, më në fund, përkatësisht, një vetëvrasës.
Më 25 prill të vitit 1933 në rrugën Singerstrasse 12 në Vjenë, në banesën e tij, u gjetën dy kufoma, ajo e shqiptarit Elmaz Bajazit Doda, dhe e vetë Nopcs-es. Gjithçka u sqarua pastaj në testamentin e gjetur, të lënë prej tij. Një krizë mendore, dhe një bezdisje qytetare ´fisnike´ apo një ndërgjegje e vrarë për pagat e papaguara sekretarit të tij. Ky qe shkaku i këtij fundi të dyfishtë tragjik. Nopcsa e mbylli jetën në moshën 56 vjeçare (ai ishte i lindur ndërkaq më 3 maj 1877 në një familje fisnikësh, prandaj edhe mbante titullin ´Baron´).
Ndërsa këtu fillon pastaj odisejada e bibliotekës dhe e shkrimeve të tij për shqiptarët dhe Veriun shqiptar. Fatkeqësisht, as mbas një shekulli, ato ende nuk janë gjetur të gjitha dhe pjesa më e madhe e tyre mbesin sot e kësaj dite të panjohura nga lexuesi i gjerë shqiptar.
Studimet si ´Die Bergstämme Nordalbaniens und ihr Gewohnheitsrecht´ (Fiset e malësorëve të Shqipërisë së Veriut dhe e drejta e tyre zakonore), ´Geographie und Geologie Nordalbaniens´ (Gjeografia dhe gjeologjia e Shqipërisë së Veriut), ´Albanien. Trachten, Bauten und Geräte Nordalbaniens´ (Shqipëria. Kostumet, ndërtimet dhe veglat e Shqipërisë së Veriut) ´Aus Shala und Klementi´ (Nga Shala dhe Kelmendi) si dhe ´Das Katholische Nordalbanien´ (Shqipëria katolike e Veriut) janë të një rëndësie të veçantë jo vetëm në aspektin faktografik, por edhe shkencor, dhe presin dorën e studjuesve, përkthyesve, dhe botuesve shqiptarë, që të dalin të plota, një ditë.
Nopcsa nuk ishte një Karl May që shkruante mbi cubninë e ´arnautve´ të ´egër´ pa i parë kurrë me sy këta. Nopcsa bashkëjetoi me malësorët, i njohu ata nga afër, e provoi mikpritjen shqiptare, bukën, krypën dhe zemrën e tyre.
Të varfër ishin malësorët e Nopcses, të këputur nga skamja dhe armiqësitë fisnore, por krenarë, zemërgjërë, dashamirës, dhe të sinqertë deri në skajshmëri. Të hasmëruar e të zemëruar, me njëri-tjetrin shumë herë për gjëra banale, gjithashtu- por të miqësuar e të lezetshëm me Nopcsen vazhdimisht.
Agim Gashi
Agim Gashi
Administrator
Administrator

Numri i postimeve : 45955
Age : 70
Location : Kosovë
Registration date : 17/11/2008

Mbrapsht në krye Shko poshtë

Mbrapsht në krye


 
Drejtat e ktij Forumit:
Ju nuk mund ti përgjigjeni temave të këtij forumi