Faith kritikon Kuvendin se nuk e kontrollon Qeverinë

Faith kritikon Kuvendin se nuk e kontrollon Qeverinë







I dërguari i BE-së në Kosovë, Pieter Faith, ka kritikuar sërish Kuvendin e Kosovës se nuk është i përfshirë sa duhet në vendimmarrje dhe në mbikëqyrjen e punës së Qeverisë.

Duke folur para Komitetit për Marrëdhënie me Jashtë të Parlamentit Evropian, Faith theksoi se Kuvendi i Kosovës mbetet i angazhuar në ngritjen e reformave dhe të institucioneve të cilat aktualisht janë në vazhdim e sipër në Kosovë, megjithatë, mbetet më shumë për t’u bërë për ta arritur plotësisht rolin e vet si organi kryesor politik i Kosovës.

“Kuvendi duhet të avancojë përfshirjen e tij në vendimmarrje si dhe të përmirësojë mbikëqyrjen e Qeverisë nga ana e tij, duke siguruar kështu transparencën dhe llogaridhënien. Unë do ta ftoja këtë komision të nderuar që ta ofrojë përkrahjen e tij në këtë proces”, është shprehur ai.

Në fjalën e tij, para Parlamentit Evropian, shefi i ICO-s ka shprehur gjithashtu brengosjen lidhur me polarizimin e thellë ndërmjet liderëve politikë në Kosovë, si dhe për perceptimin e publikut lidhur me deklaratat që janë kritike ndaj pranive ndërkombëtare në Kosovë, përfshirë ato të BE-së. “Se kjo lehtësisht çon në vandalizëm dhe dhunë në një atmosferë të ngarkuar dhe të paqëndrueshme, e kemi parë para disa ditësh”.

Sfidat me të cilat ballafaqohet EULEX-i në fushën e sundimit të ligjit janë komplekse, sidomos në zonat me shumicë serbe në veri të lumit Ibër, ka shtuar Faith.
Në muajt e kaluar, Kosova ka parë një numër arritjesh të cilat vlen të përmenden, ka thënë Faith, por sipas tij mbeten ende një numër sfidash të mëdha.
“Gjykata Kushtetuese tanimë është themeluar dhe inauguruar; Kosova është ftuar të bëhet anëtare e Fondit Monetar Ndërkombëtar dhe e Bankës Botërore; dhe autoritetet kanë bërë hapa përpara drejt arritjes së standardeve evropiane të qeverisjes dhe njëkohësisht duke ia siguruar komunitetit serb një gamë të gjerë të të drejtave autonome dhe të mundësive për t’u integruar në një shoqëri shumetnike”.

Sipas Faithit, Kosova dhe jeta e përditshme e popullit të saj, me pak përjashtime, kanë mbetur të papërfshira nga tensionet ndëretnike dhe dhuna. “Më 11 qershor të këtij viti Këshilli Veri-Atlantik (KVA) ka vendosur që misioni i KFOR-it duhet të fillojë me reduktimin e pranisë së tij në Kosovë. Unë jam i bindur se kjo reflekton vlerësimin e bashkësisë ndërkombëtare se ambienti i sigurisë në Kosovë dhe në rajon gradualisht po arrin nivele të larta të stabilitetit. Në të vërtetë, ka shembuj të qartë të kësaj tendence, dhe më lejoni t’i përmend disa prej tyre: në Prishtinë, të dëgjosh gjuhën serbe që flitet në rrugë është një ngjarje e përditshme...”

Pasi ka folur për përgatitjet që janë duke u bërë për mbajtjen e zgjedhjeve komunale të 15 nëntorit, i dërguari i Posaçëm i BE-së u ka bërë thirrje serbëve vendorë të marrin pjesë në këto zgjedhje. Ai është shprehur se përpjekjet për një autonomi më të gjerë për serbët e Kosovës “janë një mundësi që duhet kapur”.
Faith tha se pjesëmarrja e serbëve të Kosovës në zgjedhje nuk ndikon në qëndrimet e palëve, lidhur me pavarësinë e Kosovës.

Më poshtë mund të lexoni fjalimin e plotë të përfaqësuesit Special të BE-së, Pieter Feith, në seancën e Komisionit për Punë të Jashtme (AFET) të Parlamentit Evropian:

Unë do të flas rreth progresit që është bërë në Kosovë gjatë muajve të fundit, por gjithashtu, edhe për problemet me të cilat jemi ballafaquar gjatë kësaj kohe. Është e vërtetë se Kosova po përballet me shumë sfida, edhe në muajt në vazhdim, dhe unë do të përpiqem sot që ta bëjë një vlerësim të BE-së rreth tyre. Në veçanti, do të përqendrohem në rolin e pranive në Kosovë përfshirë reflektimet që ato kanë në përpjekjet e mia për të bashkërenduar dhe promovuar objektivat e BE-së. Gjatë ekzekutimit të mandatit tim si EUSR, unë i kushtoj kujdes të veçantë për reflektimin e qëndrimit të secilit Shtet Anëtar sa i përket Kosovës.

Z. Kryesues, shpesh, vëmendja jonë ka prirje për t’u përqendruar në çështjet aktuale; prandaj, do të doja t’ia filloj duke portretizuar zhvillimet e përgjithshme në Kosovë ashtu si i shoh ato. Dhe nëse shikojmë prapa në kohën kur jam emëruar si EUSR në shkurt të vitit 2008, dhe nëse e bëjmë një krahasim me Kosovën e sotme, është e qartë se Kosova ka arritur një përmirësim të dukshëm në shumë fusha, të cilat – pavarësisht nga kriza financiare globale që po vazhdon – situata karakterizohet me përpjekjet të vazhdueshme të autoriteteve për të përmirësuar gjendjen ekonomike dhe sociale të qytetarëve.

Në muajt e kaluar, Kosova ka parë një numër arritjesh të cilat vlen të përmenden; Gjykata Kushtetuese tanimë është themeluar dhe inauguruar; Kosova është ftuar të bëhet anëtare e Fondit Monetar Ndërkombëtar dhe e Bankës Botërore; dhe autoritetet kanë bërë hapa përpara drejt arritjes së standardeve evropiane të qeverisjes dhe njëkohësisht duke ia siguruar komunitetit serb një gamë të gjerë të të drejtave autonome dhe të mundësive për t’u integruar në një shoqëri shumetnike.

Për ta plotësuar këtë pasqyrë, Kosova dhe jeta e përditshme e popullit të saj – me pak përjashtime – kanë mbetur të pa përfshira nga tensionet ndëretnike dhe dhuna. Më 11 qershor të këtij viti Këshilli Veri-Atlantik (KVA) ka vendosur që misioni i KFOR-it duhet të fillojë me reduktimin e pranisë së tij në Kosovë. Unë jam i bindur se kjo reflekton vlerësimin e bashkësisë ndërkombëtare se ambienti i sigurisë në Kosovë dhe në rajon gradualisht po arrin nivele të larta të stabilitetit. Në të vërtetë, ka shembuj të qartë të kësaj tendence, dhe më lejoni t’i përmend disa prej tyre: në Prishtinë, të dëgjosh gjuhën serbe që flitet në rrugë është një ngjarje e përditshme; në komunën e Kamenicës, një treg është shfaqur në mënyrë spontane ku serbët dhe shqiptarët shesin prodhimet e tyre afër njëri-tjetrit; dhe në fund, një grup i politikanëve dhe përfaqësuesve të mediave të komuniteteve serbe dhe shqiptare në Mitrovicë kanë formuar një forum me qëllim të përgatitjes për organizimin e Konferencës “Qytetet e Ndara” në vitin e ardhshëm. Asnjëra nga këto nuk do të thotë se pajtimi është arritur, ose që procesi mund të arrihet pa ndihmën e vazhdueshme dhe të përkushtuar nga jashtë. Dallimet ndërmjet komuniteteve dhe në mesin e tyre mbeten, por këto dallime po zbehen dita-ditës nëpërmjet proceseve dhe institucioneve demokratike.

Derisa Kosova po vazhdon të ndjekë agjendën e saj të reformave duke kompletuar gati çdo pjesë të funksioneve të saj politike dhe administrative, ende mbetet një numër sfidash të mëdha që duhet adresuar me qëllim të arritjes së progresit të vërtetë drejt standardeve evropiane të demokracisë parlamentare, institucioneve shumetnike dhe qeverisjes së mirë. Kosova tanimë ka themeluar institucionet kyçe që kanë përgjegjësi për të mbrojtur të drejtat e popullit të Kosovës, përfshirë Gjykatën Kushtetuese që u përmend më lartë, Zyrën e Ombudspersonit dhe Këshillin Gjyqësor të Kosovës, këto ishin vetëm disa prej tyre. Prapëseprapë, këtyre organeve u mbetet ta dëshmojnë veten dhe t’i kryejnë detyrat e tyre në përputhje me kornizën juridike të Kosovës. Përpjekjet e vazhdueshme të autoriteteve në këtë fushë do të ishin në të mirën e popullit të Kosovës, e veçanërisht, për përmirësimet aq shumë të nevojshme sa i përket mbrojtjes së të drejtave të të gjithëve përfshirë ato të grave dhe fëmijëve.

vijon

Z. Kryesues, shpesh, vëmendja jonë ka prirje për t’u përqendruar në çështjet aktuale; prandaj, do të doja t’ia filloj duke portretizuar zhvillimet e përgjithshme në Kosovë ashtu si i shoh ato. Dhe nëse shikojmë prapa në kohën kur jam emëruar si EUSR në shkurt të vitit 2008, dhe nëse e bëjmë një krahasim me Kosovën e sotme, është e qartë se Kosova ka arritur një përmirësim të dukshëm në shumë fusha, të cilat – pavarësisht nga kriza financiare globale që po vazhdon – situata karakterizohet me përpjekjet të vazhdueshme të autoriteteve për të përmirësuar gjendjen ekonomike dhe sociale të qytetarëve.

Në muajt e kaluar, Kosova ka parë një numër arritjesh të cilat vlen të përmenden; Gjykata Kushtetuese tanimë është themeluar dhe inauguruar; Kosova është ftuar të bëhet anëtare e Fondit Monetar Ndërkombëtar dhe e Bankës Botërore; dhe autoritetet kanë bërë hapa përpara drejt arritjes së standardeve evropiane të qeverisjes dhe njëkohësisht duke ia siguruar komunitetit serb një gamë të gjerë të të drejtave autonome dhe të mundësive për t’u integruar në një shoqëri shumetnike.

Për ta plotësuar këtë pasqyrë, Kosova dhe jeta e përditshme e popullit të saj – me pak përjashtime – kanë mbetur të pa përfshira nga tensionet ndëretnike dhe dhuna. Më 11 qershor të këtij viti Këshilli Veri-Atlantik (KVA) ka vendosur që misioni i KFOR-it duhet të fillojë me reduktimin e pranisë së tij në Kosovë. Unë jam i bindur se kjo reflekton vlerësimin e bashkësisë ndërkombëtare se ambienti i sigurisë në Kosovë dhe në rajon gradualisht po arrin nivele të larta të stabilitetit. Në të vërtetë, ka shembuj të qartë të kësaj tendence, dhe më lejoni t’i përmend disa prej tyre: në Prishtinë, të dëgjosh gjuhën serbe që flitet në rrugë është një ngjarje e përditshme; në komunën e Kamenicës, një treg është shfaqur në mënyrë spontane ku serbët dhe shqiptarët shesin prodhimet e tyre afër njëri-tjetrit; dhe në fund, një grup i politikanëve dhe përfaqësuesve të mediave të komuniteteve serbe dhe shqiptare në Mitrovicë kanë formuar një forum me qëllim të përgatitjes për organizimin e Konferencës “Qytetet e Ndara” në vitin e ardhshëm. Asnjëra nga këto nuk do të thotë se pajtimi është arritur, ose që procesi mund të arrihet pa ndihmën e vazhdueshme dhe të përkushtuar nga jashtë. Dallimet ndërmjet komuniteteve dhe në mesin e tyre mbeten, por këto dallime po zbehen dita-ditës nëpërmjet proceseve dhe institucioneve demokratike.

Derisa Kosova po vazhdon të ndjekë agjendën e saj të reformave duke kompletuar gati çdo pjesë të funksioneve të saj politike dhe administrative, ende mbetet një numër sfidash të mëdha që duhet adresuar me qëllim të arritjes së progresit të vërtetë drejt standardeve evropiane të demokracisë parlamentare, institucioneve shumetnike dhe qeverisjes së mirë. Kosova tanimë ka themeluar institucionet kyçe që kanë përgjegjësi për të mbrojtur të drejtat e popullit të Kosovës, përfshirë Gjykatën Kushtetuese që u përmend më lartë, Zyrën e Ombudspersonit dhe Këshillin Gjyqësor të Kosovës, këto ishin vetëm disa prej tyre. Prapëseprapë, këtyre organeve u mbetet ta dëshmojnë veten dhe t’i kryejnë detyrat e tyre në përputhje me kornizën juridike të Kosovës. Përpjekjet e vazhdueshme të autoriteteve në këtë fushë do të ishin në të mirën e popullit të Kosovës, e veçanërisht, për përmirësimet aq shumë të nevojshme sa i përket mbrojtjes së të drejtave të të gjithëve përfshirë ato të grave dhe fëmijëve.

Z. Kryesues, siç ua kam bërë me dije në shkurt, unë kam për qëllim që të inkurajojë përpjekje të shtuara në forcimin e rolit të Kuvendit të Kosovës, në kuptim më të gjerë, në përmirësimin e mëtejmë të cilësisë së demokracisë në Kosovë. Kuvendi mbetet i angazhuar në ngritjen e reformave dhe të institucioneve të cilat aktualisht janë në vazhdim e sipër në Kosovë, megjithatë, mbetet më shumë për t’u bërë për ta arritur plotësisht rolin e vet si organi kryesor politik i Kosovës. Kuvendi duhet të avancojë përfshirjen e tij në vendimmarrje si dhe të përmirësojë mbikëqyrjen e Qeverisë nga ana e tij duke siguruar kështu transparencën dhe llogaridhënien. Unë do ta ftoja këtë komision të nderuar që ta ofrojë përkrahjen e tij në këtë proces. Synimi i përfshirjes së plotë të komuniteteve pakicë në jetën politike ende do të kërkojë një afrim përmbajtësor dhe punë të përkushtuar nga autoritetet e Kosovës - në partneritet me bashkësinë ndërkombëtare, dhe natyrisht, me shoqërinë civile në Kosovë, e cila do të jetë një partner i pazëvendësueshëm për arritjen e përfshirjes së gjerë politike.

Z. Kryesues, në shkurt pata përmendur se stabiliteti është objektiv strategjik që duhet ndjekur në partneritet me autoritetet e Kosovës. Ndonëse jo gjithmonë në harmoni të përkryer, ky partneritet është zhvilluar në bashkëpunim solid, në të cilin autoritetet e Kosovës kanë investuar shumë angazhime. Nëse institucionet demokratike mund të vazhdojnë të ofrojnë stabilitet politik dhe mekanizma për menaxhimin dhe zgjidhjen e dallimeve në Kosovë, unë besoj se rreziku i tensioneve do të vazhdojë të ulet edhe më shumë. Megjithatë, më duhet të them se mbetem i preokupuar me polarizimin e thellë mes liderëve politik në Kosovë, si dhe për perceptimin e publikut lidhur me deklaratat që janë kritike ndaj pranive ndërkombëtare në Kosovë, përfshirë ato të BE-së. Se kjo lehtësisht çon në vandalizëm dhe dhunë në një atmosferë të ngarkuar dhe të paqëndrueshme, e kemi parë para disa ditësh.

Kur e themi këtë z. Kryesues nënkuptojmë se Bashkimi Evropian mbetet partneri kryesor i popullit të Kosovës. Me deklarimin e kapacitetit të plotë operacional të misionit të EULEX-it me datën 6 prill është rritur edhe më shumë rëndësia e rolit të BE-së në Kosovë. Tani, misioni i EULEX-it mentoron, monitoron dhe këshillon Policinë e Kosovës në të gjitha fushat e sundimit të ligjit në Kosovë; Përparimi i bërë deri më tash është i kënaqshëm, por Kosova ka akoma një rrugë të gjatë për të bërë dhe autoritetet duhet të sigurojnë se EULEX-i mund të vazhdoj misionin e tij nën rrethanat më të mira të mundshme. Përpjekjet për të frenuar krimin e organizuar dhe korrupsionin mbesin sfidë e veçantë për autoritetet e Kosovës; kjo kërkon përkrahjen e plotë të udhëheqësve politik të Kosovës si dhe natyrisht edhe përqendrimin e vazhdueshëm të shteteve anëtare te BE-së. Krimi i organizuar nuk ndalet në kufij shtetëror ose administrativ; përparimi i vërtetë në luftën kundër krimit të organizuar ka nevojë të bëhet në bazë të një qasje më të gjerë rajonale.

Sfidat me të cilat ballafaqohet EULEX-i në fushën e sundimit të ligjit janë komplekse sidomos në zonat me shumicë serbe në veri të lumit Ibër. EULEX-i ka bërë hapa të rëndësishëm përfshirë vendosjen e aktivitetit doganor në portat 1 dhe 31 në Veri. Kjo do të fillojë të vjelë rezultatet dhe do të rritet më tutje me rritjen e kësaj pranie gjatë javëve të ardhshme. Megjithatë ka nevojë për përpjekje serioze për të trajtuar sfidat me të cilat ballafaqohemi në veri dhe për të siguruar zbatimin e duhur të sundimit të ligjit. Pasi që EULEX-i vazhdon të rrit aktivitetet e tij në veri, unë besoj fuqimisht se është e nevojshme të ketë prani më të dukshme dhe më gjithëpërfshirëse të BE-së atje për të ndihmuar në drejtimin e procesit politik për përkrahjen e EULEX-it.

Kosova momentalisht po përgatitet për zgjedhjet e para që mbahen pas shpalljes së njëanshme të Pavarësisë me datën 17 shkurt 2008. Me datën 16 qershor, Presidenti i Kosovës Fatmir Sejdiu njoftoi se zgjedhjet lokale për Kryetar të Komunës dhe Kuvendet Komunale do të mbahen me datën 15 nëntor 2009. Ai kërkoi nga Komisioni Qendror i Zgjedhjeve-KQZ - të bëjë të gjitha përgatitjet e domosdoshme për të mbajtur zgjedhjet komunale në tërë territorin e Kosovës. Meqenëse kapacitetet lokale të KQZ-së janë akoma të dobëta, përkrahja teknike nga aktorët ndërkombëtarë është e rëndësishme për t’u siguruar se janë bërë përgatitjet e nevojshme. Misioni i OSBE-së në Kosovë do të mbështet dhe trajnojë KQZ-në gjatë përgatitjeve të saj për zgjedhjet e vitit 2009, ndërsa USAID-i ndihmon me aktivitete shtesë.

Komisioni Qendror i Zgjedhjeve ka kërkuar nga disa organizata evropiane dhe rajonale të monitorojnë zgjedhjet e ardhshme. Unë shpresoj shumë që kjo do të ndodh për shkak se procesi demokratik, transparent edhe i drejtë i zgjedhjeve ka rëndësi kyçe kur bëhet fjalë për zhvillimin e Kosovës si shoqëri moderne, demokratike dhe shumetnike. Zgjedhjet komunale janë të rëndësishme për përfaqësimin lokal dhe ofrimin e shërbimeve për të gjitha komunitetet në Kosovë. Çështjet që kanë të bëjnë me statusin nuk duhet të pengojnë të drejtat e qytetarëve të jenë pjesë e proceseve demokratike dhe të përfaqësuar në mënyrë të duhur në nivel komunal.

Zgjedhjet e vitit 2009 po organizohen në kohën kur po vazhdojnë reformat e rëndësishme të qeverisë lokale. Këto reforma synojnë përfshirjen dhe pjesëmarrjen e të gjitha komuniteteve në institucionet e Kosovës dhe në këtë mënyrë sigurohet jetesë e sigurt dhe e qëndrueshme për ta. Themelimi i pesë komunave të reja në Kosovë me shumicë serbe dhe zgjerimi i komunës së gjashtë ka vazhduar me hap të shpejtë gjatë periudhës së kaluar. Kjo i ofron atyre të drejta të zgjeruara në vetëqeverisëse dhe inkurajon pjesëmarrjen e serbëve të Kosovës në administratën lokale.

Procesi i themelimit të këtyre komunave të reja me shumicë serbe të Kosovës është pjesë e një procesi më të gjerë të decentralizimit në Kosovë. Po natyrisht se në thelb të tij qëndrojnë përpjekjet e autoriteteve të Kosovës për të qenë sa më afër komunitetit serb të Kosovës. Nga këndvështrimi im, suksesi i tij ka rëndësi jetike për një Kosovë të qëndrueshme dhe shumetnike; Gjithashtu, qeverisja e decentralizuar e afron Kosovën drejt integrimit dhe pajtimit me komunitetet pakicë. Përfaqësimi më i gjerë i serbëve të Kosovës në nivelin komunal do të lejonte komunitetin e dytë për nga madhësia, i cili jeton në Kosovë, të ketë më shumë përgjegjësi për menaxhimin e punëve të tij. Kjo përfshin çështjet, të cilat janë kyçe për jetën e përditshme të njerëzve siç janë shëndetësia dhe arsimi si dhe mbrojtja e trashëgimisë fetare dhe kulturore të Kishës Ortodokse Serbe. Kështu që, në cilësinë e EUSR-së e kam mirëpritur dhe përkrahur këtë proces.
Në konsultim të ngushtë me bashkësinë ndërkombëtare, autoritetet e Kosovës tani për tani janë duke e vlerësuar se sa prej këtyre komunave të reja janë në gjendje të marrin pjesë në zgjedhjet e nëntorit. Është e qartë se pjesëmarrja e votuesve kosovarë në këto zgjedhje është çështje kyçe. Së këndejmi, shpresoj fuqimisht se Qeveria e Serbisë do të inkurajojë serbët e Kosovës të shfrytëzojnë këtë mundësi.

Z. Kryesues, sfidat me të cilat përballet populli i Kosovës nuk mund të arrihen pa bërë përparim drejt bashkëpunimit më të gjerë rajonal. Të gjitha çëshjet siç janë bashkëpunimi ekonomik dhe tregtia, respektimi i drejtave të njeriut përfshirë ato të komunitetit rom dhe progresi drejt perspektivës evropiane të Kosovës kërkojnë bashkëpunim të vazhdueshëm cili përmirësohet në vazhdimësi në një rajon më të gjerë, i përkrahur nga bashkësia ndërkombëtare. Në fushën e Sundimit të Ligjit, kjo do të thotë se përparimi duhet të bëhet në bashkëpunim me Serbinë në fushat e policisë, dhe doganave siç theksohet në kërkesat e Komisionit Evropian për procesin e liberalizimit të vizave.

Kosova ka bërë përparim të vërtetë në themelimin e institucioneve dhe mekanizmave demokratik si dhe në përmirësimin e jetës së qytetarëve të saj. Ajo ka filluar rrugëtimin e saj drejt konsolidimit të këtyre arritjeve përmes reformës së pushtetit lokal, projekteve të infrastrukturës dhe përmirësimeve në qeverisjen ekonomike. Ajo e ka mirëpritur dhe ka filluar të ndërtojë partneritet të vërtetë me Misionin Evropian për Sundimin e Ligjit. Këto arritje do të përballen me testin e tyre të parë për zgjedhje në muajin nëntor të këtij viti. Gjithashtu, kjo përbën mundësi për vetëqeverisjen e zgjeruar, e cila i ofrohet komunitetit serb të Kosovës – mundësi të cilën shpresoj se ata do ta shfrytëzojnë. Siç thashë sot, akoma mbesin sfida. Kosova ka akoma rrugë të gjatë për të bërë para se të arrihet Perspektiva Evropiane e saj. Ajo akoma ka nevojë për përkrahje të fortë nga Bashkimi Evropian gjatë viteve të ardhshme. Por në bazë të kësaj përkrahje dhe partneriteti të fortë ndërmjet BE-së dhe Kosovës, populli i Kosovës mund të ndjehet i siguritë se ata me të vërtetë e kanë filluar këtë rrugëtim.