Hasan Qyqalla: Me asht e gjakim drejt "shtigjeve te drites"

nga **Agim Gashi** Fri Oct 23, 2009 3:16 am

Me asht e gjakim drejt "shtigjeve te drites"

Liman Zogaj
SHTIGJET E DRITËS

Redaktor
Din Mehmeti

Recensent
Halil Haxhosaj

Ballina
Blini BK

PRISHTINË
2 0 0 9

Shkruan: Hasan QYQALLA

Këto ditë doli nga shtypi përmbledhja me poezi e autorit Liman Zogaj me titull "Shtigjet e Dritës". Libri ndahet ne katër kapituj, dhe ate: Brezat që kërkonin liri; Shtigjet e dritës; Në buzëqeshjen e saj; dhe Biografia e dhimbjes...

Vëllimi poetik në fjalë, i sapo botuar, sikur është vazhdimësi ligjërimi nga libri i parë i autorit "Kosovë nuk ta mora diellin", bazuar në stilin e thurrjes së vargut, që është specifikë e çdo krijuesi. Poezia që hap librin, mban titullin "Anamnezë burgu", mbase edhe jo rastësisht. Ndryshe do të thoja anamnezë vargu të shtrira nëpër shtigje, e të mbërthyera disproporcionalisht me ngjarjet kronologjike nëpër kohë (etapa). Që në fillim shpërthen klithja poetike e autorit për jetë të lirë, ku të burgosurit i uron "të mos i ndryshken prangat"! Periudha e qëndisjes me laps, është epokë e gjembosur, ku jeta e vdekja qëndrojnë karshi njëra tjetrës. Stoicizmi mendor e intelektual, bujar e burrëror, shprehur permes vargjeve, komunikojn lehtë e besueshëm me lexuesin. Simbolika poetike posedon një spektër të larmishëm të të gjitha shtresave sociale të kohës. Gjithashu gjejmë një shtrirje të gjërë gjeo-historike në rrjetin e etnis kombëtare. Kryeneqësia e vargënimit e shfaq edhe kur s'ka një fije liri, s'ka një rreze dritë e as një kure bukë! Marshimi nuk çalon as nëpër humnerë, as nëpër shtigje të thepisura e të gjakosura, mbase dëshmon pjekurin intelekuale e patriotike Hasan Qyqalla: Me asht e gjakim drejt "shtigjeve te drites" U1_liman-libri

Hasan Qyqalla: Me asht e gjakim drejt "shtigjeve te drites" U1_liman-libri

nëpër të cilën patjetër duhet kaluar. Diellin poetik e bartë si nëna lehonën ngado që shkon, ku do t'i pëlcas nga thellësia shpirtërore si vullkan e t'i prekë rrezet në liri. Ndryshe me pragjykime e bindje të qëndrueshme në vargje, pa hezitim mund të themi se ishte një profet i kohës, pasi që atëher e "nuhati" lirin kombëtare. Është e pashmangëshme që tek një poet si z. Zogaj, labirinthet e së cilës kohë të pa kohë i përjetoi vetë, të mos lënë gjurmë: dhëmbja, plaga, burgu, pranga e gjaku. Autori është sentimental, i përpjekshëm me familjen, i ndjeshëm për fisin, shoqërinë, kombin e gjithëkombëtaren. Në vargje poeti gjen prehje shpirtërore, por edhe qanë shpesh herë tok me vargjet. Lajtmotivi krijues rezulton drejt shtigjeve të dritës, pra drejt lirisë. Ai qëndron vertikalisht, nuk thehet as nuk përkulet para sfidave e të papriturave të kohës. Del kryeneq, i vendosur drejt realizimit e konkretizimit, jo vetëm në ligjërime por zbërthen llërën e gjoksin të flijohet bashk me vargun për truallin, për rrënjën.

Është interesante të vëhet në pah, si një specifikë apostrofuese e z. Zogaj,që edhe dallon nga krijuesit tjerë të kohës, se vetëm kur mbaron katrahura e zisë dhe robrisë, i kthehet vendlindjes besnike me ëndërrat dhe përjetimet "përrallore" nga fëmijëria e rinia e hershme. Si duket vatëm tani poeti frymoi thellë në liri, për t'iu kthyer idilit natyror të fshatit, dëshirave dhe përjetimeve të moshës së bukur e të paharruar, që është një lidhje ijesh në skeletin anatomik të mërgimtarit. Epiqendra e tërmetit shpirtëror e artistik i poetit është pikërisht vendlindja, për të vazhduar së shkruari me gjeografin kombëtare dhe fatin nopran historik të bashkëkombasëve, që ngalën jashtë kufijëve administrativ. Maratona kombëtare, edhe pse me plagë, vazhdon rrugëtimin nëpër shtigje, gjer te Zoti i Olimpit, që mjeshtri i sprovuar i vargut dhe diellit e dritës,pra z. Zogaj, t'i qëndis në dizajn artistik. Mbase ka artikulim artistik, figura metaforike, ngjyrim perjetësie e herë-herë edhe konfrontim real, si te poezia "Burgu":

"As këngë zogjsh

Vetëm krrokatë shpendkeqsh

Vetëm korbat këndojnë

Aty ag e terr

Vdekja rri

Sy me sy

Me ty".

Mon	Tue	Wed	Thu	Fri	Sat	Sun
				1	2	3
4	5	6	7	8	9	10
11	12	13	14	15	16	17
18	19	20	21	22	23	24
25	26	27	28	29	30