Shazim Mehmeti: GJAKU DHE PASQYRA (tregim)

Shazim Mehmeti: GJAKU DHE PASQYRA (tregim)



Tirana iu duk si një zonjë e rëndë e rënë në gjumë, e zhveshur nga ëndrrat e trishtimit, e liruar nga ankthi i mbijetesës. Këtë gjumë nuk ia prishnin dot as fshesat e punëtorëve të komunales as zhurma e skajshme e muzikës që bëhej vazhdimisht në lokalet e natës. Kërkoi me sy në shesh një pozitë nga e cila me më pak vështirësi do të kapte diç më shumë nga ky gjumë i rëndë i Tiranës, dhe u përcaktua për fundin e sheshit, për atë pjesë në fund të së cilës kredhej në gjysmëerrësirë statuja e Skënderbeut. U ndal përballë atij vigani që rrinte i paepur mbi kalin e bronztë, dhe iu duk disi më i lehtësuar, sikur të kishte hequr një pjesë të asaj barre që shekujt ia kishin lënë mbi shpinë. Për një cast iu bë sikur ngriti dorën e majtë dhe i lëmoi trupin kalit. Kjo prekje, sikur ia rënqethi trupin dhe kjo rënqethje nuk i erdhi nga ftohtësia e bronzit, por nga një ndjenjë e thellë mallëngjimi që ia këpuste këmbët. Iu bë sikur u zgjat edhe më me trup, sikur ia preku këmbën e bronztë trimit, dhe qau si të ishte një fëmijë. Lotët e nxehtë ia lagën aty për aty mjekrën e parruar. Të qofsha falë, o At, bëlbëzoi nëpër dhëmbë, dhe sakaq u ul në gjunjë. Nuk gjente dot forcë që ta mbante veten. Lëshoi valixhen përtokë dhe me dy pëllëmbët e duarve preku barin e njomë dhe lagështinë e tij. Nga kjo prekje sikur i rrodhi nëpër damarë një lëng lehtësimi dhe mori frymë më lehtë. Ndjeu nevojë ta puthte barin dhe tokën që mundësonte të rritej ai bar. Ndjeu nevojë t’i puthte këmbët Atit tonë dhe këmbët e kalit të bronztë. Por, nuk arriti dot ta bënte këtë, sepse një dorë e vogël e preku mbi sup. Ktheu kokën andej dhe sajoi me sy një femër të re, të veshur në një mënyrë të panjohur për të. Ishte e bukur fare dhe gati e lakuriquar. Me sytë e vegjël ia ngulte shikimin mu në mes të ballit me një habi trishtuese. Lotët që akoma ia lagnin mjekrën, laviren e kishin vënë në një trishtim të llojit të vetë. Por, ai nuk foli. Mbërtheu në duar valixhen e zbrazët dhe e vuri në krah. Nuk e duronte dot shikimin aq trishtues të asaj femre të re të lakuriquar përgjysmë, prandaj ia ktheu krahët asaj. Vijoi të ecë në drejtim të Hotel Tiranës duke e lënë pas shpine figurën e shenjtë të Atit të Arbërit mbi kalin e bronztë. Nuk ikte dot. Ngulfatja që e shtrëngonte në fyt ia zinte frymën pa mëshirë. Ç’ishte kjo? Ç’e shtynte në këtë gjysmëterr të derdhte lotë si të ishte një fëmijë? Ç’ishte ky pushtet i brendshëm që e bënte të pagojë?... Pushteti i atdhedashurisë! Po po, pushteti i atdhedashurisë, pushteti i mallit, pushteti i unit të brendshëm që për njëzetedy vitet e kaluara nuk e kishte lënë të qetë. Ai pushtet që vazhdimisht i kishte folur nga brënda për një natë si kjo, kur Tiranën do ta gjente të qetë.
Arben Bonjaku u ndal. Taktukja e takeve të vajzës që e ndiqte nga prapa e detyroi të kthehet me trup nga ajo. Me zë të dridhur e pyeti:
– Po ty, ç’pushtet të detyron të mbetesh jashtë kaq vonë?!
Ajo nuk foli, por buzëqeshi lehtë si të donte t’i thoshte se… bëj punën time. Por ky nuk kuptonte dot. I mblodhi vetullat thikë nën ballin e dalur dhe e shikoi sërish me të njejtën habi. Ç’shërbim mund të ofronte kjo vajzë gjysmë e lakuriquar në këtë natë të ftohtë tetori në qendër të Tiranës? Shërbime të këtilla ishin të panjohura për të...
Gjysëm i thinjur, i dalur nga burgu para shtatë – tetë orësh, ky njeri u rrit pa prindër në një shtëpi shoqërore për bonjakë. Nuk di gjë për dashurinë prindërore, sepse nuk e ka përjetuar së paku një herë dorën e prindit mbi fytyrë. I futur në burg në kohën kur studjonte filozofinë për vetëm një frazë të thënë, ndaj nga e fejuara e ndanë në muajin e nëntë të shtatzënësisë së saj. Më pas i lajmëruan për vdekjen e saj dhe për vdekjen e fëmijës gjatë aktit të lindjes dhe kjo e dërmoi shumë, pasi me të fejuarën ishin rritur bashkë dhe asnjëri nga ata nuk dinin gjë për dashuri gjaku e dashuri prindi, pasi ishin rritur që të dy pa prindër. Nuk kuptoi kurrë në i vdiq fëmija si djalë apo si vajzë. I kaluar nëpër gjithë atë tymnajë jete, Arben Bonjaku jetën jashtë burgut nuk e shihte nga ndonjë kënd i veçantë. Ndonjë të afërm nga gjaku nuk kishte ndaj nuk ishte dhe aq i ngacmuar nga dalja. Nuk linte përshtypjen e një njeriu që sapo del nga burgu, ndaj edhe vajzën e gjysmëlakuriquar e vuri në dyshim. Nuk lënte përshtypjen e një shpirti të zbrazët, nuk lënte përshtypjen e një sedre të vrarë. Vetëm se, nuk i fsheheshin dot ca nuanca, që i shtriheshin mbi fytyrë, si vija të një skulpture të vjetëruar e të lënë në mëshirën e kohës. Vajza ishte e sigurtë në këmbënguljen e saj, ndaj iu afrua sërish dhe e zuri për krahu. I foli me mirësjellje asaj koke të gurtë:
– Unë kam një dhomë të lirë dhe ti mund ta kalosh natën aty.
– Të falemnderit shumë – foli sedra e thyer e tij, dhe e ndoqi këmbakëmbës deri në banesën e saj.
Krejt ç’gjeti atje ishte një hapësirë gjysmë e errët, e mbyllur brenda një dhome dy me dy. Brenda saj, një krevat i hekurt, një gjysmë tavolinë, një dritare e vogël e ngritur deri në tavan, dhe një deriçkë tjetër në murin përballë. E ndjeu veten ngushtë, por deriçka në murin përballë i dha shpresën se megjithatë mund të gjendej edhe një dhomë tjetër si kjo, përtej atij muri.
Me një mirësjellje të theksuar, vajza i uroi mirëseardhje, dhe ky vetëm tani arriti ta shohë atë në dritë. Ishte një vajzë e bukur sa s’e bën, me sy të mëdhenj, me ca flokë të lëmuara si është më mirë, me një hundë të spikatur dhe një qafë të hequr, por që ishte e veshur aq shkurtë, sa s’mund të jetë më keq. Këmbët e bukura ia mbulonin paksa çorapet me katrorë, por që nuk ia fshehnin fare sekretin e saj femëror. Arben Bonjaku fërkoi ballin e dalur, që tanimë i ishte mbuluar në djersë, dhe nuk tha asnjë fjalë. E kuptoi më në fund se në Tiranën e tij diç kishte ndryshuar, se diç e pazakonshme ndodhte me të. Nuk i jepej të ngriste kokën, t’u jepte syve udhë, sepse turpërohej nga vetja dhe nga krejt ajo që e rrethonte atë çast. Ndërkohë, bukuroshja e natës hapi deriçkën në murin përballë dhe humbi për një çast. Nuk i tha natën e mirë, dhe kjo qe ajo që ia shtoi dyshimin atij. Mbase nga ajo deriçkë hyhej në kuzhinë apo në banjo, dhe kjo nuk lënte shpresë se megjithatë këtu ishin dy dhoma.
Si të bënte? Si mund të dilte nga kjo situate, në një natë të errët si kjo, ku nuk mund të kishte një fije pushtet mbi veten? A mund të... nuk arrijti ta konsolidonte këtë mendim, meqë bukuroshja tanimë, ishte futur nga banjoja në dhomë, e zhveshur krejt dhe pa asnjë drojë ia lëshoi krahët rreth qafe.
O zot i madh, u lut në brendinë e vetë, shpëtomë nga ky turp! Por zoti nuk ishte aty, si shumë herë të tjera kur e kishte dashur më shumë. Aty ishte ai dhe uni i sfilitur brenda tij. Aty ishte ajo dhe pushteti i saj fuqiplotë. Aty merrnin frymë turpi dhe bukuria. Aty merrnim frymë epshi dhe llaftaria. Aty gjithë çka ndodhte, ndodhte pa dëshirën e tij, por me turpin e tij, dhe me trupin e tij. Nuk ia kishte marrë mendja se sa i fuqishëm mund të ishte pushteti i femrës, pas një jete të gjatë të kaluar në robëri. Ndërkohë nuk deshi të flasë asnjë fjalë, vetëm i tha asaj: merr në xhepa nga paratë dhe mbylle, me dritën, këtë turp!...
Do të dëshironte të flente si një i vdekur, ose do të dëshironte të ishte një i vdekur. I lutej zotit që dosido t’i mbyllte sytë, ta ulte prushin e ndërgjegjes, por zoti sërish nuk ishte aty. Aty ishte urithi i ndërgjegjes, ajo kafshë e vogël që brente pa mëshirë nëpër atë zjarr të ndezur. Aty ishte dyshimi, ajo ndjenjë rrënuese e unit të tij. Aty ishte dhembja, krenaria e zhbërë dhe disfata e tij morale. Aty silleshin mendime gjithfare, që e merrnin nga një skajshmëri dhe e dërgonin në një skajshmëri tjetër djallëzore. Aty ishte kurreshtja e ngacmuar që s’e lënte të bëjë gjumë. Aty ishte identiteti i asaj vajze të re që duhej gërmuar. Aty ishte pendimi. Aty ishte ndjenja rrënuese e mosaftësisë së burrit për t’i bërë ballë pushtetit rrënues të gruas. Aty ishte krejt ajo që nuk duhej të ishte. Aty ishte njeriu... dhe ajo pak dritë që silllte mëngjesi nëpër xhamin e dritares.
Arben Bonjaku hoqi mbulesën dhe qëndroi më këmbë. Kërkoi me duar në xhepin e xhaketës, dhe nxori nga ai xhep fotografinë e së fejuarës së tij. Por, kishte frikë ta shikonte me sy fotografinë. Frikohej nga ndonjë ngjashmëri e mundshme e saj me vajzën me të cilën e kaloi natën. Por s’ishte e mundur t’i lajthiste kurreshtjes. E shikoi mirë fotografinë, e shikoi edhe vajzën që flinte e pabrengë, dhe hetoi një ngjashmëri tmerruese që kishin me qepallët. Tani, ai do t’i analizonte hundët, gojët, vetullat... Do të analizonte krejt ç’mund t’i shihej vajzës jashtë mbulesës, me shpresë se nuk do ta gjente ngjashmërinë që gjeti te qerpikët e saj. Por kot, sa më shumë e shikonte aq më shumë i futej në zemër thika e ndërgjegjes. Një çast deshi ta zgjojë që t’ia shihte dhe sytë, por u frikua se mos e gjente fundin e rrënimit. Ndaj vendosi të gjurmonte në portmonen e saj. Por zot, aty gjeti krejt atë për të cilën i fliste uni i zhbiruar i tij: Arjeta, e lindur më 22. tetor 1969. Prindërit: babai i panjohur, e ëma Arjeta. E pagëzuar sipas emrit të së ëmës së vdekur gjatë lindjes në dikasterin e foshnjeve në ...
Më tepër nuk mundi të lexojë. Dridhej qenia e tij. E shfrytëzoi atë pak fuqi që i kishte mbetur dhe u fut në deriçkën e banjës. Një copë herë u shikua në pasqyrë dhe u njoh për së afërmi me bishën e ndërgjegjes së vrarë. E shtrëngoi briskun në grusht dhe hoqi një vijë në qafën e holluar. Gjaku që vezulloi e zbukuroi pasqyrën. Ndjeu ëmbëlsinë e vdekjes dhe s’u ndje më...
Disa orë më vonë ajo do të jetë futur në banjë, do ta ketë gjetur të shtrirë atë, por jo edhe ndërgjegjen e tij, sepse ndërgjegjja, do të qëndrojë më këmbë përballë asaj, e varur në murin e lagësht të banjës, e kthyer përgjithmonë në formën e asaj pasqyre dhe gjakut të derdhur në fytyrën e saj.

1992


Kompozicion, vaj mbi pëlhurë, 70x90cm, -pikturë e Shazim Mehmetit.