Genci Hajdari: Një muze si i Krujës mund të bëhet pas 500 vitesh

nga **Agim Gashi** Sun Feb 22, 2009 12:30 pm

Me muzeun e Krujës kryesisht është marrë Manush Myftiu, ai ishte zëvendëskryeministër

Një muze si i Krujës mund të bëhet pas 500 vitesh

Nga Albert Zholi

Genci Hajdari është një nga skulptorët më të njohur shqiptarë. I klasifikuar mes talenteve që në rini të tij, në kohën kur iu caktua të realizonte pjesën monumentale të Muzeut të Krujës. Një karrierë e mbajtur me shumë dinjitet në vitet e mëpasme me punë dinjitoze që kanë mbajtur firmën e tij. Në këtë intervistë ai nxjerr në dritë shumë aspekte të panjohura të historisë muzeale shqiptare, të jetës së artistëve të mëdhenj shqiptarë, të punës dhe këndvështrimeve të tij ndaj artit dhe historisë shqiptare …që sot është kthyer gati-gati në një heshtje totale apo nënvleftësim nga politika aktuale…

Historia shpesh vihet në pikëpyetje, sidomos në Shqipëri. A mund të jetë historia politikë?

Mendoj se historia është kokëforte dhe nuk të lë të devijosh nga analet dhe shinat e saj. Historianët kanë të drejtë të japin mendimet e tyre, të servirin fakte të reja historike, por janë disa baza, disa linja që nuk ndryshojnë. Mund të përmend historinë e kalasë së Krujës, e cila u bazua mbi disa fakte historike. Një ishte tabani dhe trualli historik. Mbi këtë faktor ekzistues dhe të faktueshëm u hodh ideja për platformën e parë të muzeut historik. Me çfarë qëllimi u bë muzeu historik në Krujë bashkë me vendosjen e shtatores. Këto, sepse ekzistonte ideja fikse që Kruja do të mbetej një qytet emblemë, ku ishte zhvilluar një histori e madhe e kombit shqiptar: Historia e Skënderbeut. Polemikat bëhen mbi çështjen e platformës dhe idesë. Duam apo s’duam ne platforma politike ishte ideja e Enver Hoxhës. Kjo platformë politike iu delegua Akademisë së Shkencave, e cila e ktheu në platformë
historike me prof. Aleks Budën në krye, Kristo Frashërin dhe nga shumë historianë dhe akademikë të tjerë.

Para se të kalojmë tek Muzeu a keni krijuar një ide tuajën për polemikat që u bënë në lidhje me figurën e Skënderbeut?

Tek figura e Skënderbeut nuk mendoj se ka ndryshime këndvështrimi. Pavarësisht ndonjë lajthitjeje të vogël nga individë që nuk e njohin historinë. Shtatorja e Skënderbeut në Krujë u ndërtua në vitin 1958 dhe sot përfaqëson ndoshta të vetmen skulpturë monumentale të atyre përmasave në Shqipëri. Është rreth 5 m e lartë, punuar nga skulptori i talentuar Janaq Paço, e derdhur në bronz. Vepra që atëherë pati jehonë dhe vlera të veçanta. Edhe sot skulptorët e huaj shprehen me superlativa për realizimin e kësaj vepre. Sepse ka pasur shumë punë për figurën e Skënderbeut, por kanë pasur cilësi të dobët dhe pse janë kryer nga pedagogë të shquar. Skënderbeu i Janaq Paços dhe ai i tre skulptorëve të Skënderbeut në Tiranë janë dy vepra monumentale të heroit tonë legjendar që nuk kanë për të lëvizur kurrë dhe që do jenë përgjithmonë si të paarrira.

Ju doni të thoni se faktet historike sollën zhvillimin dhe kthimin në qytet muze të Krujës?

-Sigurisht që këto monumente historike bënë që Kruja të mos lëvizte si qytet nga ato shpate dhe brigje, si në atë kohë dhe në këtë kohë. Kishte mendime dhe supozime sepse Kruja nuk shquhej për ndonjë zhvillim të madh industrial apo bujqësor. Kruja u bë qytet i njohur pikërisht për historinë e saj të lavdishme. Me ardhjen e sistemit demokratik, ku ekziston liria e fjalës dhe e mendimit sot në atë qytet digjet gëlqere. Jemi kthyer shekuj prapa. Në ato vite të errëta që turqit sulmuan Arbërinë, dogjën me qindra monumente, me qindra skulptura dhe një histori shumëvjeçare e kthyen në gëlqere. U prishën me qindra kisha, duke shkatërruar kushedi sa metër katror afresk të punuar nga piktorët më të shquar duke e kthyer fenë e shqiptarëve nga kristiane në myslimane. Këto nuk janë dëngla, por realitete. Historia është kokëfortë. Ajo nuk të lejon. Ky është një tregues se si ka lëvizur historiografia në
vendin tonë.

Në këtë kontekst, cili është mendimi juaj?

Mendimi im është që Kruja duhet të mbetet qytet muze. Ajo që e vulosi këtë gjë ishte shtatorja e Skënderbeut.

Ka pasur disa polemika në lidhje me figurën e Skënderbeut. I keni ndjekur?

Para disa kohësh pati polemika për disa rrëfenja dhe motive historike që u përkthyen nga profesor Ardian Klosi duke i vënë theksin ndryshimit të historisë. Libri pati një debat të hapur në televizionin “Klan” midis Klosit dhe historianëve të tjerë nëse ishte miti apo e vërteta historike e Skënderbeut. A ishte ky Skënderbeu, Vojsava, babai i tij, nëse vëllai e kishte emrin Filoserb, maqedonas e më the e të thashë. Të gjitha dëngla, sepse historia nuk kthehet mbrapsht. Historia mund të pasurohet me fakte të reja. Secili historian ka të drejtë të sjellë fakte të reja, por fakti historik shkruhet kur ka shumë tregues. Nuk është tregues fakti që t’i bën një përkthim dhe aty gjen një mesazh të shkruajtur në një letër, ose në një dokument në arkivin e Stambollit apo Vatikanit. Vetëm këto nuk mund ta bëjnë një fakt historik të fuqishëm. Se ekziston kronika e kohës, është dokumenti historik i caktuar apo i pacaktuar, është shkalla e krahasimit të dokumenteve historikë. Si flet një autor dhe si komenton një autor tjetër. Çfarë motivesh sjellin. Janë me mijëra materiale të shkruara, grafika, vizatime, fakte që flasin për Skënderbeun. Jo të rrimë e të komentojmë ne nëse thuhet se ishte i gjatë apo i shkurtër. Të gjitha këto janë mbaruar dhe janë mbyllur me kohë. Mendoj se ajo që mbetet dhe është më e rëndësishmja është fakti që ne kemi fatin të kemi një figurë legjendare që nuk e kemi vendosur ne. Ai kreu aktin më të madh historik që nuk e kemi thënë ne, por Papa i Vatikanit që ishte heroi i Krishtërimit. Skënderbeu bllokoi sundimin osman deri në trevat ballkanike, duke mos lejuar që ky sundim të kalonte në Evropën e civilizuar. Kjo është një meritë e madhe. Mendoj se në këtë fakt ne Europa na ka një borxh të madh. Asnjë politikan shqiptar nuk e kam dëgjuar ta deklarojë këtë fakt. Ata nuk flasin me gjuhën e historisë sonë të lavdishme. Me gjithë mend Europa ne na ka borxh në këtë drejtim.

Le të ndalojmë tek momenti i ideimit të muzeut të Krujës…Kur filloi kjo?

-Në muzeun e vjetër kanë qenë të shkruara 10 rreshta që ishte një projektplatformë politike e bërë nga Enveri. Në bazë të saj u hodh ideja të ndërtohej një muze i ri që do realizohej nëpërmjet një konkursi të madh. Ne të gjithë e dimë se ishte ideja e vajzës së Enverit, Pranverës që idenë e muzeut ta shpallte si diplomë për studentët. Kjo diplomë u bë nga studentët që vazhdonin fakultetin nën konsulencën e të shoqit, arkitekt Kolonecit, i cili i bëri konsulencë kësaj diplome bashkë me Pirro Vason. U bë një projekt, i cili në fillim nga diplomë mori atribute më të mëdha. U krijua më pas një grup pune me shumë historianë, 3 arkitektë dhe me gjithë personelin e nevojshëm. Në këtë grup kam qenë dhe unë si skulptor. Por mund të them se fizionomia e grupit ishte shumë e madhe me profesorët më të mëdhenj dhe gjithë të tjerët. Shumë skulptorë që u morën në atë grup pune ishin djem dhe vajza të reja. Muzeu filloi në vitin 1978-të dhe mbaroi 6 vjet më vonë.

Personalisht, çfarë bëtë konkretisht?

[size=12]-Ju përmenda më sipër që ishte një grup i gjerë pune. Fillimisht u mor mendimi i arkeologëve. E gjithë zona ku do ndërtohej muzeu i Krujës fillimisht u bënë kuvendime të gjata për të diskutuar nëse do ishte brenda apo jashtë, në hyrje, në buzë e shumë pozicione të tjera. Më në fund fitoi ideja që të ishte afër hyrjes. Për arsye se ishte një pikë e bukur në peizazh, kalasë i krijonte një strukturë monumentale. Vetë arkitektura e muzeut për mua është fantastike. Për dekada dhe qindra vite të tëra me radhë mendoj se ne nuk jemi në gjendje të ndërtojmë një muze të ngjashëm me të. Ndoshta duhen 500 vjet për ta bërë këtë. Ky është mendimi im.

Në periudhën që ndërtohej muzeu kush ishte personi që interesohej direkt me të?

-Është e qartë që nuk do ishte Enver Hoxha. Me muzeun e Krujës kryesisht është marrë Manush Myftiu. Ai ishte zëvendëskryeministër dhe mbulonte problemet e shëndetësisë dhe me artin. Gjithnjë duke përdorur levat e partisë që ai kishte në dorë. Në atë kohë mbaj mend që në Lidhjen e Shkrimtarëve dhe Artistëve janë kryer me qindra diskutime krijuese për këtë muze. Varianti kryesor u diskutua në të gjitha qarqet dhe fitoi projekti im. Pra ai u realizua nga unë Genci Hajdari në skulpturat e përparme..

Kush e vizitonte në atë kohë muzeun që ndërtohej?

-Atëherë ka qenë grupi i punës i kryesuar nga Manush Myftiu që ndiqte zhvillimin e punës nga fillimi në fund. Ishin shumë leva të partisë-shtet që ndiqte punimet. Në atë kohë ishte dhe Tefta Cami që drejtonte Ministrinë e Kulturës. Si objekt ai u kristalizua rreth viteve ‘80-të. Më kujtohet që ka punuar shumë inxhinier Kote, sepse ndërtimi ishte shumë kapriçoz. Çdo ditë aty dilnin probleme të natyrës arkeologjike. Ai muze ka respektuar çdo gjë shkencore me rigorozitet dhe seriozitet.

Gjatë kohës që punohej ju e takuat ndonjëherë Enver Hoxhën?

-Unë nuk e kam takuar asnjëherë Enver Hoxhën gjatë kohës së realizimit të muzeut. Por gjithë anëtarët e Byrosë e kanë takuar. Realizimin e veprës e kam bërë brenda muzeut dhe jo në atelie, sepse ajo ishte një vepër eksperimentale. Hyrja u bë në një hark shumë të madh 9 metro i lartë. Aty u vendosën shumë figura brenda strukturës arkitektonike, relievit dhe basorelievit. Kishte 3-4 elementë, që u fiksuan në këtë vepër monumentale. Por në atë periudhë kishte një problem: nuk të linin të dilje si emër më vete. Ishte fryma kolektive, ndjesia e kolektivizmit. Kur filloi që vepra të merrte fytyrën e vet më sollën profesor Paçon si konsulent. Në fakt, unë e prita mirë kosulencën, por brenda shpirtit kjo nuk më pëlqeu. Mendoj se puna artistike është individuale. Doja të isha vetëm vetvetja. Në vepra të tilla duhet të dalë në pah aftësia jote profesionale. Pavarësisht se ai ishte profesori im dhe unë ruaj një respekt të jashtëzakonshëm për të. Dhe pse ai njeri i ka bërë shumë mirë veprës sime. Por brenda shpirtit autori ka egoizmin e tij.

Ku keni jetuar gjatë atyre 6 viteve?

-Flinim në hotel dhe ktheheshim në Tiranë në fundjavë. Trajtimi i veçantë ishte si i gjithë punonjësve të tjerë. Unë merrja rrogën e Institutit të Monumenteve plus që merrja dietat dhe biletat. Nuk ka pasur trajtim tjetër të veçantë. Dhe pse ishte një punë me vështirësi të jashtëzakonshme, heroike, që sot nuk mund të konceptohet.

Mendoni se skulptorët e sotëm mund të punojnë njëlloj si ju në kohët e sotme, nëse do kishin vështirësitë tuaja?

-Unë mendoj se jo. Unë po shoh se çfarë skulpturash po bëhen në kohën e sotme. Ne tani vetëm po shkatërrojmë, po i heqim veprat nga vendet e tyre. Si “5 heronjtë e Vigut”. Që i injoroi dhe Kryeparlamentarja duke shtrembëruar historinë. Merren 5 djem të rinj që ishin heronj dhe hidhen në plehrat e Shkodrës. Është fat për kombin tonë që kishim njerëz të tillë. Mund të gjendej një mënyrë tjetër dhe jo t’i çonim tek plehrat e Shkodrës. Edhe Shkodra ka dëshmorë, që nga prehistoria e deri më sot.

Si u bë inagurimi i Muzeumit në Krujë

-Inagurim madhështor. Inagurimi u bë në 1982-in dhe ka qenë stinë vjeshte. Ka qenë një ditë shumë e bukur dhe ka qenë e pranishme gjithë byroja: Adil Çarçani. Manush Myftiu. Nexhmije Hoxha. Pothuajse e gjithë byroja. Enveri nuk erdhi sepse ishte keq me shëndet. Vlerësimi ka qenë i shkëlqyer për veprën. Morëm një honorar të caktuar, por në atë kohë më shumë vlerësohej ana emocionale se ato materiale. Unë u dekorova me Çmimin e Republikës për atë vepër që kam realizuar dhe me Urdhrin “Naim Frashëri”.

Komentet e Enver Hoxhës për muzeun e Krujës

-Fjalë-për fjalë nuk i mbaj mend. Por e ka quajtur një vepër monumentale dhe e ka pëlqyer jashtëzakonisht. Mbaj mend të inçizuar fjalën e tij për muzeun. Ka folur fjalët më të mira për rininë, sepse 90 % e stafit ishin arkitektë, historianë artistë të rinj të arteve monumentale. Më i madhi i stafit mund të ishte 27 vjeç. Përveç faktit që drejtoheshim prej historianëve Aleks Buda dhe Kristo Frashëri.

vijon

nga **Agim Gashi** Sun Feb 22, 2009 12:33 pm

Ideimi i Muzeut Kombëtar

-Edhe tek Muzeu Kombëtar u ndoq e njëjta praktikë si në muzeun e Krujës. Vetë Nina Shehu që është autore e Muzeut, bëri ideimin si ndërtesë. Dhe aty kishte grupe historianësh dhe arkitektësh. Në Muzeun Kombëtar unë kam realizuar disa vepra arti të periudhës së Rilindjes Kombëtare. Ka qenë “Lidhja e Prizrenit”, një punim i madh bakri për periudhën prehistorike me disa autorë të tjerë. Kam punuar dhe me figura të tjera.

Në këto 20 vjet a janë realizuar vepra monumentale si ato të regjimit komunist?

-Në këto vite nuk është bërë asgjë. Ndërkohë që në periudha si ato që jetuam ne dihet që arti, kinematografia, marrin zhvillim të jashtëzakonshëm.Është njëlloj me periudhën e neorealizmit Italian, i cili si në kinematografi, në letërsi, poezi dhe në art bëri namin. E njëjta gjë ndodhi dhe në periudhën e nazizmit. Ka një bum në periudhat diktatoriale. Ato njihen në histori për zhvilllime të mëdha sasiore dhe cilësore. Se si shkon ky marshim:për mirë apo keq, këtë e vendos historia. Kështu ndodhi dhe tek ne gjatë periudhës së socializmit. Janë bërë vepra të mëdha. Sot gjërat bëhen me lekët e taksapaguesve ndërsa atëherë ishte një diktaturë që i mblidhte paratë në formë djerse apo gjaku dhe bënte këto që janë bërë.

Më flisni pak për veprat e tjera që keni realizuar ju?

-Më vonë nuk kam pasur qejf të punoj bashkëautor me të tjerë. Kam punuar vetëm. Çdo autor ka dëshirë të punojë vet. Kam realizuar Brigadën e 6-të sulmuese në Përmet, i vendosur në muzeun e qytetit. Kam disa figura të zonës së Korçës të derdhura në bronz. Kam realizuar portretin e aktorit Naim Frashëri, portretin e Qemal Stafës, Margarita Tutulanit, portretin e Sandër Prosit. Kam dhe disa vepra të latuara në gur si “Pranvera e jetës”, një skulpturë e një nëne mokrare në gur që u vendos në vilën 6-të. Kam realizuar shumë vepra arti, medaljone të kohës, që jepeshin dhurata për diplomatët e kohës. Deri më sot kam punuar shumë.

Me çfarë keni vazhduar pas viteve 90-të?

-Unë e kam filluar me një vepër “Muza që po vdes”, një vepër që e quajta kështu sepse mbylla një etapë të caktuar historike dhe fillova një tjetër. Autori nuk leviz kollaj nga senset e veta artistike. Une e pelqej artin abstrakt, dhe çdo gjë që sot quhet art, por kam gjithnjë mendimin dhe idetë e mia për një vepër arti që serviret. Tani vizatoj shumë në studion time, merrem me skulpturën e aplikuar në hekur, merrem me mozaikun. Të gjitha këto shërbejnë për të më mbajtur gjallë. Bëj dhe vepra për shpirtin tim. Kam vepra që i bëj për t’u ruajtur por dhe për t’u mburrur. Për të thënë se çfarë di të bëj Genci?Gjithnjë kam punuar me idenë që duhet të bëj diçka dhe të lë një vepër. Gjithnjë kam pasur shumë pasion për leximin, për punën time si skulptor dhe për restaurimin e vlerave të artit kombëtar. Për atë që është mbi tokë dhe nëntokë. Shumë pak bëhet sot për konservimin
e vlerave tona historike-arkeologjike, monumenteve të kulturës. Na mbyti plagjiatura dhe hajdutllëku në gjithë fushat që përmenda.

Ka qenë një moment kur u rrëzua përmendorja e Enver Hoxhës. Ju ishit dakord me rrëzimin e kësaj përmendoreje?

-Nuk mund të jap mendime të menjëhershme. Duke qenë skulptor dhe duke ditur se kush janë autorët që kanë realizuar atë shtatore të vjen keq, se është një punë e madhe. Por revolucionet janë të tilla. Kush ishte ai njeri në Shqipëri që nuk donte demokraci. Nuk duam demokracinë e Çezarit. Është e qartë kjo? Apo të kërkojmë demokracinë amerikane. Ka disa gjëra që janë jashtë konceptimit të demokracisë brenda vendit. Por nuk ka artist në Shqipëri, dhe ai më i përkëdheluri i sistemit që nuk ka dashur të jetë i lirë dhe të ketë demokraci në Shqipëri. Nuk ka artistë që nuk ka dëshiruar të ketë veprat e tij pa tutela politike. Ne kishim autorë që ishin disidentë në atë kohë? Asnjë. Këtu tek ne ka pasur një disidencë e fshehur. Sistemi diktatorial ishte i tmerrshëm:të priste kokën. Duhet të tregoheshe shumë i kujdesshëm dhe i zgjuar për të punuar dhe për të ruajtur vetveten. Nuk ka qenie në
univers që nuk ka frikë. Edhe Ismail Kadareja iku në Francë në fund. Ne e kemi pasur idhull në atë kohë dhe i përpinim veprat e tij. Disidenca tek ne ka qenë e fshehur dhe e varfër. Ajo të priste kokën që në embrion.

Një ide më të qartë për rrëzimin…

-Vepra mbetet. Është e diktatorit apo jo! Por revolucioni është luftë dhe të merr përpara. Revolucioni rrafshon çdo gjë. Mendoj se ka shumë figura të mëdha që mund të rrinin atje, apo gjetkë, por most ë shkatrroheshin.

Në këtë tranzicion të tejzgjatur kush është mendimi juaj për politikën shqiptare?

-Ç’të them për politikën shqiptare. Dolëm nga skamja dhe po jetojmë akoma me hidrocentralet që ndërtoi partia e keqe që ka qenë. Riparojmë akoma linjat elektrike të asaj kohe. Ne rrimë mbi hunj dhe s’kemi hunj. Rrimë mbi korent dhe s’kemi korent. Nuk kemi pushtetarë, nuk kemi politikanë, nuk kemi shkencëtarë të denjë që t’a çojnë këtë popull në ujërat e mira që të jetojë mirë. Për 3 milion e gjysëm popullsi ne nuk kemi mundësi t’i punësojmë shqiptarët. Kur vetëm 750 mijë njerëz bëjnë tregëti vetë, kanë ndërtuar fabrika vetë. Politika jonë nuk di çfarë bën. Ajo është një politikë e bazuar vetëm në sferat e interesit personal.

Shihet shpesh që politika godet dhe gazetarët. Keni një opinion personal në këtë drejtim?

-Mendoj se gazetaret e kësaj periudhe që jetojmë janë heronj. Janëe heronj dhe njerëz që duhet t’u heqësh kapelen. Ato futen në të gjitha skutat e këtij sistemi. Sistem që duhet të ishte shumë i larmishëm për sferat artistike ku të jepet liria e fjalës, gjykimit. Gazetari është personi që përçon çdo ide tënden nëpërmjet medias së shkuar apo televizionit. Një ditë pashë një emision televiziv ku pyeteshin disa të rinj se kush është Qemal Stafa. Pse i kanë vënë emrin stadiumit. “Ka qenë ndonjë futbollist” përgjigjeshin. Mua m’u mbushën sytë me lot. Më vjen tmerr që fëmijët e e mi të mos kenë ngritjen ideoemocionale, arsimore, të mos kenë njohuri për historinë e vendit të tyre. Kush është Genci, Qemal Stafa, Perlat Rexhepi, Vaso Pasha, Karbunara, Onufri, Gjergj Fishta. Pse u bë kongresi i Lushnjës? Këto 20 vjet demokraci ndryshuan mendjen e njerzve dhe nxorën të pastër ndërgjegjen e
tyre.

Keni ndonjë peng në rrugën tuaj krijuese?

-Peng kam që nëse arti ecën përpara ai nuk bëhet kështu. Ai bëhet me punë vullnetare dhe me mund e me djersë. Që të bësh vepra arti duhet një ndihmë e madhe financiare. Që aktualisht nuk do të thotë ndihmë nga shteti sepse politikanët tanë nuk e njohin artin fare. Po të shohësh fjalimet e tyre në parlament, artikujt dhe gjykimet ato nuk njohin akoma morfologjinë dhe sintaksën e gjuhës shqipe. Ata nuk dinë të përdorin përemrin vetor dhe dëftor. Kuptohet pra pergatitja arsimore që kanë ato njerëz. Flasin dhe fjalë nga më të çuditshmet. T’i flasësh kolegut ose armikut tënd me shprehje banale, me shprehje rrugaçerish. Të dëgjosh kryeparlamentaren me dogma dhe me fjalë të pista. Ky është politikani që i jep edukatë brezit të ardhshëm, artistëve, fëmijëve. Nuk më duhet krahu politik i tyre. Për mua janë shqiptarë. Por kur dëgjoj mendimet e tyre politike, fjalorin, luftë për Gërdecin, për
piramidën, luftë për korentin, lajme viktimash e tragjedish atëherë mendoj se duhet të ndërhyjnë gazetarët. Nuk i duhet transmetuar popullit gjithë kjo katrahurë. Ka kaq shumë gjëra makabre sa nxihet kjo Shqipëria jonë e vogël që është kaq e bukur.

Akademia e Arteve e krahasuar në dy kohët si ju duket në lidhje me kërkesën që kishte ndaj studentëve?

-Koha lëviz dhe shkon përpara. Por shkolla është shkollë, një institucion ku mësohet. Në shkollë nuk bëhesh artist që ditën e parë të shkollës. Mendoj se këtë titull e fiton gjatë jetës, kur t’i punon. Por kur shoh se kush e drejton Galerinë e Arteve ndjehem keq. Unë s’do kisha ndenjur një sekondë me gjykimin e tyre, sepse arti është art.

Mendoni se Galeria e Arteve është shpërdoruar?

-E kemi luftuar me të madhe drejtimin familjar në Shqipëri, pra nepotizmin. Po aty përfunduam. Kemi drejtime familjare.Njëherë thuhet se do bëhet muze i artit njëherë galeri. Është një rrëmujë e madhe e gjitha kjo. Nëse kryefamiljari i shtëpisë nuk është në rregull atëherë shtëpia do vidhiset, do rrëzohet. Kështu është dhe shteti. Nqs shteti nuk ka qeveritarët në rregull ai shtet rrëzohet. Në galeri janë vjedhur e kanë humbur me qindra vepra autorësh të mëdhenj. Nuk ka një museum arti. Ku është muzeu i Janaq Paços, i Odise Paskalit. Ai që mësoi të gjithë skulptorët. Nga duart e tij dolën të gjithë ata që drejtojnë sot Galerinë dhe Akademinë. Dhe veprat e tyre janë zhdukur ose shitur poshtë e përpjetë. Ne shkatërruam kishat, kemi shitur ikonat. Gjatë sistemit komunist u dogjën shumë gjëra por dhe u ruajtën shumë. Instituti i Monumenteve ruante me një fanatizëm të jashtëzakonshëm,
ikonografinë, dhe vlerat artistike të vërteta.

A egziston më Instituti i Monumenteve sot?

-Egziston por është pothuajse i shkatërruar dhe inegzistent. Nuk di se ku do shkojë, me disa njerëz të mbaruar. Në kohën që kemi qenë ne i bënim të gjitha.

A ka arkiv ai?

-Ka arkiv, por nuk ka njerëz. Dhe shteti vetë nuk e di se ç’është Instituti i Kulturës. Që nga Ministri i Kulturës që është djalë i mençur por nuk e di se ç’janë monumentet e Kulturës. Instituti ruan vlerën e disa dekadave të punonjësve të tij. Sot ngrihen pallate pa u bërë studime arkeologjike që është a-ja e fillimit të një studimi. Le më pastaj të përmendim faktin se vjedhin ikonat, vjedhin ikonostasin, veprat më me vlerë. Mjeshtrit e mëdhenj po t’a shihnin këtë katrahurë do n’a pështynin me një shtresë llave.

Mon	Tue	Wed	Thu	Fri	Sat	Sun
				1	2	3
4	5	6	7	8	9	10
11	12	13	14	15	16	17
18	19	20	21	22	23	24
25	26	27	28	29	30

Genci Hajdari: Një muze si i Krujës mund të bëhet pas 500 vitesh

Genci Hajdari: Një muze si i Krujës mund të bëhet pas 500 vitesh

Re: Genci Hajdari: Një muze si i Krujës mund të bëhet pas 500 vitesh