Lucian Gruia:Adelina Dokja dhe sekreti i dashurisë sonë

nga **Agim Gashi** Wed Apr 13, 2011 9:42 pm

Adelina Dokja dhe sekreti i dashurisë sonë

E fuqishme dhe e trishtë, e terratisur dhe e ndritur, e tëhuajësuar dhe nostalgjike, poetja më duket si një shkëmb në mes të detit. Adelina është shqiptarja që din t’i bëjë ballë furtunës. Ajo e din se shpirti përmes krijmit të tij, është i pavdekshëm.

Lucian Gruia:Adelina Dokja dhe sekreti i dashurisë sonë Luciangruia

Lucian Gruia:Adelina Dokja dhe sekreti i dashurisë sonë Luciangruia

Lucian Gruia

Në kuadrin e kolekcionit „Biblioteka shqiptare”, kohë më parë e pat parë dritën e botimit vëllimi me vargje i Adelina Dokjes nga Italia „Sekreti i dashzurisë sime”. Libri del në tre gjuhë, shqip/rumanisht/italisht. Përkthimi i lëndës shqipe në gjuhën rumune i përket poetit filolog, Baki Ymeri. Ashtu siç tregon titulli i paralajmëruar, poezitë i dedikohen dashurisë, ndërsa dashuria është vënë nën shenjën e zjarrit: „Ah dashuri/ ti je mollë e provuar/ ëndrrat më ndezin/ vetëm hiri që më djeg mbetet/ koha kalon dhe dashuria/ vdes në heshtje të shkrirë...” Në më të shumtën e rasteve dashuria është e papërcaktuar, prej nga edhe trishtimi dhe vetmijësimi i poetes: “Unë digjem në vetminë time/ duke u shuar nga malli...”.

Malli ndaj qenjes së dashur që gjendet larg, përbën subjektin kryesor të lirikës së Adelinës: “Ah sa shumë do të doja të të kem pranë/ memzi po pres të zbres në tokë dhe Ti/ të më mbulosh me përkëdheljet e mallit...”. Nostalgjia e poetes është e shumëfishuar edhe me faktin se gjendet në një vend të huaj, e zhurritur nga malli ndaj vendlindjes. E ngushllon poezia dhe dashuria të cilën e diafanizon përmes vegjetalizimit. Fjalët bëhen lule me erëtimë dehëse: “Mbledh fjalë me erëtimë lulesh dhe i afroj/ oh, çfarë lulesh ka ky liqen, lule bjeshke/ lulet e zemrës, dashurinë e parë,/ lisat që lartësohen përnrenda/ zogjtë që këndojnë për Atdhe/ vashat porsi fluturat të rrethokojnë/ me puthje të ëmbla ta mbulojnë shpirtin/ bëhem një fjalë e ëmbël që e shndrit errësirëm/ u kallën dritat në thellësinë time/ dh dëshira për të qenë e fjalës se të dua”.

Heshtja e kohës, e rindjerë me dhembshuri, është e transponuar në përfytyrime të fuqishme, të transfiguruara nga shpresa për të qenë “trungu i lisit duke u plakur/ nga shiu dhe era i rrahur/ me rrënjë të thara të zbuluara/ me gjethe të rëna/ por mos harro/ edhepse jam e plagosur/ trung me shpirt jam unë/ ua dhuroj jetën atyre që kanë pësuar si unë/ është e vërtetë, fuqi kanë/ porsi ky trung i lashtë që dridhet/ ngase ti më ndihmon/ në brendinë time/ një lis duke mugulluar do të lindë.”

Një temë tjetër Adelina Dokjes është revolta kundër forcave që kanë tentuar ta gulçojnë lëvizjen shqiptare për liri: “Gjarpërinjtë/ po të kishin fuqi/ do ta shndërronin në varrezë/ kombin e vet/ botës luftë do t’i shpallnin/ duke e ringjallur Hitlerin përsëri”. Forca ekspresive e lirikës së Adelinës rritet mbi fondin e shqetsimit. E fuqishme dhe e trishtë, e terratisur dhe e ndritur, e tëhuajësuar dhe nostalgjike, poetja më duket si një shkëmb në mes të detit, dhe e cila din t’i bëjë ballë furtunës. Ajo din se shpirti përmes krijmit të tij, është i pavdekshëm: “Nuk jemi të pavdekshëm/ në këtë botë/ një ditë do t’i themi lamtumirë/ vetëm trupin dheu do ta shkrijë/ idetë dhe shpirti/ do të fluturojnë të lirë...”. (Adelina Dokja, Secretul iubirii mele/Sekreti i dashurisë sime, Editura RawexComs, Bucuresht, 2011)

ORIGJINALI NË GJUHËN RUMUNE

SECRETUL IUBIRII NOASTRE

Lucian Gruia

În cadrul colecţiei de „Poezie albaneză din Italia” a văzut lumina tiparului volumul de versuri al poetei Adelina Dokja –Secretul iubirii mele. Cartea apare într-o ediţie trilingvă (româno-albaneză-italiană) în traducerea poetului filolog Baki Ymeri. Aşa um arată titlul plachetei, poeziile sunt închinate iubirii, iar dragostea este pusă sub semnul focului: “Ah, iubirea mea / Tu eşti măr probat / Visurile mă aprind / Doar cenuşa care mă arde rămâne /Timpul trece şi iubirea / Moare în tăcere topită...”

De cele mai multe ori iubirea este neîmpărtăşită, de unde tristeţea şi însingurarea poetei: “Eu ard în suferinţa mea / Sfârşind de dor...” Dorul după fiinţa iubită aflată departe, constituie subiectul principal al liricii poetei: “Oh, ce mult aşi dori să te am aproape, / Abia aştept să pun picioarele pe pământ şi Tu /Să mă acoperi cu mângâierile dorului...”. Nostalgia poetei este amplificată şi de faptul că se află într-o ţară străină, mistuită de dorul de casă. O consolează poezia şi iubirea pe care o diafanizează prin vegetalizare. Cuvintele devin flori cu miros îmbătătot: “Adun cuvinte cu mireasmă de flori şi le alătur / Oh, ce flori are acest lac, flori de munte / Florile inimii, iubirea cea dintâi, / Stejarii care se înalţă înlăuntru / Păsării care cântă pentru Patrie / Fetele, precum florile, te-nconjoară / Cu sărutări dulci îţi acoperă sufletul / Devin un cuvânt dulce care luminează-ntunericul / Mi s-au aprins luminile în străfunduri şi mie / Dorinţa pentru a-i fi verbului că te iubesc”

Trecerea timpului, resimţită dureros, este transpusă în imagini puternice transfigurate de speranţă: “Sunt un trunchi al stejarului îmbătrânind / Din ploaia şi vântul bătând / Cu rădăcini uscate descoperite / Cu frunze căzute / Dar nu uita / Deşi greu sunt rănită / Trunchi cu suflet sunt / Dau viaţă celor care au păţit ca mine / E adevărat, sentimentele forţă au / Ca acest trunchi vechi

Să se zguduie / Fiindcă tu mă ajuţi / În lăuntrul meu / Un stejar înmugurind se va naşte” Altă temă a poeziei Adelinei Dokja este revolta împotriva forţelor care au încercat să înăbuşe mişcarea albaneză de eliberare: „Şerpii / Dacă ar fi în putere / Ar transforma în morminte / Neamul lor / Lumii război i-ar declara / Ar învia pe Hitler din nou / Şi acum dezarmaţi / Vomită venin / Şi declanşează nefericire / Mă fac să-mi fie milă / Sau cu indiferenţă să le ignor / Mai bine le las Celui de Sus / Judecăţii Sale nimeni nu va scăpa”

Forţa expresivă a liricii Adelinei Dokja creşte pe fondul tristeţii. Puternică şi tristă, întunecată şi luminoasă, înstrăinată şi nostalgică, poeta îmi pare o stâncă în mijlocul mării şi care rezistă furtunii. Ea ştie că sufletul este prin creaţia sa, nemuritor: ”Nu suntem nemuritori / În această lume / Într-o zi vom spune la revedere / Doar trupul pământul îl va topi / Ideile şi sufletul / Vor flutura liberi...” (Adelina Dokja, Secretul iubirii mele. Ed. RawexComs, Bucureşti, 2011)

Mon	Tue	Wed	Thu	Fri	Sat	Sun
		1	2	3	4	5
6	7	8	9	10	11	12
13	14	15	16	17	18	19
20	21	22	23	24	25	26
27	28	29	30	31