Ramadan Mehmeti: Requiem për Mirko Gashin

nga **Agim Gashi** Fri Apr 17, 2009 12:44 pm

Ramadan Mehmeti: Requiem për Mirko Gashin

Ramadan Mehmeti

Ramadan Mehmeti lindi më 20 shtator 1948 në Livoç të Poshtëm të Gjilanit. Shkollën fillore e kreu në vendlindje, të mesmen në Prishtinë, ku edhe studioi Gjuhë dhe Letërsi Shqipe. Me shkrime letrare merret që nga bankat e shkollës fillore. Është bashkëpunëtor i të gjitha gazetave dhe revistave në gjuhën shqipe. Shkrimet e tij janë përkthyer edhe në gjuhët serbe dhe boshnjake dhe u nderua me shumë çmime letrare.
Eshtë editor i shtëpisë botuese ROZAFA të Prishtinës dhe anëtar i Lidhjes së Shkrimtarëve të Kosovës
Jeton në Prishtinë.

Vepra të botuara

1. Jeta pa titull, poezi, botoi Rilindja, Prishtinë, 1977
2. Koncerti i heshtjes, poezi, botoi Rilindja, Prishtinë, 1987
3. Loja e ruletit, poezi, botoi Plejada, Prishtinë, 1994
4. Requiem për Mirko Gashin, poezi, botoi Rilindja, Prishtinë, 1997
5. Ti je e vogël, poezi për fëmijë, botoi ILIRIKU, Prishtinë, 1997
6. Ringjallja, SHSHK, Prishtinë, 1998
7. Fusha e korbave, tregime, Rilindja, Prishtinë, 2000
8. Te guri i atdheut, poezi për fëmijë, Prishtinë, 2000
9. Zemrat bëhen ura, vjersha për fëmijë, Shtëpia botuese Rozafa, Prishtinë, 2002
10. Brigje shpirti, poezi, Shtëpia botuese Rozafa, Prishtinë, 2004
11. Mëkate të zgjuara, poezi, Shtëpia botuese Rozafa, Prishtinë, 2004
12. Testamenti i gjyshit, poezi për fëmijë, Prishtinë, 2006
13. Loja e ruletit, botimi i dytë, poezi, Faik Konica, Prishtinë, 2006
14. Te guri i atdheut, botim i dytë, poezi për fëmijë, Prishtinë, 2006
15 Kur pikëllohen zogjtë, poezi për fëmijë, Rozafa, Prishtinë, 2007
16 Ura e Maskatarit, dramë, Rozafa, Prishtinë, 2007
17. Poshtërim i ndjenjës, dramë, OMBRA GVG, Tiranë, 2007
18. Bekimi i gjurmëve, libër i poezisë së përzgjedhur nga Anton N. Berisha, Shtëpia botuese Rozafa, Prishtinë, 2008
19. Tekstament letrar, mendimi kritik për krijimtarinë letrare të Ramadan Mehmetit përgatitur nga Prend Buzhala.

Ramadan Mehmeti

REQUIEM
PËR MIRKO GASHIN

PIKTURA, MOLLA E HALLËS

«Në kohën kur të vërshon gëzimi
Në vorbullën e tij është pikëllimi»
Mirko Gashi: EPITAF

Derisa amaneti ka mbetur në degë varë
Mollës së Hallës gjethet i janë tharë

R.M.

RECITALI

I

Hyrja në Mbrëmjen letrare

«Ilan, Ilan
Na quanin aso kohe
në Gjilan»
M.Gashi

Kali i varreve ta kulloti gjelbërimin
Varri yt askund

Molla e Hallës loton për ty

Krejt filloi kur nuk ishe ti
Arbor Vitae të ndërroi me një lule
Kali i varreve e kulloti gjelbërimin

Ç’bëre ti pa varr në Selishtë
Karadaku i Gjilanit të sfidoi
Atëherë thanë «ilan, ilan
Na quanin aso kohe në Gjilan»

Kërkove edhe një lule mbi varrin tënd

Kali i varreve ta kulloti gjelbërimin
Ç’u bë me Mbrëmjen Letrare

Molla e Hallës loton për ty

Arbor vitae I

«Bredhi nëpër bukuritë që i zbulove ti»

Mbrëmja Letrare me Mirko Gashin
Filloi në muzgun e parë të ditës së parë
Që e kishte zënë ai në një fletë
Ku kishte shkruar vargun e fundit
Që Arbor Vitae e zëvendësoi me një lule
Sikur deshi t’i sfidonte vetë poetit
Për t’ia zvetënuar hijen Mollës së Hallës
Që e kërkonte te një varrezë e zbrazët
Për ta ringjallur prapë atë
Të hynte në Mbrëmjen Letrare në paramuzgun
Që e kishte hetuar kahmot në poezinë e tij
Aty erdhi vetë Ai Mirko Gashi dhe tha
«Bredhi nëpër bukuritë që i zbulove ti»
Nën hijen e Mollës së Hallës mbeti një lule
Në vend të Epitafit që (s) ta shkrova unë
Një minutë pa vdekur ai që kurrë nuk vdes

Ilan, ilan

«Mos e ngacmoni lumin»

Për ata që pas heshtjes vijnë rikëndova bukurinë
Testamenti mbeti te Molla e hallës në Rudinë

Pasardhësit për ta bartur edhe një peshë
Këtë Mbrëmje letrare e ke gurapeshë

Për ata që vonohen gjithmonë në jetë
Mos i zgjoni as në këtë të errtin vilajet

Ilan, ilan mëkot ishe ato vite në Gjilan
Trari i shtëpisë është kotur në gjumë
Ulkonja t’i lau këmbët në lumë
Të çau më në fund syzeza në trapazan

Përveç poezisë më asgjë s’arrin te Ti
Derisa Mesnata kafshon vetveten në ëndërri

Unë vetëm shtrëngoj dhëmbët në shenjë kërcënimi
Që nuk shpëtova dot as nga vetë pikëllimi

U zhyta thellë në tokë, fluturova në re
«Mos e ngacmoni lumin», më the, më the

Recitali i parë

«Kërkojmë fytyrat tona të humbura»

Ta kujtova fytyrën tënde antike
Në një varg tekanjoz që vinte si dehja
Ime kur të shikoja ty të dehur si unë
Recitali fillonte nëpërmjet reprizave
Të netve që i kishim sharruar në kupa
The, në esullimin të dehjes shenjtërore
«Kërkojmë fytyrat tona të humbura»
Unë fytyrën tënde e gjeta në dehjen time
Ku mbeti ajo imja që e shihje në kupë
Si diçka që nuk është as fytyrë as kupë
Por bota jonë e ndarë në dy hemisfera
Prej nga të nxirrja prapë unë të pastër
Si alkooli që e pinim së bashku në ahengje
Të Dionisit dhe përthurnim Boheminë tonë
Që s’i ngjante asnjërës që e njihnin të tjerët
Që s’ishin Na por të tjerë që s’i njihnim
«Kërkojmë fytyrat tona të humbura», the
Recitali e vazhdoi Mbrëmjen letrare

Kur ma vodhën Lumin

«S’ndodh kjo në teatër»

Atë ditë u zu reja
Më ra e zeza rrufeja

Kur ma morën lumin
Ma kthyen gjumin

Jeta jetën e pështyn në sy
Lulja lulen e ka nën dry
Minjët nëpër biruca
Ëndërrojnë se janë hardhuca
Rradhiti në poezi
Të bjerë dhe një pikë shi
Buza në vaj
Mos më trishto haj
Shpirtin në terezi

E mat koha në Kohë
Të varfërit në moh
I matnin hijet me zhele
Për një grusht karamele
Bënin orgji
Se nuk kisha kravat
Flenim me harushat çdo natë
Me mjekër të bardhë të gjatë

Kur ma vodhën lumin
Ma morën edhe gjumin
Thanë, këtu nuk ke vatër
«S’ndodh kjo në teatër»

Gërdalla

«Prej meje deri te ti
Tre oqeane në gjumë dimëror
I shtrin loti»

Shkrova për Kalin e Trojës
Për Idriz Seferin bukën e gojës

Për thneglat që fshihen
Në pasqyrë të pusit pasqyrë

Dielli lëshoi hijen
Harrova të shikoj në fytyrë

Në kafe «KOHA» mbuloi jetën
Me poezinë të vërtetën

Marrëzi, marrëzi, marrëzi
Uluni drekoni poezi

«Prej meje deri te ti
Tre oqeane në gjumë dimëror
I shtrin loti», unë jam dashnor
I Bohemisë sime në gotë

Gejzeri

«Ja, e ke prekur lumin»

Gejzeri të mrizon në dorë
Mbi kokë të rri një kurorë

Derisa stërgjyshërit gjumëpak
Numëronin plagët në shuplakë
Koha që ua la në shpinë varë
Ti rrjedh pa pushim si ujëvarë

Në vargun idhnak të Mirko Gashit
Mollë e kuqe në brirë të dashit
Të kërkojnë ty në Mbrëmjen letrare
Të ëndërrojnë nja dy sylynjare

Gejzeri vetë e zbuloi edhe unin
Ti the: «Ja, e ke prekur lumin»

RECITALI I DYTË

Kali i varreve

«Pasha natën e varrit
Sonte do të bjerë shi»

Njëherë mahrama
S’mbetet e mbrama

Vazhdon vrapi
Në mes Lumit hapi

Shtylla e shtëpisë me gurë
Kob i burrit bërë mur

Në Mbrëmjen e Poezisë
Zogjtë vriten në pikëllim

Unë rrugëve të gjezdis
Shpëtim kërkoj amshim

Mos më kthe prapë në poezi
The, e në këtë përdëllim
«Pasha natën e varrit
Sonte do të bjerë shi»
Në dhomën time u bë vërshimë

Recitali i dytë

«Të gjitha dituritë për lulen
janë gjysmë të vdekura»

Lulja çeli në poezinë tënde sërish lule
Përderisa mbaroi recitali i parë
Poezia më solli te Molla e Hallës

Në Selishtë të Karadakut të Gjilanit
Sa kishte filluar Mbrëmja letrare
Ti erdhe dhe the se dehja kish marrë fund

Poezia i merr të gjitha fronet kur s’jemi
Aty ku jemi gjithmonë ku është poezia
Unë ta recitova edhe një varg të ri
Që e kishe harruar në vjershën e mbramë
Kur e shpëtuam nga dehja e shenjtë

Bohemia është art mbi artet, më the, art
Është të heshtësh kur të gjithë belbëzojnë
Por, poezia është kur «Të gjitha dituritë
Për lulen janë gjysmë të vdekura»,
Ashtu siç unë jetova përgjysmë

Për të mbetur gjithmonë në Bohemi,
Garson, të lutem, edhe një, garson

Bota ime e vogël

«Arrna jemi arrna s’kemi
Dhembjet t’i arrnojmë»

Një botë e votël na ka mbetur në grushta
Të na i bartin eshtrat qentë e mesnatës
Apo të na shpiejnë skëterrës në ushta
Në dreq nëse bota s’e kupton gjuhën e uratës

Një botë e vogël na ka mbetur në grushta

Ti do vijsh përsëri te Molla lot i zi
Për ta zhvarrosur amanetin që mbeti varë
Të heshtin të gjitha ato që e kanë pasur
Thneglat duke zhvilluar një procesion të marrë

Ti do vijsh përsëri te Molla lot i Zi

«Arrna jemi arrna s’kemi
Dhembjet t’i arrnojmë»
Bota ime e vogël, Bota ime e madhe
Jetën time me dhembje ma shikojnë
Më shpejt se vdekja na vjen një sorkadhe

vijon

nga **Agim Gashi** Fri Apr 17, 2009 12:47 pm

Zhvarrimi

«Gjeli lajmëron të hënën e vërshimave»

Derisa amaneti ka mbetur në degë varë
Mollës së Hallës gjethet i janë tharë
Gjithçka ndodhi pastaj pak nga pak
Në varreza në Selishtë o në Karadak

Nga Mbrëmja letrare u shfaq
Varrimi që s’u pa, stuhia
Na solli prapë këtu, sakaq
Të gjitha në dorë i mori poezia

Për zhvarrimin e eshtrave të tu
Krushqit e përlotur pipëtijnë mes veti
Për botën e madhe të fëmijëve që mbeti në hu
Të ligjëron më së miri vetë poeti

Athua u shterr gjithë ai ujë i madh
Emër na dhanë gur t’vetëtimave
Para se të ndodhë zhvarrimi në gërmadhë
E pelenat e palara mbetën në bregdet

«Gjeli lajmëron të hënën e vërshimave»

Nata në pikë

«Orfeu prej gjumit nuk u zgjua»

E nata qau atëbotë
Nga loti u ndez prushi
Me një gotë raki rrushi
E unë s’u zgjova dot

Në vatër buzmi i ri
Hap varre të reja
Në një katror të Zi
Mua më gandoi reja

Unë ç’t’i bëj gërdallës
Mbi varr barin tashmë e kulloti
Arbor Vitae kulloi loti
Në Selishtë te Molla e Hallës

Atëbotë deti u tërbua në det
Mollën e Hallës ta lashë amanet
Sikur çdo gjë prapë u harrua
«Orfeu prej gjumit nuk u zgjua»

Mbrëmje letrare

«Miku im Orfeu i bie lyrës»

Pishën e fik me lot
Për ty vetmia më han më kot

Në mbretërinë time të natës së thellë
Deti tërbohet shkumbëzohet në mellë
Dehja më rrotullon nëpër të njëjtin hell
Buzëmuzgjeve të rroshkura me një gotë raki
Botën e zbus edhe për një qetësi
Kështu përherë më trimëron vetë gota
Para se të më rrufisi në një hurpë bota

Jeta mundimçare më kafshon përditë
Mua vetëm vargu arrin të më zhuritë
Kur me mua jeton vetëm poezia
Në çdo mbrëmje më trimëron vetmia
Derisa «Miku im Orfeu i bie lyrës»
Vetvetës i mbes në copë të pasqyrës

Hesht, më thua Ti, mos fol fare
Kjo është vetëm një Mbrëmje letrare

Vetmia

«Në fluturimin e tij të fundit zogu më fton»

Rëndë është të jetosh me poezinë
Për çdo mbrëmje ta kafshosh vetminë

Tash mund të vajtoj deri në çmendi
Për Lumin me fytyrën e përlyer të shekullit
Njëzet e një nëpër dalldi

Çdo natë çoj nga një gotë
Për shëndet të tij, ç’u bë kjo botë
Derisa eshtrat e trupit tim
Po i grryen krimbi në trishtim

«Në fluturimin e tij
të fundit zogu më fton»
Të darkoj poezinë
Në sofër me vetminë
Ferrin tim parajson

RECITALI I TRETË

Prekja

«Edhe ndarja është si çdo vdekje»

Ikur ke shtatë konaqe në gjëmë
Pus në pus të pusit pasqyrë
Lëri kuajt e zes të lodrojnë në lëmë
Bota zgërdhin dhëmbët pas shpine
Ne askujt s’i kemi grrithur fytyrë
Në rrazhginë të një lëndine

Heshtjen ta falën zogjtë urti
Të gjitha i ktheve në poezi

Zogjtë të këndojnë prapë në mesditë
Ç’u bë, kush i fshiu biografitë
I more me vete kur shkove në Selishtë
Të mbeti një poetikë e unazë në gisht
Lulja u venit derisa e shikove në sy
Ajo dy herë u lulëzua vetëm për ty

«Edhe ndarja është si çdo vdekje»
Si kjo butësi që dallohet në prekje

Festa e natës

«Kërkojnë fytyrat tona të humbura»

Derisa cakrroj gotën me Ty
Dy lule sosen ndër petale
Ti sillesh në mënyrë brutale
Të tretën ta zbërthej në sy

Nuk flet nuk të dëgjon askush
Vargu ta mbush gojën prush
Ulurimë malësia e Karadakut

Me buzë mollën kafshon Mollë
Hijeshinë ta sfidojnë si bollë
Halla e qetë fle
Dy Gonxhe të bukurisë së gjakut

Ditën të kërkon të bukur krenar
Natën të kafshon dhe të hudhë në litar

Ti kërkon të përjetshmin pushim
Ti lësh vetëm këngët e hutuara
Që «Kërkojnë fytyrat tona të humbura»
Kërko për mua një biletë për amshim

Gjarpri

«Me Feniksin e fjetur në zemër
zbrite nga Mali i errtë»

Thneglat marrin udhë t’i ikin vjeshtës
Për ta gjetur të fjetur në vesë
Në ëndërr e tejkalojnë në legjione kreshtën
T’i fshihen gjarprit të shtëpisë në harresë

Si zog i zgjuar përsëri i dehur dremitem
Në këngën tënde ende më ushtojnë veshët
Në melodinë e qetësisë i tëri shafitem
U ndërrua kjo lojë derisa me mua u ndeshët

Ti flokëve të thinjura u vure emër
Gjakimin e këndimit Hyji vetë ta fali
A nuk më njohe në melodinë e parë
Kur na ngarkuan të dehur Trojën si një kali

Ritmin e hapave numëron nata e skëterrtë
Ikonat në dhomë buzëqeshin ngadalë heu
Derisa asgjë s’pipëtin veç hija jote orfeu
«Me Feniksin e fjetur në zemër zbrite nga Mali i errtë»

Recitali i tretë

«Fjala është mik e armik,
ruaju prej saj ta ha kokën»

Kali i varreve ta sosi gjelbërimin
Varri yt askund varri askund

Recituesit ta shoqëruan një kor
Ku ti dirigjoje heshtjen tënde memece
Dhe shaje krejt çka kishe e s’kishe
Pse të lanë aty ku nuk kishe varr

Hipi gërdallës sate si Ipokrenës
Dhe zbrit edhe njëherë këtu në Selishtë
Karadaku i Gjilanit të merr erë
Dhe të njeh ashtu siç e njohe ti atë

Hipur mbi gërdallën tënde të coftë
Për të satën herë thuaj i dehur esull
«Fjala është mik e armik,
Ruaju prej saj ta ha kokën»

Kali i varreve ta sosi gjelbërimin

Gjeli herak

«Ja,
Ajo që më është imja Golgota
Portreti im i dalë nga gota»

Tani mëkot e bëre grevën grevë
Në këtë natë pa hënë skëterrë
Se gjuhën s’ta kupton asnjëherë
Asnjë kalorës as e shenjta Evë

Diellin na e pagëzuan në fund
Udhëtar të humbur në thellësi
Dashurinë tënde prej këngëtari
Nuk ta kuptojnë urithët me mund

Në trupin e trarit të shtëpisë
Varë e ke buzëqeshjen gri
Për të njohur siç je i ri
Mbrëmjen kamertale të poezisë

Në faqen e hënës së këputur
Asgjë nuk pipëtin më
Veç qenve lazdranë e një flutur
Qetësinë e bëjnë asgjë

Filozofia e Lumit

«Ajo do të thotë të luash me fjalë»

Bëj ç’të duash me mjekrën time
Të bardhë të zezë si do ti
Vetëm qafën mos ma dridh në litar
Para se të më recitoni poezi

Çerdhen ngrite mbi plisin tim të Zi
Mos lejo që Zogjtë e Stimfalisë
Që me dhëmbët e marrëzisë
Mbi varrin tim të këndojnë përsëri

Era le të fryjë e përzier me shi
Në Mbrëmjen e nisur letrare
Derisa Mollës gjethet t’i dalin përsëri
Mos më zgjoni nga ky varr fare

Mbi botë ka mbetur prapë një valë
Dhe gjithnjë i njëjti lumë rrjedhë
Nëpër mua deri në amshim bredh
«Ajo do të thotë të luash me fjalë»

Arbor vitae, II

«Lironi Kalorësit e Apokalipsës»

Si nuk të njohën Zogjtë e Stimfalisë
Kur erdhe sërish këtu në këtë vend
T’i këndosh vargjet e fundit të poezisë
Që nuk e shkrove ende në Arbor Vitae
Pak pa ta zvetnuar hijen Molla e Hallës
Mbrëmja letrare mund të fillojë the
Kali i varreve ta kishte shkelur gjelbërimin
Askush nuk e hetoi se ti ishe aty
Dhe këndoje vetë uratën që s’ta kënduan
Pak pa rënë muzgu i parë i ditës së parë
Kur u zure pisk në Selishtë të Karadakut
Gjilani të mbeti në perëndim të vargut
Kur the: «Lironi Kalorësit e Apokalipsës»
Sa nuk ju zuri Muzgu i Mbrëmjes letrare

Përcjellja e Mbrëmjes letrare

«Nga hiri im
do të fluturojë Feniksi»

Kali i varreve e sosi gjelbërimin
Derisa pëlciti nga mërzia
Ti të gjitha këto i pe Mirko Gashi

The Kjo është Mbrëmja ime letrare

Muzgu u sos në skaj të pikëllimit
Vetmia i bëri dy veta që të lotojë
Unë ta mbolla vetëm një lule në kujtesë
U kullot krejt gjelbërimi mbi varrin tënd

E varri yt askund ai varr varri
Vetëm lulja më mbeti në dorë
Dhe recitali i poezisë sate
«Nga hiri im do të fluturojë Feniksi»

Ti e lotove i fundit pjesën që mbeti
Ç’u bë me Mbrëmjen letrare
Me Mirko Gashin në Selishtë
të Karadakut te Molla e Hallës

«Nga hiri im
do të fluturojë Feniksi»

(Selishtë - Prishtinë, 1996)

NGA R E C E N S I O N E T

Një homazh lirik gjithë pietet për mikun dhe poetin e ndjerë, një kërkim i mallëngjyer devoçëm udhës së pambaruar të vargut të tij bohemik, një motërzim i shlirë fryme e frymëzimi me vargërimin mirkogashian.
Duket sikur Ramadan Mehmeti ka gjetur njërën nga mënyrat e shkueshme dhe të hieshme për të shndërruar tërë një libër në ligjërim përkushtimor lirik kushtuar mikut të tij të penës, për të lëvizur më tej vazhdimësinë e një jete mjaft të përveçme prej njeriu e poeti siç ishte ajo e Mirko Gashit, duke ngelur gjithnjë mik i tij dhe poet i vetvetes.
Gjasimet motërzuese në këtë tufë përkujtimore lirikash nuk janë të rastësishme dhe nuk ndodhin me pahir, ato veçsa pikëzojnë shenja veçantish të njërit e të tjetrit poet duke e bërë të veçantë edhe këtë libër.
Azem SHKRELI

Libri më i ri i Ramadan Mehmetit me poezi «REQUIEM PËR MIRKO GASHIN» frymëzohet nga personaliteti i njeriut dhe krijuesit Mirko Gashi. Me jetën dhe artin e tij të veçantë edhe për gjallje të tij ai imponoi si rrallë ndonjë poet tjetër kosovar i brezit të mesëm. Aforistika në vargje dhe bohemia në jetë, dy veçanti të vërejtura të këtij personaliteti të dalluar në letërsinë e re shqipe, kanë bërë që jo të gjithë bashkëkohësit e tij të drejtpërdrejtë ta kuptojnë dhe ta pranojnë njësoj. Por, pikërisht këto dy veçanti përbëjnë autenticitetin e një jete dhe një vepre që nxisin meditime dhe këngë të reja.
Mbi një bazë të tillë inspirative është realizuar edhe libri «REQUIEM PËR MIRKO GASHIN» i Ramadan Mehmetit. Megjithëse i ndarë në tri njësi ciklike, libri paraqet një unitet stilistik dhe fabulativ të harmonishëm, kështu që përjetohet si një tërësi poemike. Heroi lirik është i pranishëm, jo vetëm si jeh frymëzimi, por edhe si fakt rezultativ i kërkimeve të tij krijuese me vargje që citohen e që shërbejnë si pikënisje këngëtimi të ri. Është e njohur porosia e poetit Mirko Gashi, i cili thoshte që mbi varr të tij të mos mbahen fjalime, por të thuhen vargje. Me REQUIEMIN e tij Ramadan Mehmeti në mënyrën më mirënjohëse e ka çuar në vend porosinë e poetit.
Poezitë mjaft të realizuara të këtij vëllimi janë një ritual i përmbivarrshëm gjëllimi dhe amshimi për njeriun, poetin dhe bohemin që rilind në vargje dhe kujtime të paharruara.
Qerim UJKANI

***

Ramadan Mehmeti

REQUIEM
PËR MIRKO GASHIN

Biblioteka
D R I T A

Redaktor
Beqir Musliu

Recensentë
Azem Shkreli
Qerim Ujkani

Lektor
Sylejman Syla

Ndërmarrja Botuese
RILINDJA
Prishtinë
1997

Për ZSH: Sabit Rrustemi