Poezi hebraike nga Rumania - Menachem M. Falek

Poeti Menachem M. Falek (ne mes)

Poezi hebraike nga Rumania

Menachem M. Falek



INXHENIER

(Inginer)



Poeti mund të kundrohet

Si një inxhenier emocionesh njerëzore

Derisa shumë nga ata që e shoqërojnë vuajnë

Nga një farë lloj „steriliteti

Emocional.”



Poeti është burri

(apo gruaja)

Që na përkujton

Çfarë ndjejmë

Pas një dite të djersitur

Pasi që i kemi çveshur kostumet

E byrokracisë,

Këmishat e kompeticionit

Kanotierën me kompleksin e rivalitetit

Pantallonat hakmarrëse madje

Edhe brekët e hatashme të turpit.



Inxhenier i gjuhës është poeti.

Ai që, kur i formulon përgjigjet,

Mund të kontrollohet.

Që cenzuron shpërthimet

Për të shprehur vetëm fjalë të matura

Duke u përpjekur të jetë i qartë dhe njëherit,

Duke na e bërë të ditur se përballë tij

Është një tjetër person

Një shpirt i gjallë

Që edhe ai ka ndjen ja dhe emocione

Madje edhe nëse s’bën nga to një poem.

Ngase poeti është inxhenier i gjuhës.



Po, bota është e mbushur me lexues,

Për të cilët, që të mos bien në humnerat e mërzitjes

Ekziston nevoja për inxhenierin e emocionit.

Roli i tij është të derdhë

Nga truri, nga zemra, apo nga ku ta di unë

Nga cili tjetër organ, poeti e shtrydh vetveten

Që t’i qesë në letër,

Me lapsin,

Me stilonë,

Apo, edhe më keq, me një lompiuter.



Megjithatë, nuk ma merr mendja se çdo herë është e nevojshme

Që për çdo profesion, kudoqoftë,

Të ekzistojnë gjykatës me zemër të ftohtë, inovatorë në teori

Për t’i fshirë me një fjalë nga lista disa profesione.

Madje ndoshta se po!

Ngase ata na e bëjnë të ditur, përmes fjalëgve të tyre

Prezencën tonë të thjeshtë

Prej inxhenierëve

Të thjeshtë të jetës.





NJËRI PAS TJETRIT

(Unul după altul)



Përparojnë dy silueta

Njëra pas tjetrës

Shpirtërat nuk janë me to

U shkojnë pas

Në një farë distance

Me kujdes që të mos tejkalojnë kufirin e ndaluar.



Fjalë të emetuara në ajër

Duke u përkundur në erë

Rrugë paralele

E tij nga ana e majtë e rrugës

E saj nga e djathta

Shikonin puhinë e lehtë

Duke kërkuar një parmak për t’u mbështetur.



Një ndjenjë e miniaturalit

Rrokullisja nga Alfaalfa

Kujdes të madh, mos të biesh në përrua

Duart e shtrira, për të kapur

Hija që përparon

Pa shpirt në të.



Një çift i ri që i ka dhënë fund tani

Një konflikti periodik

Lëviz hap pas hapi

Si një apati e lindur

Duke bërë fjalë

Secili për vetveten

Duke pregaditur shpjegime

Për takimin e ardhshëm

Që gjithësesi do të mbahet

Në një fazë tjetër në një pikë të paparashikuar

Mbi boshtin e kohës

Në një adresë të rastit apo të padefinuar.



Njëri pas tjetrit, tjetri

Pas tjetrit.



MOSHA

(Vârstă)



Në çdo mëngjez e parfumoja vetveten

Me friukë,

Duke qenë i siguruar se ende nuk jam infketuar

Me erën e pleqërisë.



Shikoja në pasqyrë

Me frikë

Që mos të ma ndajnë rrudhat e fytyrës

Atdheun nga atdheu

Ëndërrën nga ëndërra

Realitetin nga bota tjetër.



Në drekë e prekja trupin

Të verifikoj nëse çdo pjesë është e paprekur.

Ngase vetëm njerëzve të tërë

U mundësohet në kohë

Vendi i përshtatshëm

Pa paguar bakshish

Apo rishpërblimin

Që e meritojnë.


UNAZA DHE KRAVATA


(Inel şi cravată)





Unaza ishte e artë

Siç ishin ditët e mia me ty

Germat e emrit tënd gërshetohen mes vedi

Mbi një sfond të zi.

E përshtas në gisht, dhe më rrëshqet –

Mos ta harroj, mos ta humb.

Sot, shtuar do çelësave

Mes shuplakës Hamsa e hapur,

antidot për marrje mësysh

Dhe një grusht i gatshëm për të prurë fat

Nuskat e mia

Unaza, më kot

(Katër gramë plus peshës së lidhëses së çelësave)

Më shoqëron në çdo derë.



Pas derës së dhomës së fjetjes gjenden

Kravatat

Është njëra me vija ngjyrë qielli

Romboide dhe diagonale.

Ishte dikurë e lidhur.

E ke lidhur dikurë në qafë

Kur më ke përcjellë në altar.



Një vit e gjysmë më vonë

Të përcillja unë

Ditën kur i le pas kujtimet e llogoreve

Për të cilat nuk flisje shumë.



E rëndë, një unazë në lidhjen e çelësave

Një kravatë e mbetur jetime

Ngjyrë qielli, e paçnyjëzuar.

Dhe ti s’je më.






NJË GRUSHT GROSHË DHE BIZELE

(O mână de fasole şi mazăre)



Maxhupja mban duart e shtrira

Për të pranuar ca kokrra groshe

Dhe nëse ka mundësi

Edhe tre prej bizele.



Mban një këmishë të qëndisur me njolla

Nën të një fustan tjetër,

Stoli prej argjenti të lirë

Dhe një ton prej vajtimesh

Që i mjaftonin.



„Tre foshnje,

Që s’kanë mbushur as tre vjet”, thot ajo,

„U duhet për ushqim

Dhe qumësht,

Dhe lopët, nuk kanë asgjë në grazhd,

As lopët e fqinjëve nuk kanë.”



Hebraikja rrinte në shtëpizën e saj

Në periferi të qytetit

Zgjidhte kokrra groshe e bizele nga ena,

E zgjaste dorën t’ia japë maxhupes

Kokrrat e kërkuara.

Ia dha edhe një shishe me qumësht.



Pastaj e nxorri përparësen,

E mbylli derën pas saj

Dhe shkoi në treg

Të blejë groshë dhe bizele

Të ketë çka të gatuajë në fund të javës

Për fëmijën e saj të vetme.



Shpresonte se maxhupja nuk do t’i hyjë tinës në shtëpi

Që pastaj t’i ngjitet për duarsh ndonjë vegël e vjetër

Apo ndonjë batanie fëmije

Apo ndonjë fustan me të cilin do ta joshte maxhupin

Që i grahte kalit të shtrenjtë në karrocë.



Shpresonte se maxhupja nuk do t’ia vjedhë djalin e saj

dërrasën dhe pjesët e shahut

Një ditë para kampinonatit shkollar.





MAÇOKU MAO

(Motanul Mao)



Mao erdhi te ne përmes pemëve të kopshtit

Dhe u mendua në duhet të vijë

Nëse jemi për tepër të mirë

Për të qenë miqët e tij

Nëse meriton të na njohë



Mao i shtriu eshtrat

Dhe me sy të lodhur

U mendua:

Të bëjë përpjekje

Për të kërkuar me hijeshi

Dhe ndoshta do jem dakord.



Dhe ata u përpoqën

U lutën bukur

E stërsmadhuan emrin e tij

Dhe shpirtin e tij të bardhë

Dhe herëpashere

Ia dhanë një copë të vogël.



Nuk mjafton.



Sytë e tij të mençur thanë:

Të presin

Të presin

Ende do ta nxjerrë maskën

Dhe do të tregojë

Se kush është

Mao

Ç’ke

Ti.



BIBLIOGRAFI



Menachem M. Felek u lind në Bistrica Nësëud të Rumanisë, më 1951, emigroi në Izrael më 1964, duke banuar aktualisht në Jerusalem, baba i dy djemve. Ka kryer studimet universitare për letërsinë hebraike dhe filozofinë. Është zëvendës i kryetarit të Shoqatës së shkrimtarëve hebrenj në Izrael, shef i sektorit për pranimin e anëtarëve të rinj në shoqatë, anëtar i drejtorisë së degës së Jerusalemit të komitetit të shkrimtarëve, anëtar i komitetit për art nëpër lagje, anëtar i komitetit të redaktorëve/gazetarë, anëtar redaksishë të ndryshme të disa revistave letrare (të shkruara dhe virtuale). Delegat në kongreset e reja sioniste në vitet 2003, 2005, 2007. Poema, përralla dhe përkthime të tij janë botuar nëpër gazeta të ndryshme, magazina e periodikë, të shkruara dhe vurtuale, të lexuara në radio. Boton reçensione dhe artikuj letrarë, mban në publik intervista me shkrimtarë dhe poetë. Libra të botuar: Rrudhje, poezi, 1990, Dy kate, poezi, 1992, Magjike, poezi, 1994, Kacavjerës, poezi, 1995, Thikë e ngjyer me mjaltë, poezi, 1997, Prizmi i dashurisë, aforizma, 1997, Njën gram sentimentesh, poezi, 1999, Për trashamnët dhe trurët elektronikë, aforizma, 1999, Ndërmjet gurëve të shpirtit, poezi, 2000, Llurbë kafeje, poezi, 2001, Shtatë ditë të furishme, poezi, 2005, Zinxhirë vjeshte, poezi, 2006, Udhëtimet e Pegasusit, poezi, 2007, Tekstura e sakosë së Drakulës, poezi, tregime dhe artikuj, 2007, Zinxhirët e zemrës, poezi të zgjedhura e të përkthyera në gjuhën angleze, 2008, Rikthimi i nderit të humbur të maçokut Mao, një poemë dhe 14 përkthime, 2008, Gjuetarë të ri, 10 tregime, 2008. Këto vargje janë pjesë e një antologjie të përbashkët me poetë nga Rumania dhe Kosova që do dalë gjatë këtij viti në Moldovë.





(Autor i projektit: Marius Chelaru. Përkthyes: Baki Ymeri)