Agron Tufa: Me dhanë gajret

nga **Agim Gashi** Mon Aug 03, 2009 12:24 am

Me dhanë gajret

Nga Agron TUFA

Atë që bota bashkëkohore e quan “terapi” dhe që zbatohet si procedurë psikoterapike për njerëzit në depresion, sëmundje a gjendje të rëna, në gjuhën popullore e quajnë “gajret”. Njeriu që i “jep gajret” hallexhiut, përpiqet t’i ngjallë atij shpresën dhe kurajën për kapërcimin e fatkeqësisë, ose së paku ta bëjë tjetrin të ndjehet mirë, duke ia lehtësuar për një çast barrën e brengës.

Të njëjtën gjë bën edhe psikoterapeuti në botën moderne të metropoleve. Ky zanat i ri për ne shqiptarët ka qenë përmbushur ndër shekuj nga fjala e amël, takti e zgjuarsia e bashkëbiseduesit të zgjedhur, që edhe pse pa shkollë, ka ditur ta rrokë me “inteligjencën natyrore”, me përvojën, taktin dhe etikën e bisedimit.

Por edhe kur nuk ka pasur gojëtarë të mprehtë në “lehtësimin e zemrave të vuajtura”, ka ekzistuar së paku etika e kujdesshme për të mos “ia malcue plagën” tjetrit, çka reflektohet edhe në proverba të tipit “në shtëpinë e të varurit nuk zihet n’goje litari”. Megjithatë, unë do t’ju rrëfej për një rast kur asnjëra nga këto veti të vyera nuk u shfaq.

Një të diele maji, aty nga fillimi i viteve tetëdhjetë po kalonim me tim atë mespërmes fshatit. Ishte paradite e ngrohtë me diell dhe gjithçka rreth e rrotull ishte në pikun e një lulëzimi të bujshëm. Im atë ndali para një dere avllie dhe më thotë:
- Duhet me kthye një copë herë me e pa Avdi Sulën... Ah, çfarë burri ka qenë! Por thonë se s’ka qenë hiç mirë ka do kohë.
- ...?! – ngrita supet unë.
Im atë shtyu derën e madhe të avllisë dhe para nesh u hap një oborr i gjerë plot pemë. Rruga dhe, në përgjithësi, krejt oborri para shtëpisë së madhe trekatëshe qenë të shtruara me rrasa e plloça guri, ta pastra e të lara që vetëtinin nën diell. Gjithë pjesën e përparme, fasadën e kullës deri në çati e kishtë përfshirë gjithandej një man i stërmadh shekullor, i cili zinte gjysmën e oborrit. Rrëzë manit, rrethuar mes shiltesh e lëkurë deshësh qe ulur kambëkryq vetë Avdi Sula; ai i ngjante një kurrizit të një ure të lashtë antike apo mesjetare, ngase nuk rrinte drejtazi apo pështetur pas trungut të manit, por kishte vënë shputat e duarve në tokë dhe krejt trupi i tij i gërmuqur peshonte mbi to, duke paraqitur trajtën e kurrizit të urave të lashta mu në qendër.

Im atë e përshëndeti simbas zakonit dhe vetë u ul po kambëkryq përkundruall tij.
I shkreti plak, ashtu i kërrusur, e ngrinte herë pas here kokën me sforcim të madh për ta parë mikun në sy, çka më ngjallte me këtë përpjekje përfytyrimin e disa breshkave gjigande të para s’di se në cilin ilustrim.
Avdi Sula ishte një plak thatanik dymetrosh, gjaknxehtë e nopran, të cilin në moshë të plakur e kishin përjashtuar nga Partia, s’di se me çfarë shkaku. Megjithatë kur ishim shumë më të vegjël te ne ishte trashëguar një bejte banale, e cila, me sa duket, fliste për ato kohëra kur Avdi Sulën ende nuk e kishin përjashtuar nga Partia:

Dit’ e hanë, ora tetë,
Kemi mbledhje n’Komitet.
Gra, burra, zogj e pula
E mba mbledhjen Avdi Sula.

Me këto vargje në gojë i suleshin deri para pak kohësh kalamajtë e fshatit sapo plaku i gjorë dilte në rrugë, duke e mbajtur shtatin e gjatë e të gërmuqur mbi kokën e shkopit.

Ndërsa amvisat e shpisë po pyesnin me radhë, në një ritual formal me pyetje e përgjigje si lojë volejbolli, në derë të madhe u dha një i panjohur, i cili lëshoi shpengueshëm e me zë të lartë një pyetje si bubullimë:
- A je gjallë, or Avdi Syla!
- Hajde bujrëm! – iu gjegj Avdiu, ashti siç ishte gërmuqur, me një të ngjirur si nga gryka e pusit.
I ardhuri, një malësor nga fshatrat e përtej Drinit, zuri gjithashtu një vend në shiltet kundruall, duke formuar një trekëndësh barabrinjës. Mbasi mbaruan ritualet rutinë të përshëndoshjes, i ardhuri, që fliste me një zë si të ishte në mes të malit (a thua se Avdiu, përveç sëmundjes së kërrusmes, të qenkësh dhe shurdh), e pyeti plakun drejtas:
- Na e kallxo, mor Avdi, si të nisi ky kusur i zi...
Avdiu u përtyp një copë herë, mandej ia nisi t’i përmendë me rend simptomat e para.
- Në fillim m’u mpi qafa or mik...
- Ho!
- Masanej krejt kurrizi m’bahej miza-miza...
- Ho-o!
- Masanej m’kapi nje therje e keqe n’kërbishte...
-Ho-ho..! – klithte tjetri me qafën e zgjatur para prej kureshtjes së madhe.
- Po masanej, s’e di mo, rrathë-rrathë m’u pështuell dhimca në mbarë kurrizin e shpatullat...
- Ho-oh!
- Paj ma vonë, m’kapi mbas qafe nji... si bllokim a mpimje, s’e di...
- Ho, ho, ho... - bënte i ardhuri me qafën e zgjatur para tmerrësisht dhe veshët llapushë gjithë vigjilencë.
- Po ça me t’thanë or shoq? Shpinën sun e dretosha, qafën sun e grejsha... mbeta tue u krrusë dita me ditë...
- Ho-ho...!
- Kështu ma... si po m’sheh... ka mbetë me hecë kambadoras... si gjaja e gjallë që mbajmë n’ahur...
- Hoooo!... – shprehu habinë e gjatë i ardhuri dhe e tërhoqi qafën.
- Po pse bën “ho-ho!”, or majk? Çfarë po t’habit aq shumë ty? – pyeti im atë.
- Eeee... dynja jallane! - shprehu habinë i ardhuri dhe nisi me tërheqë tespihet. Mandej shtoi:
- Si mos me u habitë bre burrë?! Paj krejt si vllaut tem i paska ngja dhe Avdi Sulës...!
Pasoi një heshtje ose më mirë një pauzë ku nuk kuvendohej. Dëgjohej rrufitja e kafesë nëpër filxhane dhe shdredhja e shtëllungave të tymit prej cigareve të dredhura. Mandej, me sforco të mëdha, Avdi Sula e ngriti paksa kokën dhe me një anim pak më të favorshëm, ia kalli tjetrit sytë e bëra njësh me vetullat:
- Po si u bë vllau jot, or majk?
- Vllau im...? Jo mor, ai s’e pati të gjatë... shkoi me t’shumtit...!

G. Start

Mon	Tue	Wed	Thu	Fri	Sat	Sun
				1	2	3
4	5	6	7	8	9	10
11	12	13	14	15	16	17
18	19	20	21	22	23	24
25	26	27	28	29	30