Enciklopedia e përçarjes së maqedonasve

Enciklopedia e përçarjes së maqedonasve

Faton Abdullahu


Krejt çka është thënë dhe ashtu sikundër është thënë në Enciklopedinë e posabotuar të Akademisë Shkencore të Maqedonisë për historinë e shqiptarëve, për kulturën, për kinse ardhjen e tyre në këtë vend, për kaçakët, për Nënë Terezën dhe për shumë gjëra të tjera nuk janë risi. Mund të kishin thënë edhe shumë gjëra të tjera të kësaj natyre dhe prapë zor se akademikët maqedonas mund të kishin qenë kreativ në trillim dhe zor se do të mund t’i befasonin shqiptarët. Megjithëkëtë qasje ndaj shqiptarëve atje, duhet të jetë brengosëse edhe për Evropën, konkretisht për politikëbërësit euroatlantik në Ballkan dhe këtë për një arsye kryesore që po i ndodhë maqedonasve.
Maqedonia është shtet i vogël, shtet në shumë aspekte i brishtë, shtet që këto ditë hyri edhe në recesion, shtet që lufton për njohje të re me emrin që parapëlqen, shtet që përpiqet të hyjë në BE, në NATO e kështu me radhë. Fundja të gjitha këto nuk janë çështje që e bëjnë këtë shtet të vogël ballkanas të veçantë. E veçanta e këtij shteti, konkretisht e veçanta e maqedonasve, po shfaqet gradualisht, po rritet, po theksohet në shumë sfera të jetës dhe po reflektohet në mënyra të ndryshme. Kjo e veçantë nuk është përçarja apo pamundësia e bashkëpunimit të maqedonasve me shqiptarët. Kjo ka ekzistuar edhe më herret dhe kjo ekziston edhe tani. Kjo e veçantë te maqedonët nuk është as fakti se qeveritarët e sotëm apo ata të djeshëm herë nuk janë vullnet mirë dhe hezitojnë për t’i përmbushur kërkesat e shqiptarëve që dalin nga Marrëveshja e Ohrit dhe të tjera të ngjashme për barazi të shqiptarëve. E veçanta është përçarja që po bëhet përbrenda maqedonasve, përbrenda shtresave të gjëra të popullsisë, përbrenda inteligjencës maqedonase. Cila është në të vërtetë kjo përçarje dhe si po reflektohet ajo sot?
Në një vend të caktuar pavarësisht nga sistemi politik, pavarësisht nga shkalla e demokracisë dhe pavarësisht nga vlera të tjera mbi të cilat ngritet baza e këtij shteti, përherë ekziston një raport i caktuar ndërmjet qeverisë dhe popullit. Dhe ai mund të jetë i ndryshëm, ashtu sikundër edhe mund të pësoj ndryshime të natyrave të ndryshme. Raporti i pajtimit bazik ndërmjet qeverisë në njërën anë dhe shtresave të gjëra të popullsisë si dhe pjesës më të madhe të intelegjencisë është jo i rrallë. Ky pajtim bazik, ka të bëjë me vijat e trasha të politikës qeverisëse. Ka të bëjë me togvlerat mbi të cilat sendërtohet legjitimiteti i një shteti, ka të bëjë me shtyllat bazike të atij shteti sikundër edhe me orientimet dhe aspiratat politike, kulturore e të tjera të kësaj natyre. Kjo nuk pëson ndryshme të shpeshta, përkundrazi ato janë politika dhe vlera më statike të mbrojtura edhe me ligj e me kushtetutë dhe ndryshimi i tyre është i ndjeshëm, problematik dhe mund të sjell edhe lëkundje të ndryshme politike, sociale dhe të tjera. Ndryshimet në qeveri apo edhe ardhja e një qeverie tjetër, nuk do të thotë se ai vend detyrimisht bën apo duhet të bëj ndryshime të vijave të trasha të legjitimitetit të shtetit. Pavarësisht nga ndërrimi i qeverisë apo ndryshimet në të, ato vlera nuk kontestohen, ato vazhdojnë të mbeten të njëjta, të qëndrueshme. E tillë mund të jetë për shembull Polonia pas ndryshimeve antikomuniste, konkretisht që nga paraqitja e Lëvizjes “Solidarnost”. Integrimet evropiane, vlerat perëndimore, proamerikanizmi, liria fetare e shumë të tjera ngjashme përbëjnë boshtin bazik ndërmjet qeverisë dhe popullit. Të tilla janë ta zëmë edhe Kroacia, Sllovenia etj.