Arkiva britanike, Balli: Në Shqipëri ka pasur luftë civile

Arkiva britanike, Balli: Në Shqipëri ka pasur luftë civile

DOSSIER - 12 NENTOR - Populli shqiptar në përgjithësi dhe intelektualët patriotë në veçanti nuk mund të ushqenin kundër pushtimit gjerman të njëjtat ndjenja dhe urrejtje që për shumë arsye kishin shfaqur kundër imperializmit fashist. Pas intrigave dhe makinacioneve të kahershme, ushtria italiane doli hapur me synimet për të pushtuar vendin tonë. Fashizmi e konsideronte Shqipërinë si pjesë përbërëse të mbretërisë italiane, ndërsa komandanti i trupave gjermane, me të hyrë në Shqipëri, deklaroi se nuk kishte asnjë aspiratë në Shqipëri dhe se pushtimi ishte tërësisht i përkohshëm dhe i diktuar nga rrethanat e luftës. Përkundrazi, nacionalizmi shqiptar, deri në një farë mase, kishte arsye të ishte disi miqësor kundrejt gjermanëve pasi kishte ndihmuar gjysmën tjetër të shqiptarëve të çliroheshin nga zgjedha e urryer serbe.

Pavarësisht këtyre arsyeve shumë të mira, organizata jonë vazhdoi luftën kundër pushtuesit gjerman për tre muaj me radhë, me të njëjtën shtysë si edhe kundër pushtuesve të mëparshëm fashistë. Sikurse shumë lehtë mund të provohet përmes fakteve tërësisht të pamohueshme, të njohura madje edhe nga Misioni i Aleatëve, autokolonat gjermane u sulmuan në mënyrë të përsëritur dhe të suksesshme nga grupet nacionaliste në të gjithë Shqipërinë e Jugut, veçanërisht në rrethinat e Vlorës. Të gjitha propozimet e autoriteteve gjermane drejtuar udhëheqësve të organizatës sonë për arritjen e një mirëkuptimi me to u hodhën poshtë në mënyrë kategorike nga ana jonë. Përkundrazi, ishin komunistët ata që ishin më të prirur për të bashkëpunuar me gjermanët sikurse edhe ndodhi në Berat dhe në Lushnjë.

Qëndrimi armiqësor ndaj gjermanëve pas kapitullimit të Italisë fashiste nuk na u diktua as nga arsye ideologjike, as nga ndjenja hakmarrjeje dhe urrejtjeje apo interesa të vendit. Forca shtytëse që qëndronte pas kësaj lufte ishte vetëm detyrimi moral ndaj fuqive të mëdha demokratike të botës pa të cilat vendi ynë nuk do të kishte shpëtuar nga katastrofa dhe poshtërimi i kthimit në një koloni italiane. Pra, ishte pikërisht nxitja e kësaj ndjenje që ne për tre muaj rresht vazhduam luftën e armatosur kundër gjermanëve, pavarësisht faktit se ne ishim të armatosur keq dhe gjendeshim nën sulmet e bandave komuniste të armatosur shumë më mirë. Nëse nuk do të ishte kjo luftë e brendshme, i gjithë populli shqiptar do t'i ishte bashkuar luftës kundër okupatorit gjerman.

Lufta civile

Në përputhje me rekomandimet e Misionit Ushtarak të Aleatëve u mbajt një takim mes përfaqësuesve të organizatës sonë dhe asaj komuniste në Mukje, pranë Tiranës. Të dy palët arritën një marrëveshje që u prit me entuziazëm nga publiku i gjerë shqiptar. Në bazë të kësaj marrëveshjeje, të dy organizatat do t'i jepnin fund propagandës kundër njëra-tjetrës, do të kishin një staf të përbashkët për vazhdimin e luftës kundër pushtuesit dhe në mënyrë të sinqertë do të punonin së bashku për një Shqipëri demokratike brenda kufijve të saj etnikë. Për një moment u duk sikur lufta civile tashmë ishte shmangur. Për fat të keq, kjo shpresë ishte shumë jetëshkurtër. Vetëm pak ditë pas nënshkrimit të marrëveshjes së Mukjes, një mbledhje e përgjithshme e Partisë Komuniste vendosi denoncimin e marrëveshjes dhe nisjen e një sulmi të menjëhershëm kundër partisë nacionaliste, duke përfituar në këtë mënyrë nga fakti që ne ishim të papërgatitur për një luftë civile dhe bolshevizmi do të vendosej kështu më lehtë. Sulmet kundër nacionalistëve nisën menjëherë dhe kudo, veçanërisht në Shqipërinë e Jugut, me një egërsi të pashembullt dhe në përputhje me metodat e njohura tradicionale sllave, që tashmë kishin hyrë dhe imponuar në vendin tonë nëpërmjet agjentëve të organizatës terroriste pansllave. Hordhitë e kuqe kriminale, të quajtura brigada, të udhëhequra nga tipat më të këqinj të këtij vendi, filluan të hyjnë në vend me të gjitha mënyrat, jo vetëm përmes sulmeve kundër trupave nacionaliste, por edhe duke ushtruar terror në çdo pjesë të vendit. Të gjithë ata që nuk pranuan të mbanin yllin e kuq dhe t'u bashkoheshin bandave komuniste jo vetëm që u plaçkitën dhe u zhvatën nga gjithçka kishin, por gjithashtu u torturuan dhe u masakruan. Mijëra bashkëkombës të të dyja gjinive dhe të të gjitha moshave u rropën për së gjalli dhe u masakruan pa provokuar askënd. Për tre muaj me radhë, patriotëve shqiptarë iu desh të luftonin jo vetëm kundër pushtuesit, por edhe kundër këtyre kriminelëve të kuq. Aty nga fundi i vitit të kaluar, municionet që u kishim marrë italianëve kishin mbaruar, ndërkohë që bandat e kuqe furnizoheshin rregullisht nga forcat ajrore të Aleatëve. Kështu, ne u detyruam të ndalonim luftën tonë kundër pushtuesit dhe të përforcoheshim përreth qyteteve.

Në fillim të këtij viti, një mbledhje e përgjithshme e organizatës sonë u zhvillua në Berat. Terrorizmi ndërkombëtar u shpall armiku numër një i vendit tonë. Mbledhja vendosi t'u bëhej thirrje të gjithë energjive kombëtare për të luftuar kundër terrorizmit. Natyrisht, rrethanat nuk na lejuan të bënim dallimin se kush kishte luftuar kundër pushtuesit dhe kush kishte bashkëpunua me të. Ky vendim u mor pasi konstatuam se nuk kishte rrugë tjetër për mbrojtjen e popullit nga kjo organizatë terroriste.




Materiali është marrë nga Arkivat britanike. Krerët e lartë të Ballit Kombëtar tregojnë gjendjen në Shqipëri gjatë Luftës së Dytë Botërore, situatën politike dhe rolin e formacioneve ushtarake në luftën kundër nazi-fashizmit