"DIELL LIRIE LIBRI" I XV I KRIJUESIT DEMIR KRASNIQI

DIELL LIRIE

Gjilan, 2008.



I. DIELL LIRIE


1. DIELL LIRIE

Diell lirie lind mbi ne,
Po lulëzon një jetë e re.
Pëllumba paqe fluturojnë –
Ditëve të reja gugurojnë.
Sot, Kosova jonë kreshnike -
Krah për krah me shtetet mike,
Është e lirë , demokratike,
Zemërbardhë, e fortë, unike.

Nuk duam luftëra , as armiq –
Duam paqe , duam miq !
Sytë e tanë kah ardhmëria,
Larg qoftë armiqësia!
Sot, Kosova jonë sovrane,
Është në sofrën evropiane ,
N’ rrugë të drejtë me hap të mbarë,
Me t’ gjithë popujt barabar.

*****
Me këtë këngë, autori ka marrë pjesë në konkursin e hapur nga Qeveria e Kosovës, për himnin e Republikës së Kosovës, por nuk është pranuar nga ana e Komisionit seleksionues.

2. I FALEMI NDERIT AMERIKËS

Ne jem popull që kem emër,
Jem të lashtë n’ zemër t’ Kosovës.
Ne me motra e me vëllezër –
Jem familje e Evropës.
I falemi nderit Amerikës ,
Britanisë dhe miqve të botës,
Aleancës Atlantike –
Shpëtimtarëve të Kosovës!

Populli im, nuk meriton –
N’ tokë të vet – robër të jetë!
Populli im, lirinë e donë –
Pavarësinë e vërtetë!
I falemi nderit botës mbarë,
Prijatarëve mendje – artë,
Që përkrahin popullin shqiptarë –
T’ jetë kudo i barabartë!

3. TË VALLËZOJMË PËR PAVARËSINË

Thërrasim n’ valle krejt shoqërinë –
Të vallëzojmë për Pavarësinë!
Të pimë verë edhe mastikë,
Për Kosovën – Republikë!
Refreni:
Ngrite gotën, miku i mirë,
Se Kosova është e lirë!
Hajde, gëzuar me shëndet,
Kem flamur e kemi shtet!

Sa të lumtur tash këndojmë,
Shtrigat anash s’ na pengojnë!
Këndojmë me shpirt e me gjithë zemër,
Kemi shtet e kemi emër!
Refreni:
Ngrite gotën, miku i mirë...etj.

Gëzohen zemrat e dasmorëve,
Gëzohen varret e dëshmorëve,
Që ju shkoj n’ vend amaneti –
Në Kosovë, na lindi shteti!
Refreni:
Ngrite gotën, miku i mirë...etj.

Kurrë ma i gëzueshëm nuk këndova –
E pavarur është Kosova!
Po m’ këndon zemra lum e lum,
Kemi miq na shumë e shumë!
Refreni:
Ngrite gotën, miku i mirë...etj.

II. PËRKUSHTIME HISTORIKE


4. AGIM RAMADANI
Teksti: Faruk Tasholli
Muzika: Demir Krasniqi

N’ rrajza t’ Karadakut,
Pranë Idriz Seferit –
Rriti ‘ i djalë Kosova,
Me sy të skifterit!

Rriti ‘ i djalë Kosova,
Që ia mbanë flamurin,
Del n’ Koshare serbit,
N’ kufi ia shkul gurin.
Refreni:
Ngjiten përmbi male
Zhegra e Gjilani,
Të lumtë dora e pushka –
Agim Ramadani!

E shkul gurin trimi,
E shkul, bukur flet –
Gurë i tokës sime,
Do të bëhem vet!

Ku po i qan pritat,
Ku po e qet dorën –
Me bijë të shqiponjës,
Malit ia shkund borën.
Refreni:
Ngjiten përmbi male...etj.

N’ rrajza të Shkëlzenit,
Skuq do kroje bore,
Si rrjedh i kuq Drini,
Për liri Kosove.

Drejt Isë Boletinit,
Bacë Idriz Seferit,
Me flamur në dorë,
Shkon në fushë të nderit.
Refreni:
Ngjiten përmbi male...etj.

5. PËLLUMBAT E LIRISË
-Dëshmorëve të kombit:
Burim Graiçecit dhe Fitush Kukajt-

N’ zjarr të luftës mësynin shkollën,
Në kërkim të diturisë;
Seç ëndërronin uniformën
Dhe ushtarët e lirisë!
Refreni:
Burim Graiçeci edhe Fitush Kukaj,
Jo, nuk bënë maturë, as pushim verorë!...
Në frontin e luftës, së bashku nip e dajë -
Në vijën e parë, o, kanë ra dëshmorë!

Prej Drenicës drejt Shqipërisë,
Ishin nisë me besa – besë,
Për t’ i dhënë grusht robërisë –
Nën emblemë të UÇK-së!
Refreni:
Burim Graiçeci edhe Fitush Kukaj...etj.

Nga Padeshi – në Koshare,
Ranë n’ altarin e lirisë.
N’ histori e n’ lapidare –
Morën vulë të pavdekësisë!
Refreni:
Burim Graiçeci edhe Fitush Kukaj...etj.

6. BABAIT TIM
Koautorë: Shkurte Zymberi – Demir Krasniqi

Atje n’ male të Karadakut –
Ku pushon Idrizi, trim;
Nuk ia shoh tymin oxhakut,
N’ vendlindje t’ babait tim!

Pesë Dhjetori – Nëntëdhjetë e nëntë,
N’ prag të Dimrit të Lirisë;
Qe për ne, një ditë e rëndë,
Që i hapi rrugë mërzisë!

Atje lartë, n’ ato kodrina –
Shkoi babai për të punuar;
Atje kishte rënën në mina,
Ah, sa shumë ishte lënduar!

Me t’ kuptuar këtë hata –
Zura t’ qajë e të bërtas;
Mendova se kurrë baba
N’ jetën time s’ do të thërras!

Erdhën fqinjët, farefisi,
Miq e shokë për t’ na ngushëlluar;
Dhembjen e babait tim,
Sado pak për t’ na e lehtësuar!

Nëna ime e fshihte vajin –
Mundohej të më mashtronte;
Porse dhembjen për babanë,
Me asgjë s’ mund t’ ma largonte!

Këtë lajm t’ hidhur me të kuptuar –
Morën rrugë për Karadak;
Babanë tim, për ta kërkuar,
Ku i pikojnë plagët me gjak?!

Ushtarakët amerikanë –
N’ vend të ngjarjes kishin shkuar;
Me helikopter, babanë,
Në Sojevë e kanë dërguar.




Morën hapa me nxitim –
Një njeri për ta shpëtuar;
Plagët e babait tim,
Sa më shpejt për t’ ia shëruar!

Shkuam n’ Bonshtill, unë dhe nëna,
Në spital ku ishte shtrua;
Me symbyllur , plagë të rënda,
Babai, më kërkonte mua!...

Kur i thash se i jam afruar –
Plagët, sikur i harroi;
Burrërisht duke qëndruar,
Fort e fort më përqafoi!

Kosova u la me gjak, Babi,
Trimat dhanë jetë për liri;
Shumë nëna mbetën pa fëmijë,
Shumë familje pa shtëpi!...

Ti, gjithmonë pranë nesh qëndrove,
Nuk na le kurrë në vetmi;
Çfarë të gjeti, që pësove,
N’ tokën tënde në liri?!

Armiqtë dhe të gjitha shtrigat,
Prej nga erdhën, tash kanë shkuar;
Prapa na i lanë mbeturinat,
Që ende nuk janë spastruar!

Kalojnë stinët, kalojnë vitet ,
Unë kam vetëm një dëshirë –
Që çdo fëmijë me prindër t’ rritet,
T’ rrojë i lumtur dhe i lirë!

7. KURRË NUK SHUHET MANASTIRI
Me rastin e 100- Vjetorit të Kongresit të Alfabetit të Gjuhës Shqipe –

Me ngrohtësinë e kraharorit,
Me zemër të gjerë sa deti,
Po i këndoj 100 – Vjetorit,
Që kur lindi Alfabeti!

Lëshoi kushtrimin, o, Manastiri,
Për gjithë bijtë e shqiptarisë –
Gjithë kah jemi n’ këtë trung Iliri,
T’ ia ndërrojmë faqet , o, historisë!
Refreni:
Për pa u shua rrezet e diellit,
Për pa i mbulua oxhaqet hiri,
Për pa u shua yjet e qiellit –
Kurrë nuk shuhet, o, Manastiri!

Prijatarët mendje – artë,
Stërnipat e Skënderbeut,
Nga mëmëdheu dhe në mërgatë –
Gjithë u vunë n’ shërbim t’ Atdheut!

Në këtë qendër të Vilajetit,
Në këtë djep, ku u lind “Bashkimi”,
Me Kongresin e Alfabetit –
N’ gjuhën shqipe, o, filloi shkrimi!
Me bekimin e unitetit –
U lidh besa, u dha betimi!
Refreni:
Për pa u shua rrezet e diellit...etj.

8. MUSTAFË SALIH KELMENDI

Një shkollar me ide t’ reja –
Mësues Mustafa , erdh nga Peja.
Kish prejardhjen nga Rugova –
Pishtar drite nga Kosova.
Hej, hej! Mësues Mustafa, ai pishtar,
Erdh n’ Konçul, mësues i parë –
Për ta hapur shkollën shqipe,
T’ përhapë dije e rreze drite!

Bashkë me shkronja e abetare –
T’ i nxis ndjenjat atdhetare!
T’ ua mësoi hartën e Atdheut,
Historinë e Skënderbeut!
Hej,hej! T’ ua mësoi vargjet e Naimit,
Dhe “Poemën e mjerimit!”
T’ ua mësoi çështjet madhore –
N’ Shkup, Preshevë, n’ Kosovë lindore!

Thërrasin shqipet e këtij vendi –
Në Leran , t’ mbahet Kuvendi!
Si e do nderi, si e do rendi –
Ta udhëheqë Mustafë Kelmendi!
Hej,hej ! Në rrugëtime drejt lirisë –
Ra në pritë të pabesisë!
Në përbuzje t’ bujarisë –
Iu shtrua darka e tradhtisë!

Dy vëllazëri iu kanë avitë –
Ia kanë rrasë thonjtë në fyt!
Me bukë n’ gojë , mësuesin e ngratë –
N’ sofër t’ vet e kanë ngulfatë!
Hej, hej! Shërbëtorët e gjakatarit –
Ia shuan jetën atdhetarit!
E ndanë mësuesin prej ditarit,
I ndanë nxënësit prej arsimtarit!

9. SYLË ZARBINCA

Oh, në Zarbincë u mbajt mexhlisi –
Aty erdh Mulla Idrizi;
Oh, zgjodhën Sylën, o, prijatar ,
Komandant , mbi vullnetarë.
Refreni:
Sylë Zarbinca – sokol djali,
Për Atdhe, Zoti e fali.
Shtati i tij, si lis me rrema,
Trim mbi trima, me shtatë zemra.

Oh, kishte mbas vetit, o, krejt rininë,
Mirë po i rrinte, o, atit n’ shpinë.
Oh, për t’ i mbrojt , o, kufijtë shqiptarë –
Mbas po i shkojnë shumë vullnetarë!
Refreni:
Sylë Zarbinca – sokol djali...etj.

Oh, baca Sylë, kurrë nuk përkulej,
Mbi armiq , pa mëshirë vërsulej!
Oh, nuk lejonte n’ tokat shqiptare –
Që t’ shkelë kurrë këmba barbare!
Refreni:
Sylë Zarbinca – sokol djali...etj.

Oh, bëri lufta, o, heroike,
Bashkë me trima t’ Malësisë kreshnike.
Oh, pushkën – hasmit, o , kurrë s’ ia ndali,
Për Atdhe, o, jetën e fali.
Refreni:
Sylë Zarbinca – sokol djali...etj.

10. RAMË AVDYL POZHORANI
Teksti: Hysen Terziu
Muzika: Demir Krasniqi

Hej, lëshoi kushtrimin Ramë Avdyli,
Po ligjëron me zë bilbili –
S’ durojmë pashë, sulltan, dovlet,
Na Kosovën e sundojmë vet!
Refreni:
Hej, shkollat, gjuhën shqipe,
Rama, fort i deshi,
Bashkë me Islam Pirën
Ishte dhe Kurteshi.
N’ Pozhoran e hapët,
Ju, shkollën e parë –
Rreze diturie
Për nxënësit shqiptarë!

Hej, çallmën turke, kurrë s’e mbante,
Çdo rrethim me duf e çante!
Me atë plis të bardhë si borë,
Hije i kish martina n’ dorë!
Refreni:
Hej, shkollat, gjuhën shqipe...etj.

Hej, hapet shkollën n’ gjuhë amtare –
Sollët shkronja e abetare.
Rritet trima prej kësaj shkollës,
Që i dolën Zot, Kosovës!
Refreni:
Hej, shkollat, gjuhën shqipe...etj.

11. BEJTULLAH KËQIKU
Me rastin e 2- Vjetorit të vdekjes –

Vallë, po kush s’ e njohu,
Bacë Bejtullah Këqikun?
Bukë e kripë për mikun –
Plumba për armikun!

Vallë, po kush s’ e njohu,
Bejtë – humanitarin?
Lapsa për shkollarin –
Plumba për tradhtarin!

Vallë, po kush s’ e njohu,
Bejtën, atë skofiar?
Atë bamirës të madh,
Atë zemërbujarë?

Atë, që ia ktheu
Buzëqeshjen skamnorit,
Atë , që ua dinte hallet
Njerëzve, n’ ditë të zorit!...

Atë, që kurrë s’ kursente
Për të shpërndarë ndihma!
Atë, që ua fshinte lotët
Fëmijëve jetima!

Atë, që ua jepte bukën
Njerëzve të uritur,
Dhe kurrë nuk harronte
Se vet kështu është rritur!

Ditën derdhte djersën
N’ Gjilan, Anamoravë –
Natën bënte gjumë
Me ëndrra n’ Velegllavë!

Hapte rrugë e shtigje
Mu n’ zemër të tokës,
Që t’ i afrojë njerëzit
Sa ma afër botës!




I ndihmonte nxënësit,
Studentët, arsimtarët...
Ndihmonte kulturën,
Poetët e shkrimtarët...

E ndihmonte shkollën,
E ndihmonte librin,
E largonte t’ keqën –
E afronte t’ mirin!

Seç e shponte gurin
Mu në zemër t’ tokës,
Që t’ ua kthej me ari –
Bijve të Kosovës!

E ndihmonte luftën
Edhe çlirimtarët,
Ta fitojnë lirinë
Që të gjithë shqiptarët!

Me dy djemtë e vet – e,
Me forcë të Anteut,
Nga një pushkë më tepër
Ia shtuan Atdheut!

Për liri t’ Kosovës-
E shkriu pasurinë,
Por vdekja na e mori
Pa e pritë Pavarësinë!

Vdiq me fjalë t’ Naimit,
Duke i pëshpëritur...
Të rinj e të reja
Duke i porositur:

“Punë dhe vetëm punë,
O, vëllezër, natë e ditë,
Që të del Kosova
Prej territ – në dritë!

Gjilan, më 11 Gusht 2008.

12. BLLACA E TMERRIT – KAMP I FERRIT

Nëpër shekuj vazhdoi përpjekja –
Mbi shqiptarë t’ bëhej përndjekja,
Me i përzënë prej vatrave t’ veta,
N’ Anadoll e n’ vende t’ treta!...
Egërsi forcash barbare –
Mbi çdo gjë që është shqiptare!
Mbi shqiptarët duarthatë –
Bëjnë hakmarrje, bëjnë fushatë!...

Kurrë barbarët s’ e ndalën sulmin,
Në muajin Mars, arritën kulmin!
Në muajin Mars, Nëntëdhjetë e nëntë,
S’ duan shqiptarë n’ Kosovë me lënë!
Marsi i Kuq – Nëntëdhjetë e nëntë,
Forcat serbe janë çua në këmbë,
Mbi shqiptarë do të bëjnë nam,
Prej Kosovës me i përzënë!

Forca t’ mëdha me shumë ushtarë,
Milici, paramilitarë...
E kanë skuq Kosovën n’ gjak –
Mbi shqiptarë donë me marrë hak!
Tanke, topa, ushtarë, çetnik –
Bëjnë me dhunë spastrim etnik!
N’ territoret kosovare –
Duanë t’ i qesin shqiptarët fare!

Më 24 Mars Nëntëdhjetë e nëntë,
Forcat e NATO-së me aeroplanë,
I filluan bombardimet –
Në Kosovë për t’ i ndalë krimet!...
Mbi Serbi – bomba çdo kund,
Gjenocidit me i dhanë fund!
Në tmerrim u tund Serbia,
Mbarë ushtria e milicia!...

Pse banë NATO- ja bombardime –
Mbi shqiptarë sulen me krime!
Pse kërkojnë shqiptarët t’ drejta –
Me i përndjekë prej trojeve t’ veta!
Marsi i Kuq – ai Mars i shkretë,
Nuk harrohet kurrë për jetë,
Për ata që u dëbuan
Dhe ata që n’ shtëpi qëndruan!

31 Marsi – s’ harrohet kurrë,
Rrjedhin lotët porsi gurrë...
Një lum njerëzish kur i përzunë –
Prej shtëpive i nxorën me dhunë!...
Pleq e plaka dhe fëmijë,
Jo ma pak se njëqind mijë!
N’ stacion t’ trenit n’ Prishtinë –
Presin urdhrin për n’ Luginë!...

Presin t’ vijnë trenat e zi –
Me i përcjellë n’ Maqedoni,
Autobusë , kamionë t’ vjetër,
Për n’ Shqipëri e ndo i’ vend tjetër...
31 Marsi – një mbrëmje e TERRIT –
Shkojnë shqiptarët në rrugë të TMERRIT!
N’ Luginë t’ LOTËVE – n’ Luginë t’ FERRIT –
Si n’ AUSHVIC, n’ regjim t’ HITLERIT!...

N’ Kamp të Bllacës – n’ atë baltë të gjallë,
JETA – VDEKJES i rrinë për ballë!
N’ DASMË T’ MJERIMIT – të rinjtë BASHKOHEN,
Me lot dhembje – KURORËZOHEN!...
Lindin foshnje – jetët sosën,
Hiq pa rite – aty varrosen.
N’ baltë të Bllacës, plotë trishtim –
Prehen njerëzit në AMSHIM!

Nga përndjekjet e barbarëve –
Bllaca u bë – FERR I SHQIPTARËVE!
Mbi këtë baltë – populli jetonte,
Mbi ta – qielli po lotonte!...
N’ Luginë t’ Bllacës – n’ atë ferr të shkretë,
Nuk do t’ shuhen shpresat për jetë!
Duart drejt Zotit, do t’ i shtrijnë –
Vëllezërit në ndihma do t’ ju vijnë!

Ju vijnë në ndihmë vëllezërit shqiptarë,
Shkup, Tetovë e Gostivar,
Kumanova, Dibra, Kërçova –
T’ marrin vëllezërit nga Kosova!
T’ gjithë drejt Bllacës u drejtuan –
Kosovarëve në ndihmë ju shkuan.
Me lot vëllezërish u përqafuan,
Shumë familje i strehuan.

Hapen zemrat dhe shtëpitë,
Hapen shkollat dhe xhamitë,
Ju dhanë ujë dhe bukë ju shtruan,
Nga kjo mortje i shpëtuan.
N’ Gostivar e n’ fshat me fshat –
Mbushë shtëpitë me refugjat.
Pleq e plaka , gra e fëmijë –
U strehuan tetëdhjetë e pesë mijë!...

Ndër shumë fshatra nga Gostivari –
Ky Çegrani , priu ma i pari;
Hapen dyert për shpëtim,
Pesëdhjetë e pesë mijë gjetën strehim!...
Lindin shpresat – bien mërzia,
Angazhimet nga mjekësia,
Hapen shkollat për mësime,
Dhe kuzhinat për ushqime.

Si në lindje, ashtu në vdekje –
Për shpëtim u bënë përpjekje!
T’ gjitha lindjet, t’ gjitha vdekjet –
Atje u bënë qysh janë adetet!
N’ Gostivar, n’ Teqe t’ Tetovës,
Për dëshmorët e Kosovës –
Mbajtën Mbrëmje Përkujtimore,
Iu zien hallve Përshpirtërore !

Një lehonë – nuse e Kosovës,
U vendos n’ spital t’ Tetovës.
Në spital kishte ndërrua jetë,
Por nuk ishte nënë e shkretë!
S’ ishte e shkretë, ajo shpirt ngrate –
N’ Simnicë ishte refugjate.
Në Simnicë të Gostivarit –
U varros me nderë t’ shqiptarit.

Humben fëmijë – s’ pushonte vaj,
U nda vajza prej prindërve t’ saj !
Vajzës së vogël – dyvjeçare,
Gostivari i bëri çare.
Në familje e strehuan,
Si fëmijë t’ vetin e adaptuan.
Rritet vajza, thotë:”Kam prind,
N’ Gostivar – thotë – unë kam lindë!”


Mediumet i mbajtën lidhjet,
N’ mes familjeve – me familjet!
Ishte e madhe kjo ndihmesë,
Për t’ jetuar ndo ‘i ditë me shpresë!
Për tre muaj, sa këtu qëndruan,
Shumë i këqyrën dhe u munduan.
Gostivari u betuan –
Nuk bënë dasma, as s’ u fejuan!...

Mbas shumë vuajtjesh – erdhi KTHIMI,
Përqafohen DHEMBJA E GËZIMI,
Për një NDARJE e MIQËSI TË RE,
Për një JETË, që mbeti ATJE!...
Drejt Kosovës, shkrepin sytë –
ATJE mbeti FAMILJA E DYTË!
Këto familje kurrë s’ harrohen,
Shkuarje – ardhjet gjithnjë shtohen!

Në çdo djep të kosovarit –
Këndohet ndihma e Gostivarit!
Këndohen zemrat e bujarisë,
Për gjithë vëllezërit e Maqedonisë!
N’ gjithë ahengjet e shtëpisë,
Dhe në DASMËN E LIRISË,
Gjithmonë së bashku do t’ festojmë,
Kurrë për jetë nuk ju harrojmë!

13. MARTIRËT E KARADAKUT TË GJILANIT

Ngoni shokë dhe ju miqësia ,
Shka ka shkrue historia,
Ta këndojnë n’ kangë dhe rinia,
Ta përcjellin dhe sharkia,
Ta vështrojnë edhe njerëzia,
Se ç’ rrënim ka ba Turkia!

Kur ka ardhë turku ndër ne,
Na i ka humbë komb e atdhe,
Na i ka nrrue doke e fe.
Mallkoj Zot, dyert e Sulltanit,
Nam t’ madh bani n’ atë rreth t’ Gjilanit!
Nam të madh bani në këtë ven,
S’ guxon kush me kanë i kështen!(krishterë)

Këqyr kështenimi çka kanë punue,
Po donë turqit mej mashtrue,
Kanë nisë emnat tuj i nrrue,
Tue u ba turqë po thonë me emër,
Fenë e Krishtit tuj majtë me zemër.

Qeveritë Perëndimore,
Tue njohtë mirë Turqinë mizore,
Fort nji ditë e kanë ngushtue,
Fenë e Krishtit me e lirue!

Kjo Turqia osmanli,
Mjaft mizore, por pa fuqi,
Paska pri nji ferman të ri.
Ferman t’ ri e paska pru,
Të gjithë fenat me i liru’!
Kosovarët kur kanë nigue,
Kanë nisë fenë për me e zbulue,
Veç nji punë qi do marue,
Dikush duhet me e fillue!

Pra, e filluen nja disa burra,
Dy katunde: Binqa e Stublla.
U ka pri nji burrë me famë,
Krye fisit i gashjanë.
E për ditë t’ mrame, kur derdhet gjaku,
Me ta ishte tanë Karadaku.


Këta kreshnikë kur janë bashkue,
Me nji odë mblidhen kuvendue,
Tri ditë rresht kanë bisedue,
Dhe vendimin e kanë pru,
Sa ma parë mu besatu’,
Me Kanun t’ Lekë Dukagjinit,
N’ Qiri t’ festës e n’ Kishë t’ Shën Linit,
Se pa u gri e pa u coptue,
Fenë e Krishtit s’ kem me e lëshue,
Se s’ jem turqit e Sulltan Mexhitit,
Po jem shqiptarë të Dukagjinit!

T’ Dukagjinit, racë shqiptari,
Ne, këtë fe na e ka lanë i pari,
T’ shkojmë t’ lajmërohemi te meshtari,
Të lajmërojmë Pater Antoni,
Të lajmërojmë te ai fat i joni!
Para u del Pater Antoni,
Pater Antoni, para u ka dalë –
Mirë se erdhët burra shqiptarë,
Për dishka, ju , keni ardhë!

-Lum zotni, Zoti t’ rrittë jetën,
S’ ki se pse, ne, me na pvetën,
Se fare mirë ti naj din jetën,
Nën këtë Turqi jemi tuj hjekën!
Na, edhe emnat i patëm nrrue,
Keshe fjala, mej mashtrue,
Por qetash jemi pendue,
Kem lidhë besë e jem betue,
Me shkue turkit e mej kallxue,
Se na s’ mujm fenë me e nrrue!

-Pra, zotni, pashë Perëndinë,
Lajmëro Francën dhe Austrinë,
Amerikën e Anglinë,
Tanë Shqypninë edhe Prusinë,
Vatikanin e Italinë,
Se do t’ bahet nji mrekulli,
Do t’ na hupin me robë e fëmijë,
E si nipat e Kastriotit,
Mos mej ra mohit kombit!

Pater Antoni, si i njeu këto fjalë,
Fort iu que delli në ballë,
Ka marrë qirat e i ka kallë.
Po i kallë qirat e dyllit,
Mirë po e çelë fletat e Ungjillit,
Stolën në qafë e paska vnue,
Ka ba kryq e asht betue-
Mjaftë shumë herë kam shkrue për ju,
Me shokë t’ mi, mjaftë kam punue,
Diplomatëve letra tu u que,
Të tanë botën e kamë lajmërue,
Ç’ asht tu ba turku ndër ju!
Pra, nji besë t’Zotit, jam tuj u dhanë,
Se unë vetun s’ kam me ju lanë,
Për ju, shpirtin kam me e dhanë!
Pra, ju burra, n’ m’ nigofshi mue,
Këtë punë t’ madhe qi e kem fillue,
Hiq nuk duhet me u vonue,
Veç n’ Gilan duhet me shkue,
Hyqymetit me i lajmërue!

Tuj folë Frati e tu e nigue,
Maruen fjalët e janë fillue,
Në Gilan fill paskan shkue,
Maliq Begut i kanë kallxue –
Maliq Beg, pashë jetën tane,
Thonë kanë dalë do fermane,
Për t’ gjithë popujt n’ ylqe tane,
Si n’ Ballkan e si n’ Shypni,
Ju ka dhanun fesë liri!
E kemi ardhë sot me t’ kallxue,
Se me dhunë fenë e kem pas nrrue!
Pra, tash fenat janë lirue,
Dhe hyzmetin Ty, ta bajmë,
T’ bajmë hyzmet, të lajmë vergi,
Dhe i shkojmë mbretit n’ ushtri!

Kur i ndjeu Begu, këto fjalë,
Zemra n’ gjoks deshti me ju kallë!
Po ma thërret nji Efendi,
Efendi – Tahir Gërmovën,
Qi e kishte shitë fenë e kombin,
Qi e kishte shitë kombin shqiptar,
Për me kanë n’ Gilan, i parë!


Maliq Begu, Tahir Efendija,
Zoti i tyne ishte Turkija!
Të dy bashkë po kuvendojnë,
Plane të vështira po mbarojnë –
Katolikët, qysh t’ i farojmë?
Me këta burra po kuvendojnë,
Bjeshkët e arta po iu premtojnë,
Kurrësesi burrat s’ ,po e ngojnë!
Dikur Begu, ish idhnue,
Paska nisë me u kërcnue!
Ai Ndre Marku, kuvendar,
N’ ato vise – shpi e parë,
Burrë çeliku edhe shqyptar,
-Maliq Beg, tha, falma nji fjalë,
Me dy mende këtu s’ kemi ardhë,
Veç me kallxue ballë për ballë,
Se kombin e Krishtin s’ e lëshojmë për t’ gjallë!
N’ emën t’ shokëve , po t’ baj be –
T’ madh e t’ vogël me na pre,
E kemi sosë me dekë për atdhe,
S’ ki se pse Beg, t’ lodhesh me ne!

Efendiu edhe Begi,
Mbasi s’ mund i bani kurrqysh për veti,
E dhanë urdhrin e të gjithë i msheli!
Maliq Begu, ai shpirtzi,
Hajde nji herë, more Efendi,
Hajde nji herë, Tahir Gërmova,
Për këtë punë do t’ ndien Stambolla!
Do t’ na ndien Avdyl Mexhiti,
Nuk e len pa e lajmërue prifti!
Se këta prifta drejt me thanë,
E kanë lidhjen me krejt dynjanë!
Për me e hjekë barrën prej veti,
Po e bajnë mend, për mej que n’ gjeti!
Kanë mendu’, kanë pru vendim,
Mej que t’ shkretit në Prishtinë!

Këqyr shka banë këta të pa mëshirë,
I kanë lidhë t’ shkretit me zingjirë,
Po mi lidhin n’ zingjirë të trasha,
I quen n’ Prishtinë, te Jashar Pasha!
Jashar Pasha – turqeli,
Kur i pau të kështenët me sy –
Si kulshedra deshti mej përbi,
Po mundohet mendjen me ja u thye!
Veç mesap mundi po u shkon kot,
Hiq s’ po trembën këta Kastriotë!

Ai Ndre Marku, shka po thotë-
Nigo Pashë, pashë nji Zot,
Edhe Begut i kam thanë,
I kam thanë Begut e Efendisë,
Se me ndihmën e Perëndisë,
Nuk do t’ bahemi këlyshët e Turkisë!
S’ bahemi këlyshët e Stambollit,
Se jemi nipat e Kastriotit!
Jemi të tokave të Dukagjinit,
Nuk i bijmë mohit kombit e Krishtit!

Atëherë, Pasha u tërbue,
Xhelatxhive iu ka urdhnue-
Merrni kaurrat, n’ burg mej que,
Kundra mbretit peshë janë que!
Nisi Pasha, me mendue,
Vet s’ po mundet mej dënue,
Kongjollozët janë informue,
Jashar Pasha, nji farë veleti,
S’ po don fajin me ja lanë vetëm veti!
Thërret mexhlisin prej Prizrenit,
Për me pasë për veti mproje –
Thërret të parët prej Kumanove!
Thërret prej Shkupi e prej Gilani,
Në Prishtinë, mbledhjen e bani.

Jashar Pasha i Prishtinës,
Poj shkruen letër korcllës s’ Vjenës –
Në Kosovë asht nji milet,
Nuk janë shumë, veç janë pak krejt!
Besa-besë, mjaftë janë pak,
Veç kurrnjiherë nuk rrinë rahat!
S’ mundet kush mej rahatue,
Kundra mbretit tash janë que,
Na s’ po dojmë për me ju damtue,
N’ koftë e mujtne, te ju mej prue!

Ministria e Austrisë,
Nji përgjegjëje ja banë Turkisë-
S’ asht ai popull me këtë mbret,
Por ata janë në vatan të vet.
Janë nënshtetas të Sulltanit,
E mbas-ardhësat e Ilirijanit!

Jashar Pasha, qen i tërbuem,
Në Stamboll, letrën e paska quem-
A po e dinë Baba Sulltan,
Nji milet që këtu e kamë,
S’ pranojnë Dinë, s’ pranojnë Islam,
Veç të kështen po donë mu kanë!
Në mos kjoftë këta mej largue,
Krejt Kosova, peshë janë que,
Fenë Islame, po donë me e lëshue,
E shqiptarë mu deklarue!

Mbreti , letrën e dredhon,
Jashar Pashën, mirë po e mëson-
Jashar Pasho, more zotni,
Banë qysh t’ munesh me ata kaurrijë!
E n’ mos mujsh menjen ma ja u thy’ –
Të gjithë syrgjynë, bjermi n’ Turki!
Se n’ Turki, ja u bajmë na çarën ,
Me njiherë ja u hupim farën!

Ishalla Pashën, Zoti e hupë –
I muer t’ burgosnit e i qoj në Shkup!
Selim Pasha, meni s’ priti,
I pranoj të shkretit e n’ burg i qiti!
Veç këta burra , hiq s’ po kanë dert,
Si martirë, po bajnë gajret!
Histori, ti kjofsh bekue,
S’ po len emnat mej harrue!
Pra, këta emna n’ histori,
Poj përmendim edhe n’ sharki.

A po ngon, or Mali i Zi i Shkupit,
Qi je que kundra turkit?
A po ngoni, more Karadak?
Po ju lutëm vështroni pak,
Si ke i ri e si ke plak!
Këta emna qi poj këndojmë,
T’ i mbajmë n’ mendje, mos t’ i harrojmë!
E tash unë po i filloj,
Dhe disa emna poj lexoj:
Ndre Hyseni, Pjetër Smajli,
Prek Alija, Gëzim Selmani,
Që ky asht ai nji sopjani,
Bardh Ahmeti e Shyt Sinani.
Haj medet se shka me kanë,
Të gjithë këta burra janë Biçnjanë,
Sot për Biçën tonë u ba nami,
Për kurbana poj lypë Sulltani!

Tash poj këndoj edhe do burra,
Kreshnik malesh të gjithë nga Stublla.
Djem të lehtë porsi skifteri,
Qi për fe edhe atdhe,
E dhanë jetën si me le:
Gjergj Gashi, Ramë Murtezi,
Pjetër Tuna, Dokë Hyseni,
Ai Zef Jahja, Murat Andrea,
Trima të rrebët , bash sikur rrëfeja.
Gustin Zeka, Pjetër Koliqi,
Të fortë si guri e si çeliku,
Gjeli i Memës, Flamur Murtezi,
Me shokë t’ vet, po m’ i lypë mbreti!
Fitër Kola, Luani i Bekës,
Burra t’ fortë, kreshnik të bjeshkës.
Ndre Stublla, djalë i ri,
Kambët e tija ishin ngri,
Ja pret mjeku turqeli.
Selim Pasha, turk i tërbuam,
Fort këta njerëz asht tu i munduem,
Nuk len asnji me i vizitue,
S’ len ushqim kush me ju que!

Patër Antoni, fort ish ngushtue,
Ka hypë kalit, n’ Shkup ka shkue,
Ipeshkvit n’ Prizren , ju ka lajmërue –
Famullia më maroi mue,
N’ burg të Shkupit , m’ i kanë prue,
Nja të gjallë s’ dojnë me ma lëshue!
N’ katër anët e botës, ipeshkvi ka shkrue,
Selim Pasha e paska hetue,
Pater Antonin e kanë burgue,
Tue rrehë, tue mundue,
Vargorët, n’ kambë ja paskan vnue!
Po sa u mëshel Pater Antoni,
Erdhi letra prej Stambolli-
Mblidhni kaurra gjithë sa të doni,
Mblidhni të gjithë me gra , me fëmijë,
Me mi pru syrgjyn n’ Turki!



Selim Pasha , i ngrani i dreqit,
Ja qon letrën Maliq Begit –
Mblidhe shpejt atë farë t’ miletit,
Kurban do t’ ja qojmë mbretit!
Mblidhnjau robt e mbldhnjau fëmijë,
T’ gjithë t’ i nisim për Azi!

Maliq Begu, satrapi plak,
Ai barbar për Karadak,
Merrni plakat e merrni t’ rejat,
Merrni pleqtë e merrni t’ rijtë,
Merrni gratë e merrni fëmijtë,
Mos u leni asnji në shpi,
Mos u leni asnji për çare,
Se ka thanë Sulltani mej qitë fare!
E tatarët po këlyshët e tij,
Mblodhën pleqë e mblodhën t’ rijë,
Deshë e dathë me gra e fëmijë,
E për Shkup i kanë fillue,
Tuj i rrehë rrugës e tuj i mundue,
E në Shkup t’ shkretit, kur kanë shkue,
Me mashkujt e vet nuk janë bashkue!

Zot i Madh, ti kjofsh lavdue,
Kur nër veti janë bashkue,
Si u bashkuen të gjithë nër veti,
T’ lodhun uni e t’ lodhun eti,
Plasi vaji, plasi kiameti,
T’ lodhun eti e t’ lodhun unit,
Me ju dhimtë gurit e drunit.
Vajtojnë zojat e Malësisë -
Ah, mori dera e Osmanlisë,
Të vraftë dora e Perëndisë,
Nam t’ madh bane n’ fis t’ Shqypnisë!
Për me mujtë me ja marrë Atdhenë,
Me gazep ia nrrove fenë!
Ai qi s’ deshti fenë me nrrue,
Atdhenë e vet u desht me e lëshue!
Nji pjesë duelën n’ Kalabri,
Me qindra- mijëra u shkrinë n’ Serbi,
Kelmendasit kah Austria,
Shumë të tjerë kah Bullgaria,
Do i qiten në viset e veta,
I lëshuen fushat e dielën n’ kepa.
Karadaku i Gilanit,
Tash ra n’ kthetrat e luanit,
N’ dorë të këlyshëve të Sulltanit!
Mali i Zi i Shkupit,
Ra në dorë tirane të turkit!

Selim Pasha nji qen qafirit,
Për me zhduken fisin arbëror,
Nisi njerëzit për Augorë,
Nisi njerëzit për rrugë t’ mërgimit,
Për qejf të shkaut e mllef të dinit,
Në drejtim të Selanikit.
Në drejtim me gjetë Stambollin,
Kanë me veti Patër Antonin.
Kanë me veti atë farë fratit,
Shpesh po e lidhin ndër bark të kalit!
Rrugë e vështirë për fis t’ shqiptarit,
Bash si rruga e Kalvarit!
Gra e fëmijë n’ do kerre t’ vjetra,
Burrat n’ kambë lidhun me hekra!
Bjeshkëve të Sharrit po vajton zana,
Vaj medet, mori nana të shkreta,
Se n’ gazep po u shkojka jate,
Tuj u kthye shpinën trojeve t’ veta,
Tuj pri burri i lidhun me hekra,
Lidhë me hekra tuj i ra zaptiu,
E nanave t’ shkreta me fëmijë për gjiu!...
Rruga Shkup e Selanik,
Zaptiu ndiq e shqyptari ikë,
Kur u lodhte e therrshin n’ thikë!
E therrte n’ thikë e gjuejke n’ prrue,
Britte i shkreti:”Kuku për mue!”
Atëherë britshin edhe gratë e mjera,
Tash e hajnë bishat e egra!
Po mi gjuejn pyjeve të Kepit,
N’ Selanik, mbërri ishin kanë,
T’ lodhun, t’ kputun e shpirt tuj dhanë,
Pleq e t’ rijë, burra e gra,
Tuj fshi lotët e me za tuj kja.
Tuj fshi lotët si ujët e gurrës,
Për ata qi u mbetën rrugës!
U mbeten rrugës prej gazepit,
Tuj i ngranë bishat e peshqit e detit!

N’ Selanik, kur paskan ardhë,
Nji kongjolloz, para u ka dalë,
Mirë po e këqyrë këtë grup shqyptar,
N’ tirq e n’ hekra, n’ plisa t’ bardhë,
Gratë me zhguna me lidhësa n’ ballë!
Dhimbë poj bje telektualit,
Kur pau fratin ndër bark të kalit!
Fort i briti kapedanit,
Fort i briti atij zabiti –
More i poshtër ç’ të bani prifti?!
More i poshtër, çka të bani,
A deshte vet, a të tha Sulltani?!
A vet deshte me e mbytë të shkretin?
Pra, ta dijshë edhe lajmëroje mbretin,
Se herë do kurë ia shihni sherrin!
Edhe fratin duerve ia hjek,
E ka marrë dhe e çon n’ shpi t’ vet.
Në shpi të vet e paska que,
Me mjek të vetin tue mjekue.

Kongjollozi i Hingilizit,
I përcjellun prej nji priftit,
Shkoj te i pari i Selanikit,
Shkoi te i pari, me ta ka folun,
Guverner, lajmëro Stambollin!
Shpejt Stambollin me e lajmërue,
Këta njerëz mirë mej strehue!
Ç’ bani i pari i Selanikit –
Nji xhemi ia lypi mexhlisit!
Nji xhemi krejt shpartallue,
Këta martirë i ka ngarkue.
I ngarkon martirët e shkretë,
Për n’ Azi, diku me i tretë!

Perëndi, ti kjofsh nderue,
N’ Selanik, nji prift kish qillue!
Nji prift i ri – Dom Leonardi,
Si detyrë që e ka meshtari,
Mirë martirët i ka hetue,
Me nji barkë t’ keqe, të gjithë ngujue!
Prifti, mirë ka organizue,
Me anë të miqve me ju ndihmue,
Do veshë-mbathje, ushqim me ju que!

Ah, more Zot, të kjofsha falë,
Nja prej tyne, s’ po jet i gjallë,
Të gjithë të sëmutë e tuj u kallë!
Të gjithë të sëmutë e tuj u kallë eti,
Tuj dekë t’ shkretit, e tuj hedhë n’ deti,
Kush s’ e mbanë mend kësi kiameti!
Me të vërtetë se shka kanë hjekë,
Këta martirë shqiptarë të shkretë,
Numri i tyne të tregon vet,
Prej Kosove e deri në det,
Ishin nisë njiqind e tetëdhjetë,
Tuj dekë rrugës, tu i hedhë në det,
Shih nji herë se sa kanë mbetë,
Fëmijë e burra, ashtu edhe gratë,
Tash kanë mbetë shtatëdhjetë e gjashtë!

Mori xhemi, ti kjofsh mallkue,
Kah je nisë, kah je fillue,
Kah po don këta njerëz mej que?!
-Deri në Brusë, mu m’ kanë urdhnue,
Guvernerit me ja que!
N’ Brusë, të shkretit, kur kanë shkue,
Guverneri ka urdhnue –
N’ Muhaliq, këta njerëz mej que!
N’ Muhaliq, kur paskan mbërri,
Me nji burg të vështirë i kanë shti!
Me nji han – burg, i kanë ngujue,
Bukë, as ujë nuk ju kanë que,
As s’ kanë shtroje, as s’ kanë me u mbëlue!

N’ Ipeshkvi i kanë hetue,
Se n’ çfarë burgu i kanë que –
Kongjollozët i kanë lajmërue!
Kongjollozët i lajmëroi me nji heri,
Të tre shkuen te Guverneri.
Guvernerit i kanë kallxue –
N’ Muhaliq, po dojmë me shkue,
Do njerëz n’ burg me i vizitue,
Rojën e burgut me i lajmërue,
Mos t’ gabojnë me na ndalue!

Këqyr shka bani Guverneri –
Nji gafaz t’ vetin jau dha me veti,
N’ Muhaliq, kur paskan hy ,
Shka me pa, o Zot, me sy:
Burra e gra, pleqë e fëmi’,
Tmerrë e madhe u paska hi!
U ka shti trishtim e mnera,
Katër t’ vdekun, të qitun te dera,
Kishte nisë me ju ardhë era,
Fort po kjajnë ato gra të mjera!

Kongjollozët kanë urdhnue –
Nji vend vorresh me e caktue,
Këto xhenaze me i vorrue!
Nji vend vorresh jau kanë lëshue,
Ata të dekunit i kanë vorrue.
Abat Jacinti ka fillue,
Kur kërkoi Ipeshkvi i vendit,
Ja mbërrinë motrat prej kuvendit.
Nja tri motra, si tri shejtnesha,
U prunë ushqim dhe u prunë tesha.
Ato motra, por sa kanë ardhë,
U ba burgi por si spital!
Hiq këto motra nuk po pritojnë,
Ditë e natë aty punojnë,
Jau rrojnë teshat, ju shtrojnë dhe i mbulojnë,
Dhe me barna po ju ndihmojnë.
Motrat tjera , qi po jau qojnë,
Këta martirë, jetë kur po nrrojnë,
Me shyhret nër vorre po i qojnë.
Ishin kanë motra burrnore,
Këqyr shka banë në ato vorre,
Ishin me fis Arbënore,
Kanë marue nji përmendore.
Përmendore n’ mermer të bardhë,
I kanë shkrue nja dy – tri fjalë:
“Këtu pushojnë martirë shqyptarë,
Nga Binça e Stublla – kosovarë!”

Shpjegim i fjalëve të pa njohura:

Karadaku – Mali i Zi i Shkupit
Nam – kërdi
Hyqymeti – arabisht: hukama; turq.hykymet- pushteti, qeveria
Ylqe – turq. rrreth, rrethi, në rrethin tënd
Hyzmet – turq. Shërbim
Vergi – turq. Tatim, taksa që paguhet për dyçan, për shtazë, tokë, etj.detyrim, tatim
Djeu – dëgjoi
Efendi – turq. Zotëri
Farojmë – Çrrënjosur, fshirë nga faqja e dheut
Dynja – turq. Bota, gjithësia, njerëzimi
Mesap – Sa duket, si duket, me gjasë
Kaurr – turq. Gjavur – I pa fe, emër me të cilin turqit quanin me përbuzje atë që nuk ishte i fesë islame, i krishterë
Kongjollozët – Konsulët
Veleti – turq. Velet – fëmijëror, i zgjuat e dinak
Mexhlisi – arab. Mexhlis, turq.Meçlis – Kuvend, Mbledhje
Korcllës – Konzullit
Milet – turq. Popull
Rahat – turq. Qetë, urtë, pa trazime
Rahatue – Qetësua
Vatan – turq. Atdhe, Vendlindje
Din – turq. Fe, kryesisht muhamedane
Syrgjyn – Mërgimtarë, martirë
Inashalla – turq. Bëre Zot!(Ofshamë për bekim ose mallkim)
Medet – turq. Mjerë, e keqe e madhe
Nami – Kërdi, katastrofë
Kurban – Viktimë, fli, flijim
Skyfteri – Skifteri, shpend grabitqar
Qari – Fitimi, leverdia
Kiamet – Fatkeqësi e madhe, shtrëngatë, përmbytje, mbarim
Gazep – Mundim i madh, vuajtje
Qafir – turq. Njeri i pa fe, i pa besë
Qejf – dëshirë
Shkaut, shkijet – sërbët
Medet – Mjerim, dhembje, frikë
Kepi – Bjeshkët, shkrepa shkëmbinjsh
Telektuali – Intelektuali, mendjetari, dijetari
Zabiti – turq. Oficeri
Hingilizi – turq. Anglia, Britania e Madhe, Mbretëria e Bashkuar
Xhemi – Anije shpatalluke me vela
Mexhlisit – Këshillit, Kuvendit
Meshtari – Prifti, ai që celebron meshën, liturgjinë, mëshari, urata
Han – Bujtore – Burg
Gavaz – Rojtar, polic
Nera – Mjeri, tmerri, trishtimi
Xhenaze – Kufoma e të vdekurit
Ipeshkvi i vendit – Quheshe Imzot Jeran Maria HILLEREAU – Delegati i Stambollit dhe Kryeipeshkëv i Petra-s.
Shejtnesha – Quheshin: Maria LESUEUR, Bernardina dhe Katarina – tri motra të nderit që shërbenin të sëmurët dhe ndihmonin të varfrit.


Këtë rapsodi ma dhuroi Zotëri Mursel Jashari, profesor i historisë në Gjilan, i lindur në fshatin Sefer të Karadakut.
Këtë epikë e ka kënduar rapsodi popullor:Arben Stublla, në fshatin Stubëll, më 1971.
Botimi i kësaj rapsodie epike, bëhet pa asnjë ndryshim, as ndërhyrje gjuhësore, me qëllim të ruajtjes së origjinalitetit dhe të autoktonisë burimore.
Demir KRASNIQI

14. MURIMI I KALASË SË NOVOBËRDËS

Perandori ka urdhnue-
Krejt Ballkanin me sundue,
Shumë kala me i ndërtue,
Ushtrinë e vet me i strehue,
Prej sulmuesve me shpëtue!

T’ gjithë shqiptarëve shpi për shpi,
Ja u ka qitë nga ‘ i hangari!
Hangari, hiq pa çare ,
Me punue rrogëtarë pa pare!
Me bajtë gurë e me murue,
Shumë janë lodhë e janë dermue,
Gjatë tanë jetës kanë punue,
Kurrë n’ shpi t’ vet s’ kanë mujtë me shkue!
Mish e eshna ju kanë prrekë,
Shumë prej tyne, n’ kala kanë vdekë!

Si n’ shumë treva të këtij vendi –
Novobërdës, i erdhi rendi,
Me e ndërtue atë Kala,
Krejt Kosovën, me mujtë me e pa!
N’ Novobërdë , n’ atë maje t’ kodrës –
Sheh Kosovën, si n’ shuplakë t’ dorës!
Skaj me skaj nëpër Malësi –
Kanë mbledhë burra e djem të ri,
Kanë bajtë gurët dorë me dorë,
N’ vapë të madhe, n’ shi e n’ borë,
Prej Gollakut e Karadakut,
Për me i ngritë Kala – Romakut!
Nji sokol, nji burrë malësor,
Kish zanatin murator,
S’ kish shumë kohë që ish martue,
I erdhi rendi n’ Kala me shkue!
Me punue në atë Kala,
Tjetër mashkull në shpi nuk la!
E la n’ shpi nji loke – nanë,
E la nusen e re shtatëzanë.


Njizet vjet murim ka ba –
Shpinë e vet, kurrë s’e ka pa!
Nuk e pa kurrë lokën- nanë,
Nuk e pa nusen shtatëzanë!
Gëzim të madh, Zoti i kish falë –
Nuses n’ shpi i kishte lind djalë!
Prit me muej e prit me vjet –
Kurrë s’ erdh baba n’ shpi të vet!
U rrit djali njizet vjet,
Kurrë s’ e pa babën e vet!
Njizet vjet kur kanë kalue,
Nana e vet e kish fejue.
Erdhi koha me e martue,
Vadën dasmës ja kanë caktue!
Po banë nana, haj medet,
Po e martoj nji djalë hasret,
Qysh bajmë darsëm e davet,
Pa kanë n’ darsëm baba i vet?!

Nji ditë nana ishte kujtue,
Në sabah, herët ish que,
Ka hy n’ magje me gatue,
Po donë bukë, burrit me i que!
Sa shpejt gati, bukën po e banë,
Djalit t’ vet ia paska dhanë –
Hajt, bre bir, në daç me m’ ngue,
Merr këtë bukë, nisu me shkue,
Te Kalaja n’ mujsh me e que,
Babës tand, ti bukë me i que!
Babës tand, me i ba selam –
Sod nji javë, dasmën e kam,
Merr këta shokë e ustallarë,
Mos e le n’ darsëm pa ardhë!

Sa mirë djali, nanën po e ngon,
Po e merr bukën e po tfillon,
Nja tri ditë udhë po udhëton,
Te Kalaja, drejt po shkon.
N’ portë t’ Kalasë, kur paska dalë –
Puna e mbarë, o, ustallarë!
Të mbarë paq, o djalë i ri,
Ç’ kërkon ti, n’ Kala me hi?
-Babën tem, gjallë a e kam,
N’ bark të nanës, ai m’ ka pas lanë,
Kur ka ardhë në këtë Kala,
Tanë këtë trup unë e kam ba,
Babën tem kurrë s’ e kam pa!
Sod kam ardhë, unë, bukë me i prue,
Me babë tem due me u njoftue!
Ka prej nanës, shumë selam –
Sod nji javë dasmën e kam,
Me i marrë shokë e ustallarë,
Mos e le n’ darsëm pa m’ ardhë!

Janë shkue, babës i kanë kallxue –
Djali – bukën, ty, ta ka prue,
Po t’ kërkon me u njoftue,
Edhe n’ darsëm po t’ thërret me shkue!

Ka dalë baba, n’ maje t’ Kalasë –
Prej mërzisë – zemra i ka plasë,
Kur e pa djalin sa nji plep,
S’ e kish pa qe njizet vjet,
I vloj gjaku prej mërzije,
Trutë e kresë ju kanë përzie!...
Vet me veti koka kujtue –
Krejt kjo jetë, n’ Kala m’ ka shkue,
Hangari tue punue,
Kurrë n’ shpi teme s’ kam mujtë me shkue,
S’ kam pa nanë, as s’ kam pa grue!
M’ asht rritë djali me u martue-
Nji herë n’ prehën s’ kam mujtë me vnue!
M’ ka shkue jeta, kurrë pa u gëzue,
Trupi i jem pa u rahatue!
Çka m’ vyen jeta, n’ darsëm me shkue?
Çka m’ vyen djali, kështu me m’ rrune?
Mos po i prinë fati, si mue –
Sa t’ jenë gjallë, kështu me u mundue,
N’ hangari tue murue,
Pa i pa fëmijë, as pa e pa grue,
Çka i vyen jeta me jetue?!
Drodh çekiçin e ma ka gjue –
N’ lulë të ballit, djalit ia ka mëshue,
T’ dekun n’ tokë e ka palue!
Ustallarët çka kanë marue –
N’ Kala – djalin e kanë murue!
Edhe bukën e shtinë në mur –
Sod e atë ditë, s’ e hangrën kurrë!
Kështu tregon legjenda e gjallë –
U muros djali me mallë!
Fjalëve t’ mia, kush s’ ju beson –
T’ shkojë – Kalanë t’a viziton!
N’ gurë t’ Kalasë, n’ atë maje mali –
Pushon buka e pushon djali!
Pushojnë gurët e historisë,
Pushojnë vuejtjet e shqiptarisë!

Gjilan, më 28.08.2006.

15. PRIZRENI – DJEP I KULTURËS

O, Prizren i bukur,
O, qytet lashtë,
O, djep i kulturës,
Gjithmonë të kem dashtë!

Udhëkryq i Ballkanit,
Qytet historik,
Qytet i shatërvanit,
Qytet heroik.

Monumente historike,
Muze legjendarë,
Me qëndresë stoike,
Parajsë për shqiptarë.

Vlera kulturore,
Mozaik lashtësie,
Begati shpirtërore ,
Themel historie.

Qytet i zambakut,
Djep reliktesh artistike,
Qytet i Konakut,
Vendimmarrjesh historike.

Nëpër luftërat shkatërrimtare –
Përballove shumë stuhi,
Me Kala, arte gjithë fare,
Ty, çdo kush ta ka lakmi!

Je dëshmi identiteti,
Autoktonisë dhe lashtësisë.
Lum që kemi kësi qyteti –
Dritë e jetë e ardhmërisë.



Me zhvillimet kulturore,
Qendër kulti e urtësie,
Begatia jonë shpirtërore,
Kopsht me lule dashurie.

O, Prizren – qendër tregtare,
Vulë e artë e zejtarisë;
Djep i shkollave fetare,
Diell i parë i diturisë.

Qendra e parë ekonomike,
Edhe qendër ushtarake,
Me kulturën shumë etnike,
Arenë vlerash titanike.

Shumë shoqata artistike,
Qendër qerthujsh kulturore,
Me shkollë t’ parë të muzikës,
Çerdhe librash bibliotekare.

Qendra e parë e shtypshkronjave,
Dhe botimeve gazetare,
Je foleja e shqiponjave,
Që fluturuan me abetare.

N’ ty u nis radioja e parë,
Me fjalë shqipe e këngë gëzimi,
Në ty Kori i parë shqiptarë –
Me emrin e shenjt “Agimi”.

Buzë Lumbardhit gjarpëror –
Ke Marashin e mrekullisë .
E ke Rrapin shekullor –
“Platanus orientalis”!

Ke simbole gjithë sa fare,
Krenaria e gjithë vendit.
Me Shtëpi t’ Lidhjes Shqiptare –
Begatia e Prizrenit.

Ura e Gurit – ura e gjakut,
Hamami i Gazi Mehmet Pashës,
Është Xhamia e Bajrakut,
Dhe Xhamia e Sinan Pashës...


Me dhuntitë tua të shenjtës ,
Shumë faltore e shumë teqe,
Bashkë me Kishën e Shën Premtes –
Të bëjnë rojë nga Ora e Keqe!

16. KULLAT TONA
Teksti: Demir Behluli
Muzika: Demir Krasniqi

Kullat tona nuk janë ngritur
Vetëm me gurë edhe mur,
Vetëm me lot e me mot,
Por me gjak edhe barot!
Janë ndërtuar e rrethuar
N’ eshtra trimash e viktimash.

Vatrat tona nuk janë ngrohë
Veç me una e me zhguna,
Veç n’ dashuri e xhelozi,
Por me djepa plot fëmi...
Ato janë ngritur e rritur
N’ fusha e kreshta plot me eshtra!

Eshtrat tona në këtë tokë,
Janë varrosë e rivarrosë,
Trojet djegur edhe pjekur,
Por nga vatrat nuk janë tretur!
Por n’ kënaqe mbi oxhaqe,
Një Flamur nuk është ulë kurrë!

III. PËRJETIME


17. KONCERTET E MIA TË PARA

Koncertet e mia të para,
I mbajta në fieri , livadhe e ara,
Në lugina, pllaja, ograja e male,
Ishin audicione, koncerte e festivale...

Këngën e parë e nisa me dele,
Atje në Malësi, në kullosa e zabele...
Publiku i parë – ishin delet e mia,
Gurgullimat e përroskave dhe e gjithë shpenia.

N’ orkestrinën time të parë,
Ishin zilet dhe kambanat,
Blegërimat e qengjave, blegërimat e dhenve –
Një polifoni e koreve të shtazëve dhe shpendëve ...

Me këngët e mia të para –
Qengjat hidhnin valle,
Ndo ‘i ogiç me lara,
Ndo ‘i dele topalle!...

Drejtor festivali – mbi ato rudina,
Ishte një ogiç, dredha-dredha n’ brina.
Në krye t’ kolonës, kopesë seç i printe,
Pas koncerteve t’ mia – n’ kullosa i shtinte.

N’ koncertet e para dhe në festivale –
Mua më vlerësonte Juria Profesionale!
N’ atë Juri – Bilbili , ishte Kryetar,
Me dy kanarina , m’ dhanë Vendin e Parë!

N’ përfundim t’ koncerteve
Dhe nga këto shpërblime;
Nga shumë shpendë të maleve –
Linden reagime!...

Disa qukapikë me sqepa të gjatë –
Nisen aplauzet , n’ lisa duke cokatë...
Lëshonin rafale, si t’ automatikut –
Mos e ndalo këngën, për dhunë të armikut!


Menjëherë pas tyre, reagoi Turreci –
Lum për ty, bilbil, që të ka Tugjeci!
Së bashku me mua, këndonte:”Turrë!Turrë!” –
Vazhdoje – tha – këngën dhe mos e ndal kurrë!

Atje lartë nga nga rrezja,
Nisi këngën Pupëza :
“Pup,pup,pup e pup, pup, pup –
Të shkoftë kënga n’ Shkodër e n’ Shkup!”...

Qyqja e lëshoi Llugën:
“Ku, ku,ku, e ku, ku, ku!”
E kishte humbë rrugën –
S’ dinte kah me shku’?!

Pas kukamës s’ Qyqes,
Reagoi Pëllumbi –
Me koncertet tua,
Do t’ mburret katundi!

Përmbi kokën time –
Ca korba të zi;
Sa fort këngës sime,
Ia kishin zili!

“Krra, krra, krra e krra, krra , krra ,
N’ mujshim për me t’ zënë –
Pak nga pak e me sevda,
Kemi për të ngrënë”!...

N’ ata gurë, bashkë ku jem rritë –
Gjarpërinjtë – gjuhën e kishin qitë:
“Po të zumë – do të helmojmë,
Këngën tënde do ta ndalojmë!”...

Pushoi kënga e festivalet –
Në qetësi, tash, mbeten malet!
Shpezët ikën n’ dhera tjera,
Linden këngë, koncerte tjera!...

18. GJETHET E VJESHTËS

Po i afrohet fundi Tetorit,
Ngjyrë e verdhë i ka rënë oborrit.
Janë zverdhë gjethet, është zverdhë bari,
A thua nga mori rrugë behari?!

Nganjëherë vinin ca shpezë zë-mirë,
Pushonin mbi oborrin tim, si mysafirë!
Me të zverdhur të gjetheve – ata u dëshpëruan,
Shpezët – mysafirë, nuk dijë se nga shkuan?!

Kujtoj pranverën me dhuntitë që sillej –
Njëra lule mbyllej – tjetra lule çelej!
Njëra këngë mbaronte – tjetra këngë fillonte,
Prej ditës në ditë, oborri hijeshonte!

Filizat e pemëve niseshin përpjetë –
Thua se bënin gara – cili do t’ rritet më shpejt?!
Tash përditë po zhvishen pak e nga pak,
Trungjet mbesin zhveshur, si fëmijët bonjak!

Gjethet e qershisë, njëra pas tjetrës bien për tokë,
Si plaku i moshuar, që mbetet çdo ditë pa flokë!
Dhe sa herë më shkojnë sytë kah qershia –
Më kujtohen ditët dhe vitet e mia!

Gjethet e qershisë bien me mija e mija,
Ashtu si që ikën ditët, muajt dhe vitet e mia!
Gjethet dhe gjelbërimi kthehen prapë n’ pranverë,
Por rinia ime, s’ kthehet kurrënjëherë!

19. KTHIMI NË GJIRIN E NXËNËSVE

Më 27 Janar, të vitit 2006-të,
U ktheva tek nxënësit, që aq shumë i kam dashtë!
Atje në kurbet, larg i lash fëmijët ,
N’ shkollën ku punoj, sërish e gjeta ngrohtësinë.

E Premte, ishte ajo ditë,
Nxënësit me padurim më kishin pritë!
Po sa u futa përbrenda rrethoje –
Nxënësit më rrethuan, si bletët në hoje!

Dhjetëra e qindra nxënës, më vërshuan mbi kokë –
Çudi! Si qëndrova pa më rrëzua për tokë?!
Shumë më përqafonin, m’ shtrëngonin për dore,
M’ i ledhatonin rrobat:”Arsimtar, a u lodhe?!”...

Brohoritje t’ larta, turma vjen e shtohet –
Sytë më mbushen lot, trupi më ligështohet !...
“Urime! Urime, i dashuri arsimtar,
Na bëre të lumtur, që na paske ardhë!”

Nëpër korridore dhe shkallëve përpjetë –
Më çojnë para duarve , s’ më lënë n’ tokë me prekë!
“Demiri! Demiri!”- Jehon shkolla e klasat,
S’ di si u përmbajta, s’ di se si nuk plasa!?...

O, Zot i vërtetë, s’ paska ma gëzim,
Kur me qindra nxënës t’ hidhen n’ përqafim!
Dashuri princore, dashuri hyjnore,
Dashuri e ngrohtë që do t’ jetojë prore!

Atje larg n’ kurbet i lash fëmijët e mi –
Këtu në vendlindje i gjeta dymijë...
Atje larg n’ kurbet – ndarje e lot pikëllimi,
Këtu në vendlindje – pritje e këngë gëzimi!...

20. KLASA E VII/3

Kudo nëpër klasa – gëzime dhe hare,
Duartrokitje, brohoritje – kënga deri n’ re!
Por, kur erdhi radha n’ klasën e VII/3,
Befasi e këndshme, si askund ndër ne!...

E mora ditarin, në orë për të shkua,
Kur e hapa derën, sa jam befasua –
Asnjë nxënës në banka, nuk më kishte pritur,
Të gjithë te tabela, n’ rresht ishin radhitur!...

Pranë katedrës , ora ku duhej shënua –
Porsi gardë e nderit, t’ gjithë ishin rreshtua!
T’ gjithë me padurim e prisnin ardhjen time,
T’ gjithë me brohoritje, t’ gjithë me përqafime!

Duartrokitje t’ ngrohta, gëzim i pa parë:
“O, mirë se na erdhe, i dashuri arsimtar!”
Të gjithë të gëzuar, shkëlqejnë si pasqyra,
Der’ sa i përqafova – me lot m’u mbush fytyra!...

Me sa fuqi kishin, ma shtrëngonin dorën –
Nuk mund ta nxjerr lapsin, që ta shënoj orën!
Thash t’ i fshehu lotët, fytyrën e mërdhezë,
Dhe e ktheva kokën kah dërrasa e zezë!...

Kur shikoj tabelën – shoh një mrekulli,
Që nxënësit e kishin bërë, vërtetë për çudi?!
N’ krye të tabelës, shkruan:”E VII/3”-
“O, Demir Krasniqi – mirë se vjen tek ne!”...

“Me gëzim po të presim, ne e VII/3,
Që ta mbajmë muzikën, me gëzim e hare!
O, mirë se na erdhe, arsimtari i jonë –
Ka një muaj ditë, që neve na mungon!”...

“Ti, për ne, ke qenë një arsimtar i mirë –
Ne, kur na mungove – e patëm shumë vështirë!”...
Një yll me gjashtë cepa e kishin vizatuar,
Dhe një sy t’ përlotur, që pret duke shikuar!...

Mu në mes – një pemë me ca kokrra fiqi ,
N’ ato kokrra pemësh , shkruante:”Krasniqi!”...
Në mes të tabelës – dy zemra me dy shigjeta,
Aty figuronin dashuri t’ vërteta!

Në njërën zemër shkruante me gëzim dhe hare:
“O, Demir Krasniqi – Ju do e VII/3!”
“Në moshën e re dhe në moshë të vona –
Gjithmonë do të jeni, Ju, në zemrat tona!”

“Notat, pentagramin, ne kur i mësojmë –
Me Çelësin e Muzikës – në zemra të ngujojmë!”...
N’ hamer, kishin shkrua një parullë të re:
“O, Demir Krasniqi – mirë se vjen tek ne!”

“Këto fjalë e shkrime, na burojnë nga shpirti –
Fitore Maloku, Fiknete Rushiti...
Ilir Ramadani dhe gjithë klasa mbarë –
“Të duam si prindin , i dashuri arsimtar!”...

Pastaj, një pas njërit – tjetrin nuk e pret:
“Arsimtar, si i le fëmijët në kurbet?!
Si i gjete fëmijët edhe si i lave –
A e pate vështirë – prej tyre kur u ndave?!”...

Nga kjo befasi, tërësisht u hutova –
Drejtorin e shkollës, në këtë klasë e ftova!
-Ejani e shikoni mrekullinë e Zotit,
Fjalët nëpër buzë, më uleshin prej lotit!...

Drejtori mbanë fjalë, pedagog i vërtetë:
“Këso befasie, kurrë s’ kam pa në jetë!
Së bashku me Ju, nxënës – ne jemi krenar,
Që në shkollën tonë kem kësi arsimtar!”...

Gjilan, më 02. 02. 2006.

*****
Me rastin e kthimit nga pushimi njëmujor në Francë dhe Gjermani, ku isha në vizitë tek fëmijët e mi, që nga data 19 Dhjetor 2005 e deri më 20 Janar 2006.
Kjo poemë është një realitet, të cilin nuk e kam përjetuar asnjëherë në jetën time dhe as që e kam ëndërruar se do të ndodhë diçka e tillë në mes meje dhe nxënësve të mi!
Prandaj, nuk dita se si ta ruaj nga harresa kujtimin e përjetuar nga nxënësit e mi, deri në frymën e fundit të jetës sime dhe përmes kësaj poeme, desha që këtij kujtimi t’i jap fuqi përjetësie!
Demir Krasniqi

IV. OFSHAMË KURBETI

21. LOTI I NËNËS
Teksti: Shaban Cakolli
Muzika: Demir Krasniqi

Sa lot ka derdhur nëna për mua –
Janë ngri ndër shkrepa, ndër mal e gurë...
Vështirë me pritë ndo ‘i herë me u gëzua,
Se loti i nënës s’ të len t’ qetë kurrë!
Refreni:
Sa male e fusha i kam kalua,
Aq larg vendlindjes, aq larg shtëpisë!...
Me e pas ditë se kam me u pendua –
Një hap jashtë porte s’e kisha nisë!

Veç zemra e nënës mund me e kuptua –
Sa është rropatur n’ rritje të djalit?!
E n’ moshë t’ pleqërisë, pranë mos me i qëllua –
Ndoshta s’ ia gjej as gurët e varrit?!
Refreni:
Sa male e fusha i kam kalua...etj.

22. VENDI I HUAJ

Mallkua qoftë, ai lanet,
Që përqeshë vendin e vet!
Që përqeshë dhe e nënçmon –
Vendin e huaj e lavdëron!
Vendin e huaj, në ma lavdërofshin –
Sorrat eshtrat mos m’i qofshin!

Mallkua qoftë, ai bir i zanës,
Që e përbuzë gjuhën e nënës!
Gjuhën e nënës e nënçmon –
N’ gjuhë të huaj komunikon!
Gjuhën e nënës, kush e harroftë –
Thera – varrin ia mbuloftë!

Mallkua qoftë, ai bir i bushtrës ,
Që turpërohet prej kulturës!
Prej kulturës së vet turpërohet –
N’ kulturë t’ huaj dashurohet!
Kush turpërohet nga kultura –
I huptë emri, ju thaftë lëkura!

23. KOSOVA PO ZBRAZET

N’ katër anët e botës,
Këndej dhe andej deti –
Rininë e Kosovës,
Na i mori kurbeti!

Mbushen plot anie ,
Aeroplanë e trena...
Na ikin rinia –
Nëpër dhera tjera!

Shumë nëna pa sy,
Shumë vatra mbet shkret,
Shumë shtëpi nën dry,
Pa bukë e bereqet!

Nuset – pa dasmorë,
Motrat – pa vëllazëri,
Shumë bankat shkollore
Ngelën pa fëmijë!

Hoxha – pa xhematë,
Këndon tallkin te vorret!
S’ ka kush pret të pamet -
Shkret kanë mbet oborret!

Kosova po zbrazet,
S’ di se kujt po i jet?!