Baki Ymeri: Shqiptarët e Maqedonisë në veri të Danubit

nga **Agim Gashi** Tue Apr 21, 2009 10:55 am

Shqiptare nga Bukureshti e provinca ne varrezat shqiptare

Shqiptarët e Maqedonisë në veri të Danubit

Nga Baki Ymeri (Bukuresht)

Dihet se përgjatë historisë, krahas grekëve, bullgarëve dhe serbëve, janë vendosur në veri të Danubit edhe shumë shqiptarë, arumunë dhe turq. Ekzistojnë disa motive të shpërnguljes. Vijnë në rradhë të parë motivet sociale. Shquhen me këtë rast lidhjet ndërmjet familjeve pasanike rumune e hebreje, dhe shqiptarëve nga Shqipëria, Kosova dhe Maqedonia. Derisa korçarët njiheshin si pronarë vreshtash, restorantesh dhe deposhë me verëra sortimentesh të ndryshme, kosovarët dhe shqiptarët e Maqedonisë i gjejmë si ëmbëltorë, muratorë, zdrukthtarë, bukëpjekës, manifakturantë apo rojtarë. Ata japin kontribut për themelime shoqatash, për sponsorizime manifestimesh kulturore, për publikime librash e revistash, madje edhe për themelimin e Shoqatës Maqedo-Rumune në Bukuresht (1879). Pokështu veprojnë edhe arumunët me prejardhje nga Maqedonia. Dimitrie Bolintineanu, Doktor Shunda dhe Petru Vullkani, shkruajnë me admirim për kombin shqiptar. Nga intelektualët tanë me prejardhje nga perëndimi i republikës, shquhen Ibrahim Temo, Neofit Simeoni, Lazim Rexhepi, Xhelku Maksuti, Asllan Saliu, etj.

Sterjo Stelidi, Aleksandrina Joanidhi, Sterie Kozma dhe disa filoshqiptarë me prejardhje vllahe, japin kontribut për botime gazetash, abetaresh dhe librash shkollare shqipe. Rexhep Novosella shtron dreka e darka për hirë të Ismail Qemalit, me rastin e kalimit të tij nëpër Rumani (1912). Idriz Islami, Asllan Rexhepi, Doktor Topa, do shqiptarë me prejardhje nga Shipkovica, Liseci, Novo Sella, Llakavica, Reçani., Zajazi, ndihmojnë Asdrenin, Mitrush Kutelin dhe Lasgush Poradecin, për botimin e librave të tyre, në Bukuresht e Konstancë. Disa nga bashkatdhetarët tanë, për të krijuar admirim te bota e krishterë, paraqiten me pseudonime. Kështu, Jusuf Hamzain e njohim si Gjorgje Ivënesku, Kadri Selimin si Gogu Rëdulesku, Sabri Selmanin si Nenea Mishu, Ramadanin e Muhedinit si Domnul Radu.

Në këtë kontekst, meriton të përmendet edhe dr. Petro Janura (1911-1983), intelektual i shquar shqiptar, ekonomist, shkencëtar, profesor universitar. U shkollua në Rumani dhe pas rikthimit në Shkup, krahas preokupimeve universitare, dha kontribut të denjë edhe për për afirmimin e kulturës shqiptare. Pos monografive dedikuar historisë së alfabetit shqip dhe Migjenit, shquhen studimet e tij mbi Asdrenin dhe artikujt që i botonte në shtypin shqiptar të Konstancës, me pseudonimin Mefistofeles. Në artikullin Mbi frymën mediterane në Ballkan (Shqipëria e Re, 1937), bën fjalë mbi autonominë e popujve të siujdhesës. Një mërgimtar tjetër që jep kontribut për çështjen shqiptare, është Shita i Hamitit me prejardhje nga Liseci i Tetovës. Ishte shqiptari që sa herë që vjente në vendlindje, e sjellte deri te bektashinjtë e Arabati Teqesë, korrespondencën e Ismail Qemalit, Dervish Himës dhe Ibrahim Temos.

Rumania përkrah idetë të rilindjes kombëtare në vendet ballkanike. Bukureshti shndërrohet në qendër të kulturës shqiptare, dhe jo vetëm të saj. Shquhet Komuniteti i shqiptarëve të Rumanisë si komuniteti më aktiv në kuadrin e diasporës shqiptare anembanë botës. Admirimi ndaj tij, madje, ishte më i madh se sa admirimi ndaj komunitetit shqiptar të Amerikës. Jo më kot, pas kthimit të tij në Boston, Fan Noli i lut përmes një korrespondence shqiptarët e Bukureshtit, t’ia gjejnë një priftëreshë shqiptare për nuse. Dy aspekte janë ato që tërheqin vëmendjen: shqiptarët e rëndomtë që kanë vepruar në trojet rumune, dhe personalitete të shquara shqiptare që janë afirmuar në Bukuresht, Konstancë, Krajovë e gjetiu. Bukureshtin e konsiderojnë intelektualët tanë si qyteti që mban emrin më bujar të të folurit shqip, (Lasgush Poradeci), qendër e kulturës dhe letërsisë shqiptare (Latif Berisha), qyteti më i bukur në botë (Vehbi Bexheti). I priste me të njëjtën përzemërsi, shqiptarët ngado që ishin, dhe paralelisht me ta, edhe bullgarët, maqedonasit, grekët, arumunët, serbët, hebrenjtë. Njëri nga kërçovarët e këtushëm, Dr. Xhelku Maksuti, pasi afirmoi 30 vjet me rradhë relacionet rumuno-shqiptare, fill pas Revolucionit Antikomunist të Dhjetorit (1989), themeloi Bashkësinë Kulturore të Shqiptarëve të Rumanisë (1990), botoi 100 numra të serisë së re të revistës Shqiptari/Albanezul, dhe u bë i njohur, që nga Kërçova e deri në Amerikë.

Baki Ymeri: Shqiptarët e Maqedonisë në veri të Danubit U1_2

Kostume Shqiptare nga Gostivari

Mon	Tue	Wed	Thu	Fri	Sat	Sun
				1	2	3
4	5	6	7	8	9	10
11	12	13	14	15	16	17
18	19	20	21	22	23	24
25	26	27	28	29	30