Baki Ymeri: Dëshmi gjurmash shqiptare në trojet rumune

nga **Agim Gashi** Mon Sep 07, 2009 12:11 am

Dëshmi gjurmash shqiptare në trojet rumune

(Botuar në revistën Vatra veche, Nr.7, Tërgu Muresh, 2009, fq. 29)

Nga Baki Ymeri

Në prani të një numri të madh dashamirësh të Kosovës, më 18 qershor, në ambientin e Muzeut të Letërsisë Rumune u inaugura tryeza festive e miqësisë rumuno/shqiptare për përforcimin e lidhjes ndërmjet Rumanisë, Kosovës dhe Shqipërisë. Në këtë eveniment ishte prezent edhe një ekip i Televizionit të Kosovës, i udhëhequr nga Kurtesh Devaja (shkrimtar), Sadedin Prekazi (regjizor) dhe Fatmir Hadri (operator). Ndër të ftuarit që ia shtuan prestigjin këtij momenti historik ishin prezentë shkrimtarë rumunë, funksionarë qeveritarë, diplomatë dhe dashamirë të shumtë të kulturës shqiptare, ndër të cilët lideri shpirtëror i komunitetit shqiptar dhe drejtori i parë i serisë së re të revistës Albanezul/Shqiptari (Dr. Xhelku Maksuti), ambasadori i Shqipërisë në Bukuresht (Dashnor Dervishi), ish/këshilltari i zyrës rumune në Prishtinë (Gjeorgje Bukura), ish/ambasadori i Rumanisë në Tiranë (Gjeorgje Miku), esiesiti i shquar dr. Luan Topçiu (sekretar i ambasadës shqiptare në Bukuresht), poetë të panumërt rumunë që shkruajnë për vlerat letrare të Kosovës, filoshqiptari Tiberius Puiu, massmedia radiofonike si dhe shumë miq nga Rumania të shqiptarëve. Me këtë rast, pjesmarrësve u transmetuan mesazhe nga Bukureshti dhe provinca, në këtë manifestim kulturor duke u prezantuar edhe disa revista me vlera letrare të autorëve shqiptarë të përkthyer në gjuhën rumune.

Në këtë tryezë të miqësisë u dhanë disa burime interesante, u tha se gjurmët shqiptare në trojet rumune janë të panumërta, njësoj siç janë të panumërta edhe gjurmët rumune në toponiminë dhe onomastikën shqiptare. Shqiptarët janë vendosur në veri të Danubit dhe kanë hyrë në zemrën e rumanizmit përmes korektësisë, sinqeritetit, besnikërisë dhe trimërisë. Para Luftës së dytë botërore, numri i tyre sillej rreth 40 mijë vetë, por më vonë, si pasojë e instaurimit të diktaturës komuniste, numri i shqiptarëve në këtë vend filloi të reduktohet përmes asimilimit apo kthimit në Kosovë, Maqedoni, Shqipëri, Turqi, SHBA etj. Vetëm një apel drejtuar presidentit Wilson më 1919, mban nënshkrimin e 4 mijë shqiptarëve të vendosur në Rumani, që protestonin kundër pretendimeve greke ndaj Korçës dhe Gjirokastrës.

Gjatë xhirimeve në Bukuresht, Kosntancë dhe komunën Pipera, u shpërndanë flamuj dhe simbole të sovranitetit kosovar, u identifikuan disa fshatra shqiptare të rumanizuara, u përkujtua solidariteti i shqiptarëve të Rumanisë me Kosovën (31 mars 1999), u bë fjalë për refugjiatët e Kosovës në Sarata Monteoru të Buzëut, u shpreh malli ndaj vendlindjes së të parëve tanë. “Edhepse jetoj në Bukuresht, Kosova është shtëpia ime”, ka theksuar zoti Islam, një kosovar që banon mbi 20 vjet në Bukuresht. Të njëjtat ndjenja të përmallimit i patën shprehur edhe Adriana Tabaku, e mbesa e Dhimitër Emanoilit që vajti me delegacionin e Ismail Qemalit në Vlorë, Bari Vehapi nga Kosntanca, Don Antoni nga Sllatina e Vitisë, shqiptarë dhe arumunë nga komuna Pipera, Sofika Milkani që piqte petë korçare për Asdrenin, Thanas Kristesku, Kristia Maksuti, Përparim Demi etj.

Nga ambientet e filmuara meritojnë të përmenden: Përmendorja e vojvodës Mihai Viteazul (Mihai Trimi) që pranoi 15 mijë shqiptarë të kalojnë Danubin dhe të vendosen në fushë të Oltenisë (1595), shtatoraja e Mihai Emineskut që ka thënë “Sipas mendimit tim, shqipja është gjuha më fleksibile në botë”, Hoteli Kontinental ku u vendos që Shqipëria të shpallet e lirë dhe e mosvarme (1912), Bulevardi Elisabeta, shëtitorja më e madhe e Bukureshtit në kohën e Mbretërisë ku funksiononte shtypshkronja Kuku që nxorri në dritë gazetën e famshme të Nikolla Naços, Shqipëtari (1888/1903), godina ku ka funksionuar shtypshkronja e parë shqipe më 1886, ku janë botuar veprat e Naimi Frashërit, libra tjera, broshurat dhe abetaret e para shqipe, lulishtja Çishmixhiu, busti i Viktor Eftimiut dhe apartamenti i tij, varrezat Belu ku prehen eshtrat e disa rilindësve tanë, Kisha Shqiptare e Bukureshtit (Dintr’o Zi/Mbë Një Ditë), ku u mbajt mesha e parë shqipe me Fan Nolin në ballë (1911), ndërsa me 31 mars 1999, para kësaj kishe është tubuar masa e përbërë nga shqiptarë, rumunë e arumunë, bij e bija rilindësish, studentë nga Kosova e Shqipëria, për të marshuar bulevardeve të Bukureshtit në shenjë solidariteti me Kosovën, NATO-n dhe Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Atë që ka bërë ekipi i Televizionit të Kosovës këto ditë në Bukuresht ka qenë një hap i mbarë suksesesh të panumërta, pas të cilit do të pasojnë edhe ndërmarrje tjera për të demonstruar lidhjen e këtyre dy popujve që përherë e kanë dashur njëri/tjetrin gjatë rrjedhës së historisë.

Mon	Tue	Wed	Thu	Fri	Sat	Sun
				1	2	3
4	5	6	7	8	9	10
11	12	13	14	15	16	17
18	19	20	21	22	23	24
25	26	27	28	29	30