Bajrush Morina:Paragjykimet e një kryeprokuroreje ndërkombëtare

Paragjykimet e një kryeprokuroreje ndërkombëtare

Bajrush Morina

Ajo ka lindur më vitin 1947. Vetë e pranon se viti kur ka lindur ka qenë “dimër i ftohtë” edhe në vendlindjen e saj në Locarno të Zvicrës. Viti 1947, thuhet se ka qenë vit i skamjes për bukë edhe në Kosovë. Të vjetrit e kanë quajtur si “sene të kiametit për një grusht miell”. Që në fëmijërinë e saj, ajo ka pasur hobi gjuajtjen e gjarpinjve në kodrinat përreth shtëpisë së saj. Madje, bashkë me vëllanë e saj që në moshën 10-11 vjeçe ka bërë një lloj “tregtie me gjarpinj”. I nxinte ne male, i fuste në pako prej kartoni dhe me biçikletë apo me tramvaj lokal i sillte deri në qytet për t’ia shitur një firme farmaceutike nga 50 franga për “kokë” të gjarprit.

Mbase ky është përshkrimi më i saktë i karakterit të ish-prokurores së Tribunali Ndërkombëtar për Krime lufte në ish-Jugosllavi, Karla del Pontes, që ajo vetë ia bën vetvetes, që në hyrje të librit të saj “Zonja prokurore” të cilën ajo e botoi pasi la detyrën e kryeprokurores në fund t vitit 2007. Ç‘është e vërteta, mbase pikërisht dëshira e saj fëmijërore për të gjuajtur gjarpinj në male do të jetë frymëzim i saj i jetës e i profesionit t saj prej prokuroreje. Gjuetia ndaj atyre që dyshohen për krime do të jetë pasioni i saj që do ta vazhdojë me tërë qenin e saj si prokurore e Kantonit të Tiçinos, si kryeprokurore e Zvicrës apo si kryeprokurore e Tribunalit.

Karla del Ponte e thotë vetë se ka lindur në kohën e “dimrit të ftohtë” të vitit 1947. Duket se edhe ky do të jetë një fakt që do të përcaktojë karakterin e saj “të ftohtë”, madje edhe në rastet kur do të shohë gjurmët e krimit me sytë e saj. Kështu ajo do të shkruajë se “...nuk më ka zgjuar kurrfarë shqetësimi emocional...” edhe atëherë kur do të jetë prezent në rastin e zhvarrosjes se kufomave të dy civilëve pleq, dy grave dhe një ushtari të UÇK-së, të vrarë nga policia serbe gjatë luftës në Kosovë. Ajo i sheh me sytë e saj kufomat e një varreze masive në Siçevë të Klinës, por thotë se “...përvoja të cilën e ka përjetuar...” gjatë punës së saj e bën të jetë indiferente, e qetë dhe pa kurrfarë “...shqetësimi emocional” para një krimi të tillë të forcave serbe ndaj popullatës civile shqiptare.

“Dyluftimi” i saj me “murin e gomës”

Libri i Karla Del Pontes “Zonja prokurore” në kapitujt e parë të saj ka një përmbajtje të përpjekjeve të saj më faktorin ndërkombëtar për të sjellë para drejtësisë ndërkombëtare të gjithë ata që dyshohen për krime lufte në Kroaci e Bosnje e Hercegovinë e që shumica prej tyre fshiheshin në Serbi. “Luftën” e saj të madhe, për t’i dërguar në Qendrën e Paraburgimit në Sheveningen, Karla Del Ponte nuk e zhvillon në terren, ku janë ndodhur të dyshuarit për krime lufte në territorin e ish-Jugosllavisë. Jo, ajo ka një “lojë” tjetër të madhe. E quan lojë me top për “muri të gomës” që sa herë e godet murin, topi i kthehet prapa me të njëjtën fuqi të goditjes. Ky “muri i gomës” për kryeprokuroren e Tribunalit, gjendet në të gjitha selitë e diplomacive ndërkombëtare. Madje edhe në OKB, aty ku ajo ka marrë votën për t’u bërë kryeprokurore e Tribunalit.

Duke e lexuar librin e Del Pontes zbulohen detaje interesante të saj të ballafaqimit të saj me personalitete të fuqive ndërkombëtare, në përpjekjet e saj për të arrestuar kriminelët e luftës në Kroaci, Bosnje e Hercegovinë dhe në Serbi. Ashpërsia e saj komunikative e mbase edhe insistimi i saj “agresiv” që drejtësia të mos jetë peng i rrjedhave të politikës ndërkombëtare, shumë qendra të mëdha të vendosjes dhe burrështetas do ta shpallin Del Ponten si “persona non grata”. Një “dënim” të tillë ajo do ta merr nga vetë Pentagoni Amerikan, më vitin 2005, për arsye të insinuatave të saj, paragjykimeve deri në ekstrem dhe akuzave të pabazuara për gjoja mosgatishmërinë e Uashingtonit për të bërë presion mbi qeveritë e Zagrebit, Sarajevës e Beogradit për të dorëzuar të dyshuarit për krime lufte në ish-Jugosllavi. Madje Del Ponte do të jetë vizitorja “me e padëshirueshme” e ish-shefit të CIA-s amerikane Gjorgj Tenet.

“Kokëfortësia” e saj gjatë punës si prokurore do ta detyrojë që edhe vetë shefin e saj Kofi Anan, që t’i shkruajë asaj një letër më 6 mars të vitit 2001 që të mos i fus hundët aty ku nuk e ka vendin dhe që të “...mos i kushtëzojë ndikimet e SHBA-ve me bashkëpunimin me Tribunalin”.

Dëshira e saj për një takim me Milosheviqin...

Ata që kanë pasur rastin të dëgjojnë ose të lexojnë diçka për kryeprokuroren e Tribunalit Ndërkombëtar Karla Del Ponten e mbi të gjitha, të krijojnë një lloj opinioni për del Ponten gjatë deklarimeve të saja, do të zhgënjehen deri në urrejtje, duke i lexuar disa prej inserteve të librit të saj. Në fakt Karla Del Ponte e vërtetë është libri i saj “Zonja prokurore”, ndërkaq kryeprokurorja e Tribunalit Karla Del Ponte është figura artificiale dhe mistike që në brendi fsheh të vërtetën e karakterit të saj. Në disa raste madje ajo është në lajthitje dhe në kundërthënie me vetveten, me karakterin e saj, me rolin e saj si kryeprokurore e Tribunalit Ndërkombëtar.

Për shembull: kush do të besonte se Karla Del Ponte, kryeprokurorja e Tribunalit Ndërkombëtar për krime lufte në ish-Jugosllavi për një moment do të ndryshojë karakterin dhe misionin e saj dhe do të deklarojë: “Për një moment kam qenë në anën e Milloheviqit”!(faqe 72). Këtë ndjenjë të saj ajo do t’ia shpreh vetëm vetvetes, por do ta zbulojë për opinion në librin e saj, në kohën kur kundër ish-kriminelit të Ballkanit Slobodan Millosheviqit po dëshmonte gjenerali amerikan dhe komandanti i NATO-s Vesli Klark. Gjenerali amerikan po dëshmonte para Tribunalit kundër Millosheviqit për krimet e tij gjatë luftës në Kosovë dhe si komandant i NATO-s, Klark arsyetonte intervenimin e Aleancës për të shpëtuar nga shfarosja një popullatë civile siç ishin shqiptarët e Kosovës më fillim të vitit 1999. Del Ponte shkruan në librin e saj se gjatë dëshmisë së gjeneralit amerikan Vesli Klark, ajo i është afruar avokatit mbrojtës të Milloshevqit me kërkesën që t’ia mundësojë një takim me të akuzuarin për krime lufte, në Qendrën e Paraburgimit në Sheveningen ku mbahej i burgosur krimineli Millosheviq. Dhe që absurdi të jetë më i madh, arsyeja pse Del Ponte kërkonte ta takonte Millosheviqin në burg ishte që të mblidhte dëshmi për bombardimet e NATO-s me qëllim që të ngrite aktakuzë kundër pilotëve dhe oficerëve të NATO-s që kishin kryer operacione luftarake kundër caqeve serbe gjatë fushatës 72 ditësh kundër Serbisë! Pra, këtu zbulohet fytyra e vërtetë apo karakteri kontradiktor i Karla Del Pontes. Pra, ajo është në gjendje që të bisedojë edhe me një kriminel, siç ishte Millosheviqi, madje për një moment të jetë edhe në anën e tij, me të vetmin qëllim që të ngre padi kundër atyre pilotëve dhe oficerëve trima që shpëtuan nga masakra kolektive një popull siç ishte populli shqiptar i Kosovës.