Vdes poetesha Sadete PRESHEVA në moshën 62 vjecare – VIDEO

nga **Agim Gashi** Tue Aug 28, 2012 1:32 am

Vdes poetesha Sadete PRESHEVA në moshën 62 vjecare – VIDEO

Sadete Presheva ishte poetesha e pare shqiptare në Kosovë dhe në viset shqiptare të ish Jugosllavisë.

PROF. SADETE PRESHEVA

20 korrik 1950 – 27 gusht 2012

Vdes poetesha Sadete PRESHEVA në moshën 62 vjecare – VIDEO Sadette2tgusht

AJO VDIC ME LIBER NE DORE….ASHTU SIC E DESHI LIBRIN DUKE SHKRUAR POEZI DHE DUKE EDUKUAR GJENERATA TË REJA ME VITE TE TËRA NE GJIMNAZIN “SKENDERBEU”.

Sot në moshën 62 vjecare, ka ndërruar jetë papritmas nga nje sulm ne zemer poetesha dhe profesoresha nga Presheva, Sadete Presheva. Sadete Presheva ishte ne Durres në pushime kur ndërroi jetë. U dergua në spitalin e Durrësit, për t ju ofruar ndihma e parë..por gjithcka ishte vonë, ajo ndërroi jetë. Kufoma tash në orët e vona (22:00) nga Shipëria eshte sjellur në Kosovë dhe ajo eshte rrugës për në Preshevë e shoqëruar nga familjarë dhe kolegë. rreth orës 23:30 normalisht do të gjendet në Preshevë, nëse nuk shkaktojnë probleme policia kufitare…
E lindur në Rahovicë të Preshevës më 1950, ku edhe nisi hapat e parë të arsimimit, për të arritur në gradat më të larta shkencore dhe për të qenë pishtare e edukimit dhe arsimimit të shumë brezave të rinjë.

Sadate Presheva Ishte autore e mëse dhjetë veprave letare, kryeisht poezi dhe tregime për fëmijë. Ishte kryetare e Klubit letrar “Migjeni”. Se fundi ishte profesoreshë në QA “Skënderbeu” në Preshevë e cila me decenie të tëra kishte kontribouar edukimit të brezave të rinje në Luginën e Preshevës..Varrimi bëhet nesër, njofton agjencia informative “Presheva Jonë”
Redaksia e agjencisë informative kombëtare “Presheva Jonë” ngushllon fam,iljen e profesoreshes Presheva, ngushllon mbarë farefisin nga Presheva dhe profesorët kolegët e saj…

NGUSHLLIME !

Bilall Maliqi:Sadete Presheva ishte poetesha e pare shqiptare në Kosovë dhe në viset shqiptare të ish Jugosllavisë.

Vdes poetesha Sadete PRESHEVA në moshën 62 vjecare – VIDEO Sadette1

Sadete Presheva “Kërkoj kohë të qetë” Sh.B. “Vatra”- Prishtinë. Poezitë e vëllimit në fjalë paraqesin gjithë atë vrull të ndodhive të cilat koha i ka kaluar, e poetja i ka vargëruar me një gjuhë të pastër poetike, gjithnjë duke sprovuar individualitetin e saj krijues, gjë që dëshmohet në lexim të poezive të saja. Në shumicën e poezive të këtij vëllimi shihet qartë se Sadetja ka përdorë figura metaforike ne vargjet e saja.

Nuk hesht edhe nëse ndokush m’i vë prangat/, vargje këto që fillojnë vëllimin poetik “Kërkoj jetë të qetë”, të poeteshës dhe profesoreshës Sadete Presheva e cila këtyre ditëve pa dritën e botimit.Këto vargje sikur të kujtojnë një kohë me plot padrejtësi, urrejtje dhe censurë.Por kjo është një formë e revoltës së autores se nuk mund assesi të hesht, por t’i shpreh edhe në këtë formë padrejtësitë e shumë segmenteve të jetes së shqiptarëve nëpër kohë.Janë pra këto vargje të veprës së katërt të Sadete Preshevës, e cila rrallë boton por shkrimet e saja kanë një art të veçantë dhe i bëjnë ballë edhe ndryshimit të kohëve dhe gjithnjë të shetisin pahetueshëm nëpër kohë e situata të ndryshme.

/Nuk hesht edhe ndokush ma kthen tyten e pushkës/, edhe këto janë dëshmi shtesë për shprehje moskënaqësie që atëbotë e rrethonte padrejtësia në çdo lëmi të jetës së shqiptarëve. Këto vargje kanë lidhëshmëri me titullin e librit “Kërkoj kohë të qetë” .Poezitë e Sadetes të shkruara në momente të ndryshme kohore, len të kuptojmë se poetesha në mënyrë direkte kërkon kohë të qetë pa dhunë, pa imponime të ndryshme, pa luftëra, spastrime etnike në njërën anë, dhe shterrjen e censures dhe të shfaqjes së mendimit të lirë në shkrime në anën tjetër. Si i tillë libri ndahet në katër cikle poetike:”Qielli ka yjet”, “Nata m’i fal ëndrrat” , ” Kënga e gjinkallës” dhe ” As pranverë as verë”.

Me peshën e kohës

Motivet që rrahen brenda vëllimit poetik të Sadetes janë pothuajse shumica patriotike, dikund hetohen edhe motive kurbeti, të jetës së përditshme, vargje sociale dhe poezia përkushtimore me titull “Psallmë për Xhejlanen”, të cilat e përbëjnë tërësinë e këtij libri. Poezitë e vëllimit në fjalë paraqesin gjithë atë vrull të ndodhive të cilat koha i ka kaluar, e poetja i ka vargëruar me një gjuhë të pastër poetike, gjithnjë duke sprovuar individualitetin e saj krijues, gjë që dëshmohet në lexim të poezive të saja.
Në shumicën e poezive të këtij vëllimi shihet qartë se Sadetja ka përdorë figura metaforike ne vargjet e saja. Kisha veçuar edhe këto figura që janë më të theksuara në poezitë e kësaj përmbledhjeje si p.sh.:hiperbollën, epiforen, simplokën e tjera figura që janë më pak të pranishme.Të gjitha poezitë që e kompletojnë këtë vepër janë vargje të lira, nuk janë të rimuara dhe për nga kuptimi janë gjysëmhermetike-alegorike ku lexuesi duhet ta lexojë me vëmendje librin me qëllim të zbulimit të porosisë së autores që fshihet në brendësi të vargjeve.Edhe në vazhdim të shtjellimit të motivit patriotik do të ndalemi te disa poezi që e përbëjnë trungun e këtij motivi siçë janë:”Mos”, “Peng”, “Nuk do të këndoj më”, “Në duar”, “Kohë e pakohë”, “Emri në lashtësi”, “Etërit” etj., të cilat japin forcën poetike të autores e cila ka prit një ditë që:

“Kënga të jehojë
Fëmija të belbëzojë për t’kaluarën
Kënga të këndohet me lahutë”

Përmes vargjeve në vazhdim vërehet optimizmi i autores për ditë më të mira ku në këtë mënyrë e paraqet pritjen:

“Do të pres një ditë
Flamuri të valojë mbi kulla”
(poezia “Pres një ditë”, faqe 18).

Ende pritja e autores për të valuar flamuri në kullat tona do vazhdojë për fat të keq.Në Kosovë valon flamuri kombëtar nëpër kulla, sheshe, ndërtesa etj., ndërsa te ne ende edhe në këtë fillimshekull nuk ka shenja sa i përket lejimit të përdorjes së lirë të simboleve kombëtare.

Strukturimi

Pjesë e këngëtimit poetik të Sadetes janë edhe motivi social dhe i kurbetit, ku kisha veçuar poezinë ” Për të gjithë”, ku paraqet një skenë dhimbëse për skamnorë ku numri i tyre është për t’i vajtuar, ku nënat e baballaret derdhin lot në heshtje për fëmijët e tyre të uritur.Ata nuk kanë festë, por sfidojnë vdekjen nga uria këtë mjaft mirë e paraqet me vargje poetike:

Sa ofshamje shpirti dalin
Nga thellësia e zemrës gjak
Skamja nuk e gëzoi sot fëmijën
Ai me gëzim kremton ëndrrën”
(Poezia “Për të gjithë”, faqe 49).

Ndërsa te motivi i kurbetit lexuesi ndeshet me vargjet e poezisë “Shkuan me agimin”, ku paraqet një skenë shumë prekëse për kurbetçarët të cilët kishin kaluar, kalojnë tani e për fat të keq koha si e dikton situatën edhe do të kalojnë shumë kodra, lumenjë oqeane etj., për ta siguruar kafshatën e gojës për familjet e tyre.

Shumica e poezive të këtij vëllimi janë janë dyvargjësha, por kemi erdhe poezi trivargjëshe, katërvargjëshe, por kemi edhe dy poezi të gjata posi poema e ato janë:”Psallmë heshtjeje”e ndarë në tri këngë dhe “Psallmë për Xhejlanen” e ndarë po ashtu në tri këngë.

Kur jemi te këto dy poezi mund të themi se Sadetja e ka dhënë maksimumin krijues nga thellësia shpirtërore e saj me qëllim të arritjes së synimit për të pasur vlerë të qëndrueshme vargjet e këtyre poezive.

Në poezinë “Psallmë për Xhejlanen”, autorja paraqet kohën e mëhershme të kanunit që ka mbizotëruar në nënqiellin shqiptar, ku gjinisë femrore iu ka mohuar shkollimi.Më së miri Sadetja e përshkruan protagonisten e kësaj poezie shoqen e vet Xhejlanen ku nuk iu dha rasti te jetë e barabart me shoqet tjera për t’u shkolluar, andaj autorja me anë të vargjeve rrëfehet kështu:

“Net të tëra së bashku
Kaluam pa gjumë
Ti derdhje lot për shkollën
Agimin gjete me sy të enjtur”
(Poezia “As pranverë, as verë”, faqe 73).

Vlera

Veprën e botoi shtëpia botuese “Vatra” në Prishtinë.Recenzentë të veprës janë dy shkrimtarët dhe kritikët letrar kosovarë Hasan Hasani dhe Haxhi Vokshi,autorë të shumë veprave.Vepra “KËRKOJ KOHË TË QETË” e poeteshës Sadete Presheva është një përmbledhje e poezive për të rritur.Vepra ndahet në 4 cikle dhe shtjellon tema dhe motive mjaft interesante.Gjithsej janë të përmbledhura 67 poezi.Redaktor i veprës është poeti preshevar Jonuz Fetahaj. Kjo është vepra e katërt e poeteshës në fjalë.Sadete Presheva është poetesha e pare shqiptare në Kosovë dhe në viset shqiptare të ish Jugosllavisë.Veprën e pare e botoi në vitin 1972 në Prishtinë dhe si vepër e pare e një krijuese shqiptare bëri bujë dhe u ribotua disa here në Kosovë dhe Tiranë.Sadete Presheva hapi një rrugë të re të krijueseve shqiptare,por pas saj u radhitën një varg emrash të krijueseve.Një kohë nuk botoi por nuk heshti “Poeti dhe deti nuk heshtin kurrë”. Pas disa viteve poetesha u paraqit me përmbledhje të poezive të cilat i botoi njërën pas tjetrës.Me këtë vepër që doli këto ditë na befasoi.Vepra trajton tema dhe motive të ndryshme nga jeta e popullit shqiptarë.Motivet kryesore i rrjedhin nga vendlindja (Rahovica),Presheva ku jeton,traditat shqiptare të malsisë.Pra i qanë hallin bashkvendasve të saj si skamjen,varfërinë,mërgimin,fatin e femrës shqiptare,etj Poetesha krenohet me traditat shqiptare dhe është shumë optimiste dhe prêt një ditë më të bardhë kur populli shqiptar i bashkuar nën flamurin kombëtar do të jetojë pa kufi.Poetesha Sadete Presheva përdorë një stil të popullit për ta kuptuar vetë populli,Poetesha premton mjaft për të ardhmen.

Prej gjithë kësaj që u tha deri tani mund të themi se përmbledhja poetike “Kërkoj kohë të qetë” e poeteshës Sadete Presheva, del konstatimi se libri në fjalë i posedon kriteret e librit të botueshëm me vlera të kënaqshme artistiko-letrare dhe njëkohësisht në të ardhmen presim botime edhe më të avancuara nga kjo penë e njohur në letrat shqipe…

Bilall Maliqi

Mon	Tue	Wed	Thu	Fri	Sat	Sun
		1	2	3	4	5
6	7	8	9	10	11	12
13	14	15	16	17	18	19
20	21	22	23	24	25	26
27	28	29	30	31