Ilir Çumani: Këshilla e Konfucit për Berishën dhe “pacientin“ e tij, varfërinë...

Pak javë më parë, gjatë një emisioni që transmetohet çdo mbrëmje në një televizion serioz vendas, ishte i ftuar një ish-ministër që dikur kishte drejtuar një dikaster shumë të rëndësishëm, atë të Ministrisë së Punës, Çështjeve Sociale. Sot, ai është deputet. Tema që diskutohej me gazetarët dhe të ftuarin në studio ishte ajo e varfërisë. Gazetari e pyeste të ftuarin se cilët kishin qënë treguesit për zbutjen varfërisë gjatë viteve në Ministrinë që ai kishte drejtuar. Të bënte çudi fakti, se si ky ish-qeveritar pyetjeve të gazetarit nuk i përgjigjej me korrektësi dhe objektivitet, por me një mburrje të madhe bënte lojra shifrash, duke përmendur tregues të ekzagjeruar, për t’i atribuar vetes dhe forcës së tij politike merita gjatë kohës kur ishte ministër. Gjithashtu, ai pretendonte se gjatë kësaj periudhe, të ardhurat për frymë kishin arritur në vit nga 800-900 USD që ishin para vitit 1997, në 2.500 USD pas viteve 1997-2005. Këtë e bënte pa e kuptuar se ishte në një television, ku e ndiqnin qindra e mijëra sy e veshë, të cilët, jam i bindur, nuk kanë qenë në një mendje me të, sepse ai dezinformonte gazetarët dhe teleshikuesit. E megjithatë, sërish gazetari këmbënguli, duke e pyetur: “Atëherë, si shpjegohet e gjitha kjo varfëri, që ka mbuluar vendin tonë? A nuk ju duket paradoks fakti që sot, në të gjithë Shqipërinë ka shumë njerëz që e marrin bukën me listë, ndërsa ju si deputet merrni një rrogë vjetore prej afro 20.000 USD!?”.
Me një cinizëm të paparë, ky ish-qeveritar, sot deputet, i’u përgjigj gazetarit gati duke i’u hakërryer:
“Po ti, ç’farë kërkon, të shkoj në parlament me këpucë të grisura…!?”
Sërish, edhe këtu ndërhyn filozofi i mençur Konfuci, duke e përkufizuar rastin në fjalë në këtë mënyrë:
“Të jesh i varfër pa hidhërim është e lehtë, të jesh i pasur pa arrogancë është e vështirë”.
Dhe ka një të vërtetë të madhe. Sepse në kohën kur ky ish-ministër drejtonte Ministrinë e Punës, Çështjeve Sociale dhe Shanseve të Barabarta, dikasteri i tij ishte kalbur në themel nga korrupsioni, paaftësia dhe arroganca e një administrate të fryrë e burokrate, pasojat e të cilës ndihen edhe sot e kësaj dite. Më së shumti, këto pasoja kanë rënë dhe vazhdojnë të bien në kurriz të njerëzve në nevojë, invalidëve, të sëmurëve, fëmijëve pa përkrahje dhe jetimëve, të moshuarve të vetmuar, familjeve të varfëra e pensionistëve, etj. A nuk është një tregues i paaftësisë dhe i korrupsionit informaliteti i shpërndarjes së ndihmës sociale për familjet që nuk i plotësonin kriteret për këtë ndihmë? Gjatë këtyre 15 vjetëve, janë asistuar nga shteti me pa të drejtë 40.000 familje me ndihmë sociale, me kontributet e taksapaguesve dhe të donatorëve të huaj, duke privuar kështu për një ndihmë më të shëndoshë sociale pjesën tjetër jo aktive të shoqërisë në nevojë.
A nuk është arrogancë zyrtare, paaftësi dhe korrupsion abuzimi me programet dhe fondet për varfërinë, që kapin vlerën 15 miliardë dollarë në këta 15 vjetët e fundit, fonde të dhëna nga donatorë të huaj dhe buxheti vendas? A nuk është arrogancë, burokraci dhe korrupsion fakti që vetëm për vitin 2006, Banka Botërore i ka akorduar Shqipërisë një kredi prej afro 30.000.000 USD për të implementuar programe sociale në ndihmë të grupeve në nevojë, ku sejcili projekt kap vlerën 200.000 USD !?
Fatkeqësisht, këto para nuk përfitohen nga grupet sociale në nevojë, por nga individë e rrjete të padukshme, të veshur me pushtet në bashkëpunim me OJF inefiçente, bashkëpunëtorë në shpërdorimin dhe vjedhjen e këtyre projekteve. Nga ana tjetër, nuk duhet harruar kurrësesi se e gjitha kjo është në kurriz të qytetarëve shqiptarë, sepse një ditë, në mënyrë të detyrueshme, këto kredi do të lahen po nga qytetarët shqiptarë, që janë dhe taksapagues, madje me kosto e përqindje edhe më të lartë.
Dhe e gjithë kjo nuk është rastësi, sepse me një pjesë të këtyre fondeve publike janë fuqizuar dhe po fuqizohen abuzivisht edhe individë brenda partive politike në bazë e në qëndër, njerëz të veshur me pushtet. Kësaj skeme korruptive i vjen në ndihmë emërimi nga ministra të veçantë i shokëve të tyre të ngushtë, apo të klanit partiak, si drejtorë apo zëvendësdrejtorë, të cilët thithin fonde të konsiderueshme. Ndaj edhe realiteti është ky që është sot, varfëri dhe mjerim ekstrem, polarizim i theksuar i një shoqërie të atrofizuar e të margjinalizuar, dizharmoni dhe konfliktualitet midis partnerëve social dhe atyre politikbërës institucional, të zgjedhurve e zgjedhësve. E në fund të fundit, imazh i përbaltur përballë faktorit ndërkombëtar.
Me këto lloj modelesh nuk na pranon Evropa e as organizmat e tjerë ndërkombëtarë. Një ndër kushtet për të përmbushur standartet e Bashkimit Evropian është ajo e respektimit të të drejtave të individit, e të drejtës së tij për të jetuar jo si i përjashtuar nga pjesa tjetër kreative e shoqërisë, por për të qenë i respektuar dhe pjesë integrale e saj, duke ndjerë realisht dorën dhe ndihmën sociale të shtetit, edhe atëherë kur çdokush ndihet i pamundur dhe në nevojë.
Por, a ka ilaç për të kuruar këtë sëmundje? Sigurisht që ka. Ilaçi më i mirë është që në administratën e institucioneve kaq të rëndësishme të shtetit shqiptar të mos ketë ekipe të paafta, njerëz të pandershëm dhe të korruptuar e me deformacione antihumane. Politika e shtetit për zbutjen e varfërisë nuk bëhet me referate e demagogji, simpoziume e tryeza të rrumbullakëta plot zhurmë mediatike, kinse duke shpalosur “strategji dhe superstrategji”. As me artikuj bombastik gazetash, që kanë për autor ndonjë kalemxhi të tipit Demka, personazhi më grotesk i burokracisë asaj dhe kësaj kohe, te “Shkëlqimi dhe rënia e shokut Zylo” i Dritëro Agollit. Personazhe të tillë vegjetojnë sot më lehtë në guaskën e ngrohtë burokratike, mbase të konvertuar me imazhin e ndonjë pseudolektori dhe pseudosociologu të arnuar, në shërbim të X ministër apo Y zëvendësministër. Jo! Me këto dokrra janë të lodhur të gjithë shqiptarët, më së shumti ata që janë në nevojë, ndaj askush nuk ka më nevojë për këto modele.
Recetës së këtij ilaçi i shtohet sërish një thënie e Konfucit. Duke i’u drejtuar shtetarit, ai thotë: - “ Ju jeni human nëqoftëse mund të praktikoni pesë gjëra në botë: Respektimin, shpirtgjerësinë, besnikërinë, mprehtësinë dhe bujarinë. Nëqoftëse jeni i respektueshëm, nuk do përçmoheni; nëse jeni shpirtgjerë, do të fitoni dashurinë e njerëzve; nëse je besnik do jesh i besuar. Nëqoftëse jeni i mprehtë, ju do të jeni patjetër i suksesshëm, por nëse jeni bujar; ju do të punësoni njerëz”.
Por, ndryshe nga ish – ministri në fjalë, Kryeministri aktual ka shansin që të hartojë një program ndryshe nga paraardhësit, duke e filluar nga ajo që ai e ka edhe më përzemër, luftën ndaj korrupsionit. Sepse ky fenomen ka bërë që shoqëria jonë të përjetoj ende krizën e identitetit shoqëror dhe atë shpirtëror. Nëse do të vazhdohet kështu, atëherë ç’farë do të ndodh?
Prapë në këtë dilemë na vjen për ndihmë Konfuci, që thotë: - “Unë nuk kam parë ende ndonjë i cili të pëlqejë njerëzoren dhe të urrejë jonjerëzoren. Njerëzit që pëlqejnë njerëzoren nuk mund të jenë më të mirë, ndërsa ata që përçmojnë jonjerëzoren praktikojnë humanitaren, pasi ata nuk lejojnë që johumanitarja (jonjerëzorja) të ndikojë mbi ta”.
Le të shpresojmë që pozitivisht, te kjo kategori bën pjesë edhe Kryeministri Berisha.