POEZI NGA ADEM ZAPLLUZHA (2)-Libri më i ri

nga **Agim Gashi** Thu Mar 24, 2011 1:09 am

Nga libri me i ri

POEZI NGA ADEM ZAPLLUZHA (2)

TI FLE DIKU

Sa jam i dobët
Kur notoj në ëndërrën tënde
I shpërbëj në copëra të vogla
Të gjitha ato pjesë që nuk më interesojnë
Pastaj zbërthehem
Në pjesët e këlthitjeve
Kështu e dua natën
Dhe ëndërrën
Të ndara në disa copa

Kur më kujtohen të nesërmen
Të gjitha ato imazhe
Ndalem në cep të udhës
Dhe u marr erë luleve
Që ma përkujtojnë lëkurën tënde

Ti fle diku
Ku nuk të pengon askush
Ku shushurima e gjetheve
Të vë në gumë

Kur zgjohesh e këndellur
Me qeshjen e ditës i lanë sytë
Dhe ulesh në prehrin e luadhit
Ledhaton brishtësinë e luleve
Dora e jote e butë
I shëron të gjitha llojet e sëmundjeve
Nga të cilat vuajnë barojat1)

NGA KY REALITET

Kur dal në qytet
Një kotësi e fshehur
Zgjohet pranë kafesë turke
Sa i dobët është shtrëngimi i duarve
Kur takohem me miq

Shumë pak energji të brendëshme
Qarkullon nëpër damarë
Kjo anemi shpirtërore
Po i përngjan kandilit
Që është duke u shuar
Dhe nuk na e ndriçon
As kujtesën tonë

Kemi filluar të harrojmë njeri tjetrin
S’na kujtohen as emrat
Vetëm dridhja e filxhanit në dorë
Na përkujton
Belin e asaj lozonjares
Që kalonte këtej
Për të na yshtur ndjenjat

Kamerierja tani me përtesë
Na e sjell kafenë
Ndoshta ikën nga kundërmimi
I djersës sonë

Ndoshta ne vet jemi duke ikur
Nga ky realitet

DHËMBI

Në barkën e ëndërrës
Gjumi nuk fle mirë
Dallgët turbullojnë lotin
dita largohet nga syprina e detit

Një ditë desha ta përqafoja agimin
Nga vrazhdësia e duarve
Ai rrëshqiti si ngjala
Iku diku larg
Sytë e mi
Kurrë më nuk e panë

Binte një lloj i panjohur
I shtresës
Në një kryq në varret e vjetra
Një i dehur qante fatin
Që shëtiste mes të gjallëve

Këmbët nuk e mbanin
Por nga gjuha ishte i mprehtë
Bluante intrigat e lagjes
Me të vetmin dhëmb
Që i kishte mbetur në gojë

NEPER DO QOSHE

Nuk kam nevojë
Për kurrfarë përgjigje
Sonte i kam përtypur të gjitha llojet
E luleve
Që çelin në kopshtin tim

Më mbyti ajo aromë dehëse
E luadhit
Nga i cili ikën bletët

Minjtë nuk lanë vrimë
Për milingonat e sëmura
Fqinji im koprac
Nuk e blen as gazetën ditore

Na patën lajmëruar meteorologët
Se sot nuk do të ketë shi
Kurse neve na lagu deri në palcë

Ishte një ditë e zakonshme
Si çdo ditë tregu
Nëpër çdo qoshe mund të blesh
Këpucë të përdorura

KUR JU TREGOVA

Nuk kuptova kurrë
Se si u gjenda në mesin tuaj
Sikurse ju që nuk dini
Ardhjen në këtë mjedis

Asgjë mos prekni këtu
Se lëndohen krahët e fluturës
Mos ikni nga ëndrrat e juaja
Se s’ju zë gjumi

Mos më prekni
Më leni të fle
Dita sot është turbulluar
Nga këto mjegulla
Që na zënë frymën

Pas takimit me mëkatin tonë
Koha ndryshoi për të keq
Breshëri i theu xhamat
Asnjë këndes nuk hipi në tra

Kur ju tregova se si erdha
Në këtë mjedis të panjohur
Qeshët me ardhjen time
Si me ardhjen tuaj të mistershme

JO SI DIKUR

S’desha t’u jap rëndësi
Problemeve ditore
Të pyeta se si kositet bari
Ti nuk dhe përgjigje të qartë
Atë ditë
Ishe më me pak fjalë

Kur na erdhën fëmijët
As prej tyre
Nuk mora një përgjigje
Koha ishte shurdhuar
Dhe s’ma vuri veshin askush

Kur i shkundëm pemët
Vjeshta na shikonte me një sy
Varfëria kishte lëshuar rrënjë
Në çdo shtëpi
Shtrohej sofra me më pak ushqim

Nëna e përdor me mjeshtri hirrën
Na e përshesh bukën bajate
Skamja trokëlliu sivjet më herët
Jo si dikur
Që na vinte në Shëngjergj

KËTO VESE NJERËZISH

Miqtë po më këshillojnë
T’i përdori tabletat
Omega 3
Sepse po më kërcasin eshtrat
Si këmbët e gomarrit

Ma rekomandojnë
Edhe mjekun popullor
Lyerjen me baltë në pikë të dimrit
Ose futjen e kokës
Në ujë të akullt
Shërim e jo mahi

Të gjithë flasin si u teket
Më preferojnë
Të pamundurën
Të lahem në hënë
Kur është ajo pesëmbëdhjetëshe

Kurse këto probleme
Grumbullohen në mua si një ëndërr
Dhe ec e shkarkoi
Këto vese njerëzish
Deri sa ti vuan nga rakiti

KUR I KAFSHONIM THONJTË

Këto qeramidhe të kasabasë
Më janë ngulitur në kokë
Si shigjeta
E Uliksit nëpër rrehet e unazave

Mbaj mend
Kalldrëmin ku bënin kryq të krishterët
Dhe me një degë dushku
Spërkasnin me ujë rrugicat e lagjes

Pastaj e varnin nëpër dyer
Me një tufë të hudhrës
Ose i kallnin nga një qiri
Për t’i përzënë djajtë

Neve na mashtronin
Me nga një mollë të kalbur
Që të kujdesemi
Thua se jemi rojtarë të dyerve

Janari di të jetë i acartë
Ngjan që ta ngrin lotin në sy
Kurse ne fëmijët besnikë të portave
Në mëngjes i kafshonim
Thonjtë e ngrirë

QENTË E LAGJEVE

Shpeshherë nuk i linim
Dyert të flenë
Me trokëllimat tona
E zgjonim tërë lagjen

Ndonjëherë na ndiqnin rrugët
E ne iknim
Deri te mëhalla e evgjitëve
S’kishte njeri të gjallë
Që mund të na gjente
Nëpër ato shtëpiza përdhese

Kur na ndiqnin edhe të lehurat
E qenve
Ikja e jonë përfundonte
Në mëhallën e izraelitëve
Ku e tërë lagja
Na priste me ngrohtësi

Sepse edhe ne i pritnim fëmijët
E tyre
Kur ndiqeshin
Me aq shumë panjerëzi
Prej të tjerëve

ËSHTË KOHA E BALADAVE

Nëse nuk jeni mësuar të heshtni
Më lini të qetë
Sonte dua të qaj

Meteorët janë dëshmitarët e mi
Le të këndojnë yjet
Është koha e baladave

Më lini të qetë
Dua të pushoj si asnjëherë më parë
Në krahët e fluturës

Kjo natë e mistershme
Me xhelozi ruan në shpirtin e saj
Tregimin për ne të dy

Ju miqtë e mi
Më lini të qetë
Të fluturoj hapësirës

Dhe të qaj
Deri sa të bashkohem
Ose të ngjizem
Me lotin tim

UNË JAM KAQ I VOGËL

Unë jam kaq i vogël
E ti aq shumë kërkon prej meje
Sa që nuk mundem
Asgjë me të dhanë

Ky dimër që po më kafshon
Nuk erdhe befasisht
Ai moti i tregoi dhëmbët

Unë jam kaq i vogël në shpirt
Kurse ti aq të madhe
E ke pangopësinë
Sa që mes nesh rritet honi i zi

Unë jam ky që po më sheh
Kurse ty nuk po të shoh
As në hijen tënde të imagjinuar

Ne nuk jemi askush
Kur kaq shumë kërkojmë
Prej njeri tjetrit
Kurse në anën tjetër
Nuk jemi në gjendje
T’i ofrojmë asgjë hijes sonë
As një gotë ujë
Që pret te çezma

PANGOPËSIA

S’dua të jem pranë teje
Kur ti nuk je askush
Del në kafene
Dhe me syrin tënd përplot sehire
I inçizon kalimtarët

Aq je i sëmurë
Sa që kurrë nuk ngopesh
Me pangopësinë e të qenit njeri

S’dua të jem me ty
Kjo është një lojë e ndytë
Sot apo nesër
Ai copë asht të mbetet në fyt

Del në rrugë
Ngjitesh pas mikut si zhugë1)
Dhe nis loja e jote prej fillimit

S’dua të jem me ty as pas teje
Që të dy jemi
Në dy rrugë të ndara
Ecim paralel deri në theqafje
Ku ti, miku im
Do të mbërrish i pari

Prishtinë, 10.01.2O11

MË MIRË HESHTË

Në pamundësinë e heshtjes
S’kam asnjë fjalë
Si ndodhi kështu
Që më vret kjo zhurmë

Disa herë kalove nëpër trupin tim
Nuk le asnjë shenjë
Që t’i preki më gisht
Ato pak rrudha të erës

Shumë kërkon prej meje
Dhe s’kupton
Se sa jam i zbrazët
Shikoje këtë pamundësi
Se si zbret në flokët e mi

Lodhja po më dërrmon
Në këtë çast të pashpresë
Ti kërkon të pamundurën
Ajri hesht mes nesh
Si nata e shurdhër

Më lodhën cikërrimat e fjalëve
Më mirë hesht
Se sa që e zgjon dhimbjen
E mbjellë kaherë në kujtesë

KJO KËNGË

Këto zezona fjalësh
Nuk më lënë të qetë
Sonte derdhen si shiu
Nga shtambat e thyera

Ndalu njëherë të lutem
Sot është e padurueshme dita
Era nuk fryn
Nëpër të çarat e derës
S’ fluturon asnjë kandër1)

Në fillim
Çdo gjë ishte tjetërqysh
Si arrite deri te ky përfundim

Mos durim’i frymëmarrjes
Po na i zë ngushtë
Të rrahurat e zemrës

Shih se në çka u shndërruan
Shikimet e tua të virgjëra
Kjo flakë që buron prej teje
Kall çdo fije shprese në hapësirë

Ik me zogjtë e parë të mëngjesit
Mos m’i ngacmo më kujtimet
Kjo këngë që vjen nga largësia
Askush s’di sa nga buron

KUR NUK NDALEN RESHJET

Ti sonte nuk bisedon
Fjalët e tua ulërijnë
Nuk thyhen gurët në këtë mënyrë
Rrugën s’mund ta shtrojmë
Me flokët e tua të thinjura

Më dhemb çdo pjesë e trupit
Eshtrat po kërcasin
Si qerja e palyer
Vetëm këto fjalë që vrasin
Po e përfundojnë tregimin

Ti, nëse ke vendosur mos heshtësh
Unë s’kam se çka të bëj
As me vetveten
E lere më që të merrem me ty
Dhe me huqet e tua të pandalshme

Kjo mbyllje e portave
Nuk është duke i penguar fjalët
Ato edhe më shumë kërthndezen
Të lutem ndali sonte reshjet
Se po depërtojnë deri në asht

KUR KAFSHONIM RETË

Kur ishim adoleshentë
miku im
Kur ishim
Siç na thonin
ende të papjekur
I kafshonim retë
U dilnim përpara rrufeve

Asgjë nuk na pengonte
Në rrugën tonë
Që të mbërrinim të paarriturën
I mbushnim xhepat me kumbulla të tharta
Sepse u pëlqenin vajzave
Flokë kaçurrela
të lagjes

Vraponim pa brenga
Imitonim cicërimat e zogjve
Nëpër degë kumbullash
Inçizonim çdo njerin prej nesh
Nga një emër të simpative
Që na pëlqenin më së shumti

Kurrë nuk pranuam se s’kishim guxim
Të themi asnjë fjalë
Dhe ende nuk pranojmë
Se kemi qenë frikacak të mëdhenj

II.

Çdo shikim i vashave
Na rrëzonte në kokërr të shpinës
Kurse ne për t’u treguar guximtarë
Ndiqnim qentë e lagjes

Ju kujtohet
Kur fshiheshim pas gardhit
Dhe nuk ndaleshim me orë të tëra
Duke i shikuar ato duar të bardha
Që lanin këmishët
Në ujin e ftohtë të përroit

Kur spërkateshin
Neve na mbulonin djersët
Prej atyre pamjeve
Që vetëm adoleshentët shohin
Atë pamje qull
Në këmishët e bardha

Iknim të mos na shihnin
Se për ndryshe
Na kishte pi e zeza
Tok me ato gjinj të bardh
Më të bardha se bora
E Alpeve shqiptare

KUR I SHTRYDHËM RETË

Me qindra herë
U mbyt cicërima e zogut
Kurse këto degë kurrë nuk u thanë
As që kanë ndërmend të thahen

Ju thashë
Se nëse i injorojmë lulet
Ne nuk do të kemi
Kurrfarë përfitimi
Vyshkja e gjetheve të manit
S’ kundërmon në degë

Ne deshëm
Që prej këngëve tona
T’i nxjerrim meloditë
I shtrydhëm retë në hapësirë
Sikurse luleshtrydhet
Në tenxhere

Ndonjëherë
Na bezdisin mushkonjat
Kurse ne
Padrejtësisht i mbysim
Edhe milingonat
Që aspak s’na pengojnë

PËR NJË FJALË GOJE

Ky muaj i luleve
Dhe fjalët
Që nuk kanë të ndalur
Zbresin në fund të rrugës

Ditët ikin
Askush nuk mundet me i zënë
Fluturat që sillen
Përreth zjarrit
U digjen krahët

Rruga po ikën
Përpara nesh luadhi i kositur
Sanën ende s’e kanë mbledhur
Po thahen në erë kujtimet

Edhe sonte
Duhet të bisedojmë me sterrën
Se si t’i kthejmë zogjtë
Që ikën shumë kohë para nesh

Këtu netët na i vrasin
Pa na pyetur
Se nga i kemi dajallarët
Për një fjalë goje
E humb tërë pasurinë
Nëse e ke pasur dikur

DASHURIA IME E PAÇMUESHME

Kur rruga ecën para nesh
Ne nuk mund të ndalemi
Dhe t’i pyesim pemët
Se ku e marrin forcën
Që kaq bukur lulëzojnë

Këto ngjyra të llojllojshme
Ndoshta ylberi
I këput nga degët
Dhe e stolis qiellin

Edhe nuset tona
Shpeshherë u afrohen pemëve
Rregullojnë flokët
Kur ato shprishen nga era

Këto rrugë që ecin
Kanë një takim diku në histori
Kuptova se s’do të ndalen
Edhe nëse u del Ferri përpara

Kam një bindje
Të pamposhtur se rrugët e njohin
Dhe e dinë rrugën deri te portat e tua
O dashuria ime
e paçmueshme.

BEFASIA

Këtu nuk paska flutura
e as zogj.
Ku na ikën gratë?
Do të mbetemi të vetmuar.

Edhe kur grindemi
Jemi më të lumtur
I matim fjalët
Për të mos i lënduar lulet

Pastaj nga rrëshira nxjerrim
Kokën e trungut
I kallim të gjitha të ligat
Që kanë mbetur në kujtesë

Në ngjyrën e trëndafilit
I dallojmë disa ngjyra
Kur na zë gjumi
Ëndërrave u tregojmë rrugët

Zbresim si të dehurit
Nëpër shkallët magjike të jetës
Në fund na pret një befasi
Ajo e luleve të ylberta

HAPI KRAHËT

Mes këtyre luleve të egra
Çdo gjë sonte
Është e egër

Shikoni trokun e kalit të egër
Sa egërsisht
I shkel kalldrëmet

Çdo gjë e egër
Në këtë egërsi të butë
Ku fshihen duart e tua

Edhe yjet në lartësi
Po më duken të egër
Kur u ikin meteorëve

Çdo prekje sonte
Është shumë e egër
Kur puthet guri me tokën

Hapi krahët
Përqafoje egërsinë e bardhë
Që rri nën hije të manit

QANI MIQTË E MI

Miqtë e mi më than
S’do të qajmë sonte
Loti s’është për burra

Me qesëndi pyeta
Vallë
Ju a keni zë

Pse të mos qani
Nuk jeni dimër që t’i ngrini lotët
Zëri fundoset në qenien e juaj
Dhe i mbyt të gjitha ëndrrat

Qani miqtë e mi
Qani
Edhe burrat kanë lotë

Po çfarë burrash na qenkeni ju
Që s’lotoni
Mos vallë
Nga syri i juaj kullon
Ajo pjesë e trurit
Që i turpërohet qeshjes
Dhe lotit

Qani miqtë e mi
Qani
Vetëm në pikën e lotit
Ju mund të ekzistoni

PADREJTËSIA

Ajo që është duke qarë
Ka një parandjenjë të çuditshme
Nesër do të qeshi druri i prerë
Në rrugën e gjatë të acarit

Edhe loti kur del nga syri
Ka një shije të kristaltë
Ju mos qani asnjëherë
Sa për të shijuar
Ftohtësinë e kristalit

Kuptoni qeshjen e drurit
Kur takohet me sëpatën
Mali nuk dridhet për së koti
Kur zbehen gjethet

Kot mendova
Se e drejta është në anën time
Çfarë padrejtësie ndjen bari
Kur takohet me kosën

MË MIRË MË FLISNI

Unë ende s’jetoj
Ju mendoni se u linda
Shumë kohë më herrët

Kurse unë mendoj
Se koha ime
Ende nuk ka ardhur

Si mund të mendoni ashtu
Kur çdo gjë
Përreth nesh po vendnumëron

Ju nuk dini
Po ashtu që nuk di as unë
Nga erdhëm
Dhe ku po shkojmë

Si mund të mendoni
Se u lindët në datën e shënuar
Në një copë letre

Më tregoni
Nëse dini kur u lindët
Ose më mirë më flisni
Për lindjen e juaj të nesërme

MË KURSE

Në një vrap të heshtur
I përmblodha
Të gjitha hapat e kalit të egër
Udhët u shkurtuan
Për disa shekuj

I thash mikut mos u zemëro
Nëse nuk bie shi
Reshjet nuk varen
Nga dëshirat tona

Ti mos mendo se etja
I shkund themelet erës
Çdo tufan i ashpër
E vret natyrën mu në zemër

Mos ma prek kujtesën
As lumit mos i’a prish gjumin
Të lutem më kurse
Që mos ta shëmtojë ditën

KUR I DERDHËM LUMENJTË

Të kujtohet
Kur me një shtambë të vjetër
I derdhëm të gjithë lumenjtë
Në det
E detin e gjuajtëm
Përtej kujtesës
Diku në univers

Askujt asgjë nuk i treguam
Për dreqërit tanë
Vetëm trëndafili i egër
I ruajti në aromën e tij
Të bëmat e fjalës

Kur na pyetën
Se si patëm guxim
T’i derdhim lumenjtë
Të kujtohet?
Dhamë një përgjigje qesharake
Sa që zogjtë
U hutuan në fluturim

Kurse neve nuk na kurseu era
Dimri ishte i gjatë
Kafshonim kongjijtë1) çdo ditë
Që pikonin nga çati

NA QË ZBULUAM GRINDJEN

Ty nuk të kujtohet
Por ne e dashuronim njeri tjetrin
Përtej aromës së luleve
Përtej
Dendësisë së shtrezës

Mall e kishim ajrin e pastër
Dhoma ku patëm fjetur
Ka qenë aq e vogël
Sa që nuk e zinte dashurinë tonë

Ne ishim të parët që zbuluam
Grindjen
Për hiç gjë
Fluturonin librat
Në dhomën tonë të vogël
Dhe çdo gjë çka ndodhej
Mbi tavolinën e punës

Kur nuk kishim se çka të gjuanim
I’a hidhnim njeri tjetrit
Puthjet tona të lodhura

Dikur vonë kur na zinte gjumi
Grindeshim me ëndrrën
I gjuanim çarçafët te fqinji
Tok me kapakët e xhamave

Kështu u mësuam
Të donim njeri tjetrin
Duke i gjuajtur gjërat e pavlera
Dhe librat tona
Nëpër dyshemenë e dhomës
Me përplot lagështi
Ne që e zbuluam grindjen
Në dashurinë tonë kaq të madhe

PËRTEJ TEJE

Në këtë peisazh të zbehtë
Mbytet dita lakuriqe
Shiu pandërprerë pluskon
Kapakët e dritareve

Përtej teje
Në pikat e ujit puthen bretkosat
Kur notojnë
Tej e tej mjegullave

Kush e futi diellin në kornizë
Kur zbehën portretin e natës
Duart e forta të farkëtarit
Përjetojnë
Thyerjen e eshtrave

Mua nuk më duket e qartë kjo lojë
Dendësia e ajrit përzihet
Me aromën e luleve
Në mbrëmje
Zhduken përqafimet e reve

VALLJA E KRIMBAVE

Ishte dita e mugtë
Pastaj
Filluan paraqitjet e rrufeve
Shkëndija puthjesh

Në strall
Kërcëllojnë dhëmbët e thyer
Sa i madh ky diell
Në ëndërrën e qiellit

Shumë pak po e ngroh ky acar
Zhgjëndrrën e njerëzve
Në lëvoren e ahut
Nisi vallja e krimbave

NËSE KE FAT

Nëse ke fat
Të hysh në ëndërrën e ditës
Të lutem
Mos i prek me gisht lulet

Nata sonte
S’do të vij në mesin tonë

Hëna lakuriqe
Do të jetë dëshmitare
E një tregimi
Që ende nuk ka lindur

Ti mos thuaj
Se të gjitha këto ngjarje
Reflektojnë parandjenjën e barit
Sivjet herët hyri kosa
Në luadhin tonë

Shko e shiko
Se si ndihet nëna pas tradhtisë
Ajo në urtësinë e saj
Përherë i ka fshehur rruazat
E dashurisë

Sonte do të flemë
Në kujtesën tonë të brishtë
Nata është shumë e shkurtë
Që të na kujtohen mëkatet

GJELBËRIMI

Një dashuri e harruar pret
Në stolin e vjetër
Në ndërrimin e moteve
Gjethet dridhen nga të ftohtit

Vetëm gjelbërimi i mpreh dhëmbët
Pranë këmbëve të stolit
Vyshket gjethi i manaferrës
Kur kalojnë erërat këtej

Ardhja e jote me vonesë
I harroi të gjitha puthjet
Për ringjalljen e tyre
Na duhet shumë e shumë kohë

Lisi i vetmuar i përtyp degët
Stoli rri qetë në furtunë
Gjelbërimi e zgjon kujtesën
Kur fillon të vdes natyra

PËR FESTËN KOMBËTARE

Për festat kombëtare
Kurrë s’pate
Se çka me na shtru në tavolinë
Pjata gjysmë e thyer
Me pak suxhuk Prizreni
Buzëqeshte me varfërinë tonë

Ishte dita e parë e festës
Ne nuk kishim as bukë
Mbi tavolinën e gjyshes
Rrinte një shishe e ngjyrosur
Që na përkujtonte verën e kuqe

Më kujtohet
Ti nuk na dhe asnjëherë
Asnjë gllënjkë
Dëshira e jote ishte
Që ta imagjinonim verën
Dhe shijen e pjergullës

Nuk insistuam asnjëherë
Sepse e dinim sekretin tënd
U mësuam tashmë
Nëna e jonë e dashur
Se ti për festat tona kombëtare
E mbushje shishen e ngjyrosur
Me lotët e tua të ngrohta

SEKRETI

Sa herë që nëpër xhepat
E mi plot arna
Fus duart
Çdo herë gjej nga një ditë të ndrydhur
Nxjerr prej aty
Edhe gjëra që i kam fshehur
Prej të tjerëve
Edhe prej vetvetes

I ruaj në kujtesë
Disa pjesë të librave të vjetër
Që më janë ndaluar
Thoshnin se aty blasfemia
Kishte lëshuar rrënjë

Kisha edhe disa poezi erotike
Që i shkruante një ushtar
Doja t’i shqyeja
Por uni im i konvertuar
Në një person tjetër
Nuk më lejoi

I futa në xhepin e vogël të palltos
T’i ruaja si relikte
Nga ato ditë ushtarake
Sepse diçka tjetër
As që kam guxuar të fsheh

GARDIANI

Nga kjo ftohtësi
Që më rrethon si me darë
Prej lotit të këtyre gurëve
Nuk di
Si mund t’ju dërgoj
Një përshëndetje

Këtu te ne nuk kemi pëllumba
Na i kanë vrarë
Të gjithë zogjtë
Edhe ato prej deltine

Asnjë mizë apo mushkonjë
Nuk guxon të fluturojë këtej
Pritnim trenin e Shkupit
Udha na u duk e gjatë
E jeta shumë e shkurtër

Nga këto mure të akullta
Pikon gjaku i ngrirë
Gardiani i dehur
I përpiu çelsat e burgut

POEZIA

Nuk kam besuar
Se do të shkruaj në këtë moshë
Vargu duhet mbjellë
Në zemër
Dhe në urtinë e ujit

Shpeshherë bisedoj me miq
Për strukturën e fjalisë
Kurse shumë pak fjalë
I ruaj në kujtesë

Retë kur dendësohen
Domosdo
Do të bjerë shi

Kurse kur është fjala për poezi
Kemi nevojë për diçka tjetër
Aty duhet ta shtrydhim vetveten
E t’i nxjerrim disa fjalë
Që e zgjojnë nga gjumi gurin

Prandaj edhe nuk mendoja
Se do të shkruaj poezi
Në këtë moshë
Por fatmirësisht
Poezia po më shkruan mua

Prishtinë, 11.01.2011

KUR IKIN NË SHTËPI

Kam pengesa në të folur
Nga thartësira e ditës
Më është ënjtur gjuha

Disi nuk po i kuptoj njerëzit
Kur thonë se përzihen me grimcat e pluhurit
Dhe u pëlqen ajri i ndotur

I mbështeten trungut të kalbur
Kruajnë shpinën gungaçe
Duke i pastruar dhëmbët me gishtin tregues

Frymëmarrjen e kanë të rënduar
Nikotina gjurmon nëpër mushkëri
U janë trashur damarët e duarve

Kur u nxihen buzët ikin në shtëpi
Duke e bartur atë kërrusje mbi shpatulla
Që u rëndohet në shpirt si gur varri

BARKA E NOES

Asnjëherë nuk më shkoi për dore
T’i vë ëndërrat në gjumë
Sa herë që provova
Më flihej
Si të isha një lehonë

Më dilte përpara sysh
Barka e Noes
Dhe turbullira e mjegullave

Disa herë i humba gishtat
Duke i krehur flokët e erës
Deti çmendej nga xhelozia
Kur bisedoja me valët

E ëndërrat më iknin parasysh
Nuk mund t’i kapja as me dorë

Kur vinte te unë
E bija e gjumit
Me përkundjen e saj të mjegullt
Harroja
Vendndodhjen time

MOS QAJ

Asgjë më lehtë se vdekja
Asgjë më vështirë
Se përkulja e mburrjes

Ditën e dhunuan
Para syve të diellit
Mos qaj
Mos qaj moj nënë

Ujqërit i thithën sytë e mia
Askush nuk sheh
Dhe nuk ndjen
Më shumë se i verbëri

Mos qaj
Mos qaj moj nënë
Unë jam duke parë
Përtej thellësisë së tokës

NOSTALGJIA

Sot kur i lypim
Nëpër xhepat tona
Ato pjesë të shkëputura të nostalgjisë
Kujtesa na kallet në brendi
Si krahët e fluturës në flakë

Vetëm largësia ka mbetur
Ku mund të shikojmë
Dhe t’ua bëjmë me dorë
Atyre ditëve
Që u tretën në shkumën e sapunit

Sa lag dhe sa afër
Të kemi moj nostalgji
Çfarë bën kjo imagjinatë
Në lymërishtë1)
Ku derdhen qeshjet e bregut
Në anën e kundërt të lumit

Na iku nostalgjia e parë
Dhe ajo e fundit
Të cilën e trilluam
Kudo mjegull në dendësinë e sterrës
Kudo shtrezë
Në qeshjen e nostalgjisë

FLOKËT E ERËS

Mos e çel ombrellën
Nëse bie shi
Lëre le të rriten flokët e erës

Ti edhe ashtu je tullac
Miku im
Mos xhelozo kur rritet bari

Njëherë patëm biseduar
Për rrugën e të reshjeve
Por ty të zuri gjumi
Dhe nuk e përfunduam bisedën

Lëre të lutem
Mos i prek flokët e ditës
Se në mëngjes i zë shtreza

Kur bie shi
Ti e hidhje ombrellën në baltë
Dhe lëri teket e tua
Të bisedojnë me flokët e erës

FJALA

Fjala që më ndan nga ti
Nuk di a ka kuptim
Dhe ku e ka rrënjën

Ne për çdo ditë ballafaqohemi
Me vetveten në pasqyrë
Dhe na bie ndërmend
Vlera e pështymës
Dhe e fytyrës

Sa dhe cila pjesë
Vlen më shumë se fjala
Kur na paraqitet diabeti
Na e përpinë pështymën
Por fjalët na mbesin
Si rrënjët e rrapit në gjuhën tonë

Kurrë nuk mund të lidhemi
As që mundet dikush
Me na lidh
Sa mund të na lidhin
Fjalët tona

BIOGRAFI

Adem Zaplluzha u lind në Prizren, më 1943.
Shkollën fillore dhe të mesme i kreu në vendlindje, ndërsa Akademinë Pedagogjike në Prishtinë. Një kohë punoi mësues nëpër fshatrat Studençan të Therandës dhe Hoça e Qytetit, afër Prizrenit. Ndërkohë punësohet si përkthyes në Korporatën Energjetike të Kosovës. Me shkrime filloi të merret kryesisht me poezi që nga mosha e fëmijërisë. Rrugën letrare e nisi me vjershën e parë për fëmijë, të cilën e botoi në revistën ”Pionieri”, më 1957. Si i punësuar në Korporatën Energjetike të Kosovës, bashkë me shokët e punës dhe të penës, themeloi grupin letrar “Lulëkuqet e Kosovës”. Në kuadër të punës së këtij grupi u botua përmbledhja “Ngjyra e Kohës”, në të cilën u përfshi një numër i konsideruar i poezive të tij. Krahas krijimeve të publikuara në revistat për fëmijë, botoi edhe një sërë krijimesh letrare nëpër gazeta dhe revista, që delnin në Prishtinë, Shkup dhe Zagreb. Në vitin 2o1o i përkthehet një libër në gjuhën Rumune, nga përkthyesi i mirënjohur Baki Ymeri, “Pema e Bekuar”, libër, i cili u mirëprit nga lexuesi Rumun. Po atë vit, në një nga numrëat e revistës “Shqiptari”, në Rumani, në bashkëpunim me redaksinë revistës “Dituria”, në Boras të Suedisë, botohet një antologji, “Jehona e Shekujve”, autor Sokol Demaku, ku përfshihen edhe disa punime të Adem Zaplluzhës.
Është prezenuar në LEKSIKONI I SHKRUMMTARËVE SHQIPTAR 15.01-1990, nga Hasan Hasani, si dhe në LEKSIKONIN SHKRIMTARËT SHQIPTAR PËR FËMIJË, 1872- 1995 nga Odhise K. Grillo, dhe në librin Portrete Shkrimtarësh nga Demir Behlule, Prishtinë 2oo2.
Është anëtarë i Lidhjes së Shkrimtarëve të Kosovës. Jeton në Prishtinë.

BOTIME TË AUTORIT

1. “Puthje”, poezi, “Rilindja”, Prishtinë,1974.
2. “Ecjet e Viteve të Mëdha”, poezi, “Jeta e Re”, Prishtinë 1995.
3. “Çamarrokët e Theporres”, poezi për fëmijë, “Shkëndia”,
Prishtinë 1996.
4. “Muret”, poezi, “Jeta e Re”, Prishtinë, 1997.
5. “Morfologjia e Dhembjes”, poezi, “Faik Konica”, Prishtinë
2000
6. “Ai vjen Nesër”, poezi, Qendra e Kulturës, Klubi letrar
“Fahri Fazliu”, Kastriot, 2oo7
7. “Letër nga Mërgimi”, poezi, Klubi letrar “Fahri Fazliu”
Kastriot , 2007
8. “Letër Nga Mërgimi 2 “ poezi, “Qendra e Kulturës”, Klubi
letrar , Fahri Fazliz, Kastriot 2007
9. “Udhëndarja”, poezi, “Qendra e Kulturës”, Klubi letrar ,
“Fahri Fazliu”, Kastriot , 2008
1o. “Thirrje e Gjakut”, poezi,”Qendra e Kulturës”, Klubi letrar,
“Fahri Fazliu”Kastriot 2008
11. “Asgjë Sikur Molla”, poezi, “Qendra e Kulturës”, Klubi
letrar “Fahri Fazliu”, Kastriot, 2009.
12. “Vesa në Lotin Tim”, poezi, “Qendra e Kulturës”, Klubi
letrar “Fahri Fazliu”, 2009,
13. “Puthja e Gozhduar”, poezi, “Qendra e Kulturës”, Klubi
letrar, “Fahri Fazliu”, Kastriot , 2oo9.
14. “Kashelasha në Vargje”, poezi për fëmijë,” Qendra e
kulturës, Kastriot, 2oo9.
15. “Pema e Bekuar”, E përkthyer, Rumani, 2o1o.
16. “Bajraktarët e Vatanit”, poezi satirike, Klubi letrar, ”Fahri
Fazliu” Kastriot , 2010.
17. “Hijet e ndryshkura”, poezi,”Qendra e kulturës”, Kastriot,
2010.
18.”Stuhi në Kutulishte”, poezi,”Qendra e kulturës”, Kastriot,
2010.
19. “Posa ikte Nata”, poezi, “Qendra e kulturës “, Kastriot,
2010.
2o. “Loja e Myshqeve”, poezi,”Qendra e kulturës”, Kastriot,
2010.
21. ”Lumëbardhi dhe gjëma”, poezi,”Qendra e kulturës”,
Kastriot, 2o1o
22. “Metafora e Heshtjes”, poezi, “Qendra e kulturës”,
Kastriot, 2o1o
23. ”Hyji në Prekaz”, poezi,”Qendra e Kulturës”, Kastriot,
2010.
24. ”Sinorët e Hinores”, poezi, Shoqata e Shkrimtarëve-
Kastriot 2010
25. ”Don Kishoti dhe Rosinanti”, poezi, Shoqata e
Shkrimtarëve, Kastriot, 2010
26.”Zjarri i Dashurisë”, poezi, Shoqata e Shkrimtarëve-
Kastriot, 2010
27. ”Kur Likenet Vallëzojnë”, poezi, Shoqata e shkrimtarëve-
Kastriot, 2010
28. “Ditari në Vargje”, poezi, Shoqata e Shkrimtarëve-
Kastriot, 201O
29. “Tingujt që nuk Përfundojnë”, poezi, Shoqata e
shkrimtarëve –Kastriot, 2o1o.
3o. “Shtegu i Mallit”, poezi, Shoqata e shkrimtarëve-Kastriot,
2010
31. ”Korniza e thyer’,Poezi, Shoqata e shkrimtarëve, -Kastriot,
2010
32. “Zgjimi i Gjëmës”,Poezi, Shoqata e Shkrimtareve-Kastriot
2010
33. “Vallja Mistike”, Poezi, Shoqata e Shkrimtarëve- Kastriot,
2010

34. “ Tejdukshmëria e Shiut”, Poezi, Shoqata e Shkrimtarëve-
Kastriot, 2o11
35. “ Përtej Teje”,poezi,Shoqata e
Shkrimtarëve-Kastriot, 2011

ADEM ZAPLLUZHA

PËRTEJ TEJE

Shoqata e Shkrimtarëve –Kastriot
2011

Redaktor:
Shpëtim Golemi

Recensent:
Dilaver Goxhaj- Dilo

Lektor:Dritan Goxhaj

Realizimi kompjuterik
Adem Zaplluzha

U shtyp në shtypshkronjën
“T R E N D “
PRISHTINË

-Katalogimi në botim –CIP
Biblioteka Kombëtare dhe Universitare e Kosovës

PARATHËNJE

Nga Prof. Dr. Eshref Ymeri

Nëpër shtigjet e shpirtit
të poetit Adem Zaplluzha

Kur njihesh me universin poetik të Adem Zaplluzhës, nuk mund të mos rrish e të përsiasësh gjatë. Para teje shfaqet një krijues me një varg poetik tejet origjinal. Ai t’i prek me ëmbëlsi telat e shpirtit dhe të bën të endesh në botën e ëndërrimeve bredharake. Vargu i tij i ndier të gjendet si melhem për shpirtin, ta ngroh atë dh të shëron dhimbjen. Herë-herë vargu i tij përcjell trishtim, herë-herë edhe vetë shpirtin e poetit e kaplon një dhimbje ndjesiplote, por prapëseprapë poeti nuk bie në pesimizëm dhe lexuesin e nxjerr drejt horizontesh me dritë të pashuar.
Tematika e universit poetik të Adem Zaplluzhës është e pamatë. Ajo të rrëmben me larminë e saj fort befasuese dhe të bën ta ndiesh veten mes një fushe të qëndisur me lule shumëngjyrëshe që nuk i duket as fundi, as ana.
Një motiv tepër mbresëlënës në poezinë e Adem Zaplluzhës përbën mërgimi apo kurbeti. Braktisja e vendlindjes, braktisja e atdheut është një dukuri e kahmotshme, e njohur edhe për shumë popuj të tjerë. Por kurbeti për shqiptarët simbolizon një plagë të rëndë shoqërore, sepse asnjë etnie tjetër në Evropë nuk i ka qëlluar të përballojë 26 valë agresionesh të egra, duke filluar që nga antikiteti e deri në fundin e shek. XX.
Pikërisht tema e mërgimit e përshkon tejendanë vëllimin poetik “Letër nga mërgimi”. Heroi mërgimtar i poezisë “Ç’ka t’i them unë?” kuvëndon me lexuesin se si ka nisur një letër me dhimbje e lot, të cilën e ka përcjellë me një dallëndyshe. Ja pikërisht këtu vijnë e dalin në të njëjtin shteg trishtues poeti Adem Zaplluzha si dhe poeti këngëtar Neço Muka nga Himara, me këngën “Vajzë e valave”, ashtu si dhe autori i panjohur i këngës popullore “Ç’bën, moj ti, atje përposh?”. Edhe heroi i Adem Zaplluzhës, si ai i “vajzës së valëve”, i drejtohet dallëndyshes për t’ia zgjidhur një brengë që shpirtin ia ka pushtuar cep më cep.”Përse hesht dhe je i mërrolur/Athua largësia po të ligështon/ Apo mallëngjimi të ka lodhur/Dhe në heshtje po mejton” edhe më tej i ndihet gjëma e poetit “Fol se plasa nga kjo mynxyrë/ Do të tretem si qiriu në errësirë/ Tregom i dashuri vëlla/ Si është tani në Kosovën e lire”/, njësoj si heroina e Neço Mukës, kur thotë: “Ju të bukur zogj, / Te ju kam një shpresë, / Ju që çani dete,male, / Dua t’ju pyés: / Rron apo nuk rron? / Ndonjë lajm a ndonjë shpresë? /Vallë më kujton?”.
Por dëshpërimi i poetit për brengat e mërgimtarëve të djegur nga malli, apo të atyre që presin krahapur kthimin e tyre nga dherat e largëta, mbyllet me nota optimizmi në kushtet e reja, kur Kosova nuk lëngon më nën zgjedhën e huaj. Prandaj ai lëshon një thirrje zemërngrohëse për çdokënd që e quan veten shqiptar:“Tani është koha, / Zbardhi agimi i mbarë, / Të kthehet në atdhe / Ai që është shqiptar”.
Motiv tjetër me shumë peshë në krijimtarinë poetike të Adem Zaplluzhës janë tronditjet e rënda që ai përjeton në hapësirat e shpirtit të vet për gjëmën që kishte pllakosur atdheun nën çizmen e huaj. Prandaj në shpirtin e tij ndihet një rënkatë dhe psherëtimë e thellë që gjakun ta trazon: “Dhembjen e kam të madhe, / Më kafshuan hijenat, / Si t’i shëroj plagët / Në trupin e atdheut?”.
Por një katërvargësh befasues ta ndez edhe më shumë kërshërinë për të zbuluar individualitetin krijues të këtij poeti të talentuar, që fatin e vet nuk e përfytyron dot jashtë fateve të atdheut, pa lirinë e të cilit edhe jeta e tij nuk ka kuptim: “Kam mall, / Kam lakmi e nostalgji / Që s’jam / Në mesin e të rënëve.
Ky katërvargësh me një strukturë të thjeshtë sintaksore, nxjerr në spikamë misionin e poetit për ta vënë veprën e vet në shërbim të atdheut, për të cilin është dhe duhet të jetë gati të vetëflijohet sa herë që koha e thërret të dalë në paraskenë. Ky katërvargësh mahnitës më kujton ca vargje jo më pak emocionuese të poetit kombëtar rus - Aleksandër Pushkinit. Kur ishte nxënës i Liceut të Carskoje Sjellosë, që matanë kangjellave ai dikur pati ndjekur me sy një vargan ushtarësh që qe nisur në marshim për t’u përballur me armatën e Napoleonit në betejën e Borodinosë. Prandaj në ato çaste poeti i ardhshëm hodhi në letër këto vargje kuptimplota: Bij të Borodinos’, ore heronj kulmianë! /Ju pash’ kur për në luftë nxitonit për matanë; /Me shpirt të ndezur flakë ju ndiqja si furtunë. Në të betejës fush’ pse s’derdha gjak dhe unë?
Vargjet e sipërcituara dëshmojnë fare qartazi se dashuria për atdheun poetët i nxjerr vetvetiu në kapërcyellin e vetëflijimit të vullnetshëm.
Por ca kujtime të pashlyeshme më ngjallin këto vargje nga poezia “Marshi i martirëve”: “Mos kalo i shkujdesur / Nëpër udhën e lotve, / Në atë varr të gjallë / Dhe pranë tij / Pushojnë eshtrat e martirëve të rinj”.
Në gjysmën e dytë të vitit 1999, më qëlloi rasti ta vizitoja disa herë Kosovën, si shoqërues-përkthyes i ca grupe gazetarësh nga Ukraina dhe Rusia, që qenë dërguar me sponsorizimin e Zyrës së Shtypit të NATO-s në Bruksel. I ramë Kosovës kryq e tërthor, që nga Kaçaniku e deri në Pejë, që nga Prizreni e deri në Mitrovicë. Gjithandej sytë më zunë varre martirësh të lirisë, mbi të cilat kurorat ngjanin si lulëkuqe të mbjella anekënd Kosovës. Ishin çaste shumë prekëse. Duhej derdhur shumë gjak para se të vinte liria. Prandaj ngjyra e gjakut për ne shqiptarët është simbol lirie se liria jonë rrënjët gjithmonë i ka pasur të vaditura me gjak. Vargjet e mësipërme të poetit m’i tronditën sërish përjetimet e asaj kohe dhe që më sollën në kujtesë vargjet lapidare të Lame Kodrës: “Një kuçedër e tërbuar po pi gjak, / Një popull i robëruar kërkon hak”.
Lufta për mbijetesë e popullit shqiptar të Kosovës, kreut tw kombit shqiptar, vazhdimisht ka shërbyer si një motiv i fuqishëm për krijimtarinë letrare të shumë poetëve dhe shkrimtarëve kosovarë. Ajo ka qenë një luftë e gjatë, mbinjëshekullore, mes egërsisë së hienave serbe dhe dashurisë për jetën, të palës shqiptare. Është kjo arsyeja që poetit Adem Zaplluzha i del kjo ofshamë e thellë sfiduese që poshtë honeve të shpirtit të tij:
“Nga na erdhët në këtë vend, / O djaj të zinj? / Mos dolët nga ferri i Dantes /Për t’i ikur kujtesës? / Por vonë e kuptuat / Se rrapi i ka rrënjët / Përtej çmendisë suaj, / Përtej amshimit”.
Nga këto vargje që të duken sikur janë skalitur me durim në një masiv graniti nga dalta e një dore mjeshtërore, buron një ide e madhërishme që ka flatruar hijerëndë nëpër hapësirat mbarëshqiptare gjatë rrjedhës së shekujve: shqiptari ka qenë, është dhe do të mbetet një rrap me rrënjë bukur të thella në këto troje stërlashtore dhe nuk ka stuhi në botë që të mund t’ia trondisë ato sadopak. Prandaj edhe poeti Adem Zaplluzha del vetvetiu në të njëjtin kapërcyell, si edhe Noli ynë i madh që lëshonte një zë fort të kumbueshëm: “rron, or rron, dhe s’vdes shqiptari!”
Mes gjithë këtij prodhimi të begatë poetik, poeti Zaplluzha ka botuar edhe dy vëllime satirike, të titulluara “Bajraktarët e Vatanit” dhe “Don Kishoti dhe Rosinanti”. Janw dy vëllime që përcillen sa me endje për tematikën boll të pasur, aq edhe me një zemërtrazim për ca dukuri jo pak të pështira që shëmtojnë realitetin shqiptar. Është kjo arsyeja që poetin e talentuar e bën ta mprehë mirë tehun e satirës së vet të pamëshirshme kundr dallkaukëve, gënjeshtarëve, ziliqarëve, parazitëve, smirëzinjve, të pabesëve, servilëve, lajkatarëve etj.
Por në këtë mes, poetit ia lëndon më shumë shpirtin përçarja mes politikanëve; një plagë përjetësisht e pashërueshme kjo që mbartet edhe poshtë, në radhët e njerëzve të thjeshtë. Kjo përçarje e mallkuar, si puna e një mikrobi me një aftësi mbijetese të jashtëzakonshme, shqiptarët nuk i ka lënë të qetë për asnjë çast. Prandaj edhe armiqtë tradicionalë të kombit shqiptar kanë ditur ta shfrytëzojnë me shumë marifet këtë përçarje të gjëmshme, për të arritur deri aty, saqë trojet tona etnike të na i bëjnë çarçaf.
Tani dëshiroj të ndalem pakëz edhe në lirizmin karakteristik të poezisë së Adem Zaplluzhës. Lirizmi i tij të rrëmben me thellësinë e ndjenjave të autorit, me pasurinë e papërsëritshme të mjeteve artistike si, metaforat elegante, krahasimet tejet të gjetura, epitetet karakteristike, personifikimet e pashembullta apo paralelizmat e goditura artistike.
Në poezitë lirike të autorit gjallon jeta e një krijuesi me ndjenja të pastra, si pikat e vesës mbi gjethnajë. Mbresa të veçanta të lë poezia “Letrat” nga vëllimi“Zjarri dashurisë”, e sidomos vargjet: Ikën dallëndyshet, / Foletë mbetën të shkreta, / Në kositjen e barit / Fshihet e vërteta”.
Ky katërvargësh më kujtoi korrikun e vitit 1999, kur, siç e përmenda më lart, Kosovën po e vizitoja për herë të parë. Ishte pisku i verës, por shumë parcela me grurë vazhdonin të mbeteshin të pakorrura. Dhe kjo për faktin se popullsia ishte njoftuar për minimin e territorit të Kosovës nga kriminelët serbë, të cilët, për shkak të disfatws nw luftw me UÇK-nw dhe NATO-n, në tërbim e sipër, kishin minuar zona të tëra.
Ato parcelat e pakorrura nëpër Kosovë, më kujtuan asokohe një katërvargësh nga një poezi e Nekrasovit, me titull “Parcela e pakorrur”: “Ёshtë vjeshtë e tretë, / Stërqokat janë larguar, / Pylli është zhveshur, / Fushat janë shkretuar”.
Pikërisht këtë katërvargësh nekrasovian, tani ma solli ndër mend zoti Adem me atë katërvargshin e sipërcituar. Kjo dëshmon për faktin se sa lehtë përqasen fantazitë e krijuesve në botën e magjishme të poezisë.
Dashurisë poeti i këndon me një shpirtngrohtësi përflladitëse. Në poezinë“Sytë e tu”, poeti thotë: “Asgjë nuk ka mbetur këtu, / As lot më nuk kam / Për ta larë vesën e mëngjesit / Nën këmbët e tua”. Ky katërvargësh duket sikur janw sinonimi I vargjeve tw Pushkinit, ku autori përshkruan valët e detit, të kapluara nga zilia se cila prej tyre do të shtrihet më shpejt poshtë këmbëve të së dashurës së tij: “Kujtoj një det para stuhisë: / Zilie valësh i përpirë, / Tek vinin radhë, duke azdisë, / Ndër këmb’ të saja për t’u shtrirë!..”.
Mendoj se poezia e Adem Zaplluzhës e ka përballuar dhe do ta përballojë me shumë sukses provën e kohës dhe do të hyjë plot dinjitet në thesarin e modeleve më të mira të poezisë shqiptare. Ai e ka pasuruar gjuhën tonë poetike, duke i dhënë hapësirën e duhur ligjërimit me një strukturë sintaksore tejet të larmishme. Poeti dhe përgjithësisht artisti është pasqyrë e vetëdijes kombëtare e popullit të vet. Kjo është edhe arsyeja që artisti shqiptar këmbët i ka të ngulura fort në tabanin kombëtar, kurse politikani shqiptar këmbët i ka të ngulura fort në kolltukun që gëzon falë politikës. Prandaj, nw poezinw e A. Zaplluzhws, vetëdija kombëtare e politikanit shqiptar është e diskutueshme.
Njohja nga afër me poezinë e Zaplluzhës, me traditën e tij poetike, na bën të bindemi se ajo ka hyrë në historinë e kombit shqiptar si pjesë përbërëse e kulturës së tij shpirtërore.
Dëshiroj të shpreh bindjen se krijimtaria artistike e Adem Zaplluzhës ka tërhequr dhe do të vijojë të tërheqë vëmendjen e studiuesve të letërsisë, të kritikëve, të gjuhëtarëve, të cilët, me metoda shkencore do të mundohen të zbulojnë të fshehtat e shpirtit të poetit dhe t’i përgjigjen pyetjes se ku fshihet magjia e ndikimit të tij mbi shpirtin e njeriut.
Trashëgimia poetike Adem Zaplluzhës jo vetëm që mishëron në vetvete vlera të larta artistike, por përfton edhe një tingëllim të ri. Në poezinë e tij vjen e shpërfaqet jo vetëm shpirti i vetë poetit, por edhe shpirti i mbarë popullit shqiptar.
Poeti, ashtu si edhe puna e muzikantit, është mjaft i ndjeshëm ndaj kadencës së vargut dhe ndaj tingullit. Prandaj ky merak nuk i ndahet për asnjë çast edhe poetit Zaplluzha në strukturimin e vargjeve të tij, vargje tw cilwve u u pwrshtaten fjalwt e historianit tw letwrsisw gjermane, August Shlegelit, (1767-1854), pwr për shkrimtarin romantik gjerman Ludvig Tik (1773-1853):
“Gjuha në veprën e tij duket sikur ka hequr dorë nga shëmbëllimi lëndor dhe ka marrë trajtat e një flladi të lehtë. Fjala e tij të krijon përshtypjen sikur nuk shqiptohet, por tingëllon më e ëmbël se kënga”.
Në fund, dëshiroj të theksoj se krijimtaria poetike e Adem Zaplluzhës, si edhe e çdo krijuesi tjetër, duhet të shërbejë si objekt përsiatjesh edhe për psikologët, meqenëse përmes shpirtit të poetit lexuesi vëzhgon shpirtin e mbarë popullit.
Psikologu dhe filozofi i mirënjohur zviceran Karl Gustav Jung (1875-1961), në veprën e vet me titull “Psikologjia dhe krijimtaria poetike”, shkruan:
“Është mëse e qartë se psikologjia, duke qenë shkencë e proceseve të shpirtit, mund të hyjë në lidhje të drejtpërdrejtë me studimin e letërsisë, me kritikën letrare. Se shtrati kryesor i të gjitha shkencave, ashtu si edhe i çfarëdo vepre arti, është shpirti. Prandaj shkenca e shpirtit, besoj, duhet të jetë në gjendje të përshkruajë dhe të shpjegojë dy gjëra në ndërvarjen e tyre: së pari - strukturën psikologjike të veprës së artit dhe, së dyti, parakushtet psikologjike të individit artistikisht produktiv”
Tiranë, 20 nëntor 2010

Per "Sofra poetike", Haxhi Muhaxheri

Mon	Tue	Wed	Thu	Fri	Sat	Sun
				1	2	3
4	5	6	7	8	9	10
11	12	13	14	15	16	17
18	19	20	21	22	23	24
25	26	27	28	29	30