Blerim Shala:Shteti i Kosovës dhe fuqizimi i shqiptarëve në Ballkan

Shteti i Kosovës dhe fuqizimi i shqiptarëve në Ballkan




Nëse në këto rrethana, sado të vështira që janë, ne, qyshdoqoftë, rikthejmë temën e bashkimit të Kosovës me Shqipërinë, ne shfaqim dyshimin në mbijetesën e shtetit të Kosovës, ne e marrim si akt të kryer humbjen e Veriut të Kosovës, ne kontestojmë konceptin euro-amerikan të zgjidhjes së problemeve madhore në Ballkan.

Nga Blerim Shala më 13.04.2009 në ora 11:48

Në vitet 1989-1991 është zgjidhur çështja e cila po na rikthehet në vitin 2009, në trajta të ndryshme, para së gjithash, përmes debateve të zjarrta, përplot emocione, zëra të ngritur, në përplasjet e pakursyera të botëkuptimeve përjashtuese.

Kosova shtet i pavarur, apo, bashkimi i Kosovës, dhe i trojeve të tjera me shumicën shqiptare, që janë pjesë përbërëse e shteteve të krijuara në vitet nëntëdhjetë, pas shpërbërjes së ish-RSFJ-së, me Shqipërinë?

Kjo është tema. Kjo është pyetja. Kjo është çështja politike.
E rëndësishme për shqiptarët e Kosovës, të Shqipërisë, për pozicionin e tashëm dhe për perspektivën afatgjatë të kombit shqiptar në Ballkan dhe në Europë? Jo.
E domosdoshme për adresimin e problemeve me të cilat përballet shteti i Kosovës, që prej pranverës së vitit 2008? Jo. Aspak.
Një tjetër rast kur ne spikatemi me aftësinë tonë për t’u shpërqendruar prej kryeçështjeve që preokupojnë Kosovën, në pranverën e vitit 2009, në vitin e dytë të ekzistimit të shtetit të Kosovës, i cili do të jetë shumë më i vështirë sesa viti i parë? Po. Gjithsesi.

U përmendën vitet 1989-1991, si kornizë kohore kur mori udhë (të drejtë) çështja e Kosovës, e zgjidhjes së saj.
Muri i Berlinit nuk ndante vetëm Europën dhe Botën në dysh botëkuptimesh politike, nuk ishte vetëm themel mbi të cilin funksiononte një Rend Ndërkombëtar, por, për më tepër, ishte një verdikt i keq për çështjen shqiptare, e cila, që prej formimit të shtetit shqiptar, në vitin 1912, mbeti e pazgjidhur, para së gjithash, për shkak që e drejta jonë për vetëvendosje, nuk korrespondonte me rrjedhat historike, apo, asnjëherë nuk ishte arritur të ngritet në nivelin kur adresimi i saj merrej si një interes primar për Perëndimin.

E drejta për vetëvendosje e shqiptarëve kishte mbetur në margjinat e historisë së re të Europës – sepse ajo nuk mbrohej nga interesat rajonale dhe ndërkombëtare të shteteve të mëdha.
Shqiptarët mbetën të ndarë nëpër disa shtete të Ballkanit, sepse, në anën tjetër, edhe vetë Ballkani ishte i ndarë, në zona të veçanta të interesit – si pasojë e Luftës së Ftohtë dhe e Rendit Ndërkombëtar të krijuar pas rënies së Berlinit, dhe humbjes së Gjermanisë naziste, në majin e vitit 1945, i cili përfundoi me prishjen e Murit të Berlinit, me disfatën politike dhe ideologjike të Komunizmit dhe me shkatërrimin e federatave komuniste shumetnike në Bashkimin Sovjetik, në Çekosllovaki dhe në Jugosllavi.

Mbi gërmadhat e Komunizmit do të ndodhë krijimi i shteteve të reja, në kuadër të valës së radhës të formimit të shteteve, ku bashkoheshin e drejta për vetëvendosje e kombeve, me kufijtë e jashtëm dhe të brendshëm, me territoret e lëna si trashëgimi të këtyre federatave, si dhe me synimin e Perëndimit që të ruhet, sa më shumë që është e mundur, stabiliteti i Europës – në tërësi.
Kjo ishte korniza globale e zgjidhjes së çështjeve kombëtare, të cilat mbaheshin dhunshëm, nën regjimet komuniste, për dhjetë-vjetësha të tërë.

Kështu ishte edhe me Kosovën dhe me të gjitha ish-njësitë tjera federale, të ish-RSFJ-së, të cilat shpallën vullnetin e tyre për t’u bërë shtete të pavarura.
Në rastin e Kosovës, realisht, kjo kornizë ndërkombëtare e zbardhjes dhe e zgjidhjes së çështjes së Kosovës, koincidonte, apo, ishte në përputhje me një traditë të gjatë të formësimit politik dhe institucional të Kosovës, i cili na ishte imponuar, si pasojë e zhvillimeve tashmë të përmendura historike.

Kosova kishte krijuar një identitet të veçantë politik me dhjetëra vjet, i cili duhej të mundësonte, në rast të thyerjes së madhe historike, çfarë ndodhi në vitet 1989-1991, që ne të vendosim për fatin tonë.
Kështu edhe do të bëhet. E drejta jonë, në teori e justifikueshme qyshmoti, arriti të sendërtohet në praktikë, në realitet, sepse u zhbënë pengesat e mëdha ndërkombëtare (në Europë), rajonale (në Ballkan) dhe lokale (vetë RSFJ), sepse e drejta jonë u lidh, natyrshëm, përmes kahjes që mori historia e re europiane, me forcën e shteteve të mëdha perëndimore, me fituesit në Luftën e Tretë Botërore (çfarë ka qenë Lufta e Ftohtë), me Rendin e ri Ndërkombëtar, i cili kërkonte përqafimin e demokracisë dhe të liberalizmit si udhërrëfyes politik për secilin komb, secilin shtet.

Shqipëria përqafoi këtë realitet dhe mirëpriti sendërtimin e vullnetit politik të shqiptarëve të Kosovës për pavarësi. Kështu ndodhi edhe me elitat politike shqiptare në Maqedoni, në Mal të Zi, në Serbi.
Kështu u bëmë shtet. Me të gjitha rëniet dhe ngritjet e njohura në vitet nëntëdhjetë, në Lëvizjen për çlirimin dhe pavarësimin e Kosovës.

Kjo përvojë historike, tok me kornizën globale ndërkombëtare, u bënë bashkë në Propozimin Gjithëpërfshirës të Presidentit Ahtisaari, i cili shërbeu si bazë legale për shpalljen e shtetit të Kosovës, për ruajtjen e tërësisë territoriale të këtij shteti, për funksionalizimin e tij, dhe për trajtimin e veçantë të komuniteteve pakicë.

Ky është një proces i pakthyeshëm, me gjithë problemet e shumta me të cilat ballafaqohet shteti i Kosovës, e të cilat, në masë të madhe, nuk trajtohen si duhet prej udhëheqësisë së tanishme të Kosovës.

Nëse në këto rrethana, sado të vështira që janë, ne, qyshdoqoftë, rikthejmë temën e bashkimit të Kosovës me Shqipërinë, e cila gjë jo vetëm që është sanksionuar me Rendin e ri Ndërkombëtar, por edhe me Pakon e Ahtisaarit dhe me Kushtetutën e Kosovës (Neni 1.3), atëherë, ne, dashtë e pa dashtë, paraqesim qëndrime politike, që janë, së paku, trefish problematike:
Së pari, ne shfaqim dyshimin në mundësinë e mbijetesës së shtetit të pavarur të Kosovës.

Së dyti, ne e marrim si akt të kryer humbjen e Veriut të Kosovës, mbase, edhe të një pjese në Lindje të Kosovës, të banuar me shumicë serbe.
Së treti, ne kontestojmë konceptin euro-amerikan të zgjidhjes së problemeve madhore në Ballkan.

Kemi të bëjmë, pra, me një temë shumëfish problematike, aspak të bazuar në realitetin e krijuar në Ballkanin Perëndimor dhe tërësisht konfrontuese me agjendën perëndimore.
Çka është më e rëndësishmja, kjo agjendë është në raporte përjashtuese edhe me interesat kombëtarë të shqiptarëve, të cilët, si kurrë më parë, që prej Lëvizjes nacionale për çlirim dhe bashkim, në vitet kur u kuptua domosdoshmëria e shkatërrimit të Perandorisë Otomane, janë faktorizuar në Ballkan – pikërisht për shkak të bashkimit të agjendës së tyre kombëtare me atë ndërkombëtare (Perëndimore).

Krijimi i shtetit të Kosovës është fuqizim i shqiptarëve në Ballkan, në të gjitha fushat e mundshme. Dhe, ky fakt patjetër që do të ndikojë edhe në forcimin e faktorit shqiptar në Maqedoni dhe në Mal të Zi – në dy shtete të cilat janë gjithnjë e më të vetëdijshme për rolin që Shqipëria dhe Kosova mund ta luajnë në rajon – gjithsesi, në kuadër të agjendës ndërkombëtare të integrimit të Ballkanit Perëndimor në Paktin NATO dhe në Bashkimin Europian.

Shqipëria tashmë është në NATO. E NATO është në Kosovë tash e dhjetë vjet.
E sa për bashkëpunimin dhe partneritetin strategjik të Kosovës dhe të Shqipërisë, në të gjitha lëmitë e mundshme, pos atyre që spikasin elementet e shtetësisë, kush na pengon që atë ta bëjmë realitet? Askush.

(Blerim Shala është Nënkryetar i Parë i Aleancës për Ardhmëninë e Kosovës. Kjo kolumne është shkruar enkas për Gazetën Express)