Mazllum Saneja: Poezia moderne polake - Jan Michal Stuchly (IV)

Poeti Jan Michał Stuchly me poetin dhe perkthyesin Mazllum Sanejen

POEZIA MODERNE POLAKE

JAN MICHAŁ STUCHLY

(Zgjodhi dhe përktheu nga polonishtja: Mazllum Saneja)

TË KËRKUARIT E RRUGES DERI
TE VENDI KALLIOPE

Nganjëherë
dikush diçka dikujt
thotë
dhe
pyet

A thua është vështirë
sot të jesh poet

Stilolapsi
karta
mendime kalimtare
të kuptuara me fjalë

a mjaftojnë

Dikush tjetër
thotë
kjo është një gjë e pavërtetë

më parë duhet kerkuar rrugët
deri te vendi Kaliope

po

Madje edhe audienca private
në Muzën e poezisë

vetëm nganjëherë të lejon ty
të quhesh poet
se arti i poezisë
punë e çuditshme

asnjë pasuri as pronësi
që të pushtosh

Historia e së kaluarës
me shembujt e strofave e këngëve
të Qezarit Neronit
dëshmoi

Ndaj duke shkruar poezi
këtë mos e harro
Ti poeti im me pamjen e jashtme

BOTA MAHNITËSE E NATYRËS

Artisti piktori pikturon portretet
me penel paletë me ngjyra
në natyra
në studio
në përfytyrimin e thellë
individualisht
me cikle
imazhe te jetës imazhe abstrakte portrete
natyrën e vdekur

Poeti nga fjalët jetëshkurtëra shkruan
krijon poezinë
te cilën kompozitori e bashkon
me çelësin e violinës
me muzikë

Unë

Jahreszeiten stinët e vitit
të Vivaldit
në mënyrë të paturp i pabindur imiton
që të bëhët së pakut
pastish i „botësë mahnitëse”
duke harruar
Primum inter pares

pranvera vera vjeshta dimri

Pranvera

e zgjon nga gjumi dimëror natyrën
ngjall botën me ngrohtësinë e vjedhur të diellit
me delikatesë… me vesën me shiun e imët me shiun
vizaton me ngjyra,vizaton me akuarel
kopshtet e lulëzuara e fushat e blerta

Vera

i pjek me korrikun
portretet e vizatuara të maestros
që me forcë shprehëse të luajnë
me ngjyra muzikën e kësaj stine të vitit
fal ngrohtësinë
që me ngjyrë bronzi të praruar të verës
të kundërmojnë
me lule fushe

Vjeshta

me vernikun e tetorit
përforcon peizazhe të mahnitshme
kremton të korrat
lyen me pendë të patës
sikur furrtari
që nxjerr nga furra bukën e freskët
derisa njeriu i vogël ka frikë
a mjafton kjo vallë
deri te fundi i mjere i pranverës

Dimri

i lejon natyrës ta vë në gjumë
Hibernacioni i janarit i shkurtit
dëshiron të ruajë portretet
për pasardhësit e ardhshëm të shekullit
i ka zili krijuese vizatuesit
që me acar skicon në cham
mozaikun kaleidoskopik

vetëm tregtari i panjohur
këto vepra me cikle
i grumbullon
në muzeun e botës

KOSOVARËVE

Të përzunë me dhunë
si qenin
nga shtëpia jote
përse

Derisa Ti
i pafuqishëm

Ti hesht
qan
gris copë-copë rrobat
ato që ende i vesh
që i mbart në shpinë

i dëbuar i përzënë
me frikë
për jetën e vet e familjen
i uritur i mjerë
zbathur ec me ngadalë shpejt
deri në asgjëkund

Ti refugjat i pafajshëm
skamnor i Evropës botës

Syte tu të shqyer
vështrojnë pa fund
pa shpresë
deri në asgjëkund

thuajse flasin
më shumë se mijëra fjalë

Shoh një tjetër planetë
Tokën vendin tim Ilirinë
atDheun Kosovën
ndoshta jo për mua

E unë të them
do të kthehesh në shtëpinë tënde
të stërgjyshërve tu
në Kosovë
qe të rindërtosh
shtëpinë e djegur
shtëpinë e vetmuar

veçse
mos humb shpresën

E mira ngadhnjen
mbi të keqen mbi të ligen

pastaj
vjen më pas
falja e pambarim

21/04/1999

MENDO MIRË

Memeci
me gjymtimin e vet këlthet
Të shurdhërit
vetëm qetësia kokën ia thyen
I verbëri
perveç syve dhe të gjitha shqisave
sheh dhe vështron
Derisa njeriu i shëndosh
nuk mund të kuptojë deri në fund
se sa i lumtur është... i pasur
me gjithë pakënaqësitë e shumta të përditshme

PËRSE POET

Përse poet
fjalë të pazakonta përdor
ashtu duhet Ti mendon
Muza e poezisë
këtë nuk e kërkon
e muzika e fjalët
çfraë thuash

Përse poet
vetëm nga fjalët e zakonshme
të strofave poezisë
shkruan
vetë akoma nuk di
përse

Poeti im
mendimet tua fisnike
le të rrjedhin nga zemra
e po mundesh nga fjalë të ndryshme
të krijosh poezinë
për njerëzinë

DËSHPËRIM

Graviteti i dritëhijeve
gjurmat e pikëllimit
në gëzim shterpësi përjetimesh
në afëri mahnitja

përditshmëria e reflekseve
largësia e kuptueshme
bredhëritje në udhë
ikja nga zgjëndrra

korrigjimi i sjelljeve pozitive
lufta psikike
frika e fundit të ekzistencës
garë e mendimëve me veprimet

dëshpërimi
dëshpërimi
mungesa e frymëmarrjes

KRONOS

kush të shpiki
Ty
Kronos
kush të krijoj
Ty
Kronos
kush te kupton
Ty
Kronos
kush të do
Ty
ndoshta vetem
Klepsidra
që gjithnjë
ushqehet me kokrrat e rërës
dhe askurrë nuk dëshiron
të pran
Kronos
e di vetem një gjë nga të gjallët
bëhu për gjithnjë apo kurrë
po megjithëkëtë i mallkuar

AUTOBIOGRAFIA JO MODESTE

Dikur isha i ri
dikur isha tërheqës
dikur isha madje thanë i pashëm
dikur isha i lumtur
dikur isha gjithashtu mesatar
dikur isha i ngjashëm me një fotografi të Vispjanjskit
dikur isha e guxoja ta quaja vetveten poet dhe piktor
dikur isha si shihet një egoist jo kritik
dikur isha...

Megjithatë kjo nuk është e vërtetë
se dikur

Unë jam ende qeniesoj...

E PAEPUR

- Motrës sime, Bernarda Stuchly -

Dëgjomë
të hamë bashkë darkën
kushedi dhe kur do të takohemi edhe njëhrë
sepse nesër duhesh të shkosh në spital

Ajo ishte e paepur
do të ha vetëm

përse asgjë nuk thua

megjithëkëtë
bashkë shkuam
te vendi i Shpresës

të nesërmen në mesditë
nuk dita çfarë të bëjë më parë

më 31.01.1992 u vendos

unë në shtëpi pikturova portretin
me temën lidhur me Shpresën e Madhe
përplot diell

mbrëmanet
gjithçka kaloi me një fund të gëzuar
fal Zotit edhe për mua

Sot ajo tashmë e di
se njeriu perveç sigurisë në vetvete
duhet madje të ketë ndihmën e tjetrit

njeriu askurre nuk duhet te jetë i sigurt në vetvete
në asnjë rast
ajo tashmë e di

Faleminderit
me fal

ne prapë hamë bashkë darkën
Ajo ka portretin me diell

QETËSIA

Qetësia aq shumë e dëshiruar
për ne

sa mirë sa bukur
i bën

çdo trupi
çdo shpirti

në kujtimet e largta
dëgjoj fjalën

qetësia

qetësia e vjeshtës
e di
jo për të gjithë
kjo stinë e preferuar e vitit e jetës

me melankoli

e përjetimet e së kaluarës
t’i përkujtosh pa zë

Bota është ë e bukur
Të bukur janë njerëzit

Po
njerëzit më të bukur
shndërrohën edhe me të bukur
në kujtesën tonë
në të veshurit e Qetësisë Perfundimtare

E secili prej nesh
në këtë botë të mrekullueshme
qenieson
e jeton
vetëm njëherë
derisa qetësia
na bën të bukur më të bukur

HIJE

në hapësirën e çdo dashurie
të kapërcesh hijën tënde
nuk është art

në sferën e dashurisë
kjo hije
pengesë e pamposhtshme

Dekalogun e ri
na dhuroi Zoti

dhe çfarë

Skicat ... Hijet

pa vështirësi kapërcen
po atëbotë kur mungon drita

atëbotë kur dielli shuhet
dilema e hijes tretet

dhe koha merr fund

gjithashtu

hija e secilit

MIRUPAFSHIM

Mirupafshim
të dashurit e mi

megjithatë
unë ende jam

ndonëse shi bie
ndonëse kohë e vrenjtur e mugët

Gurët fundosen
në tokën e njomur të lagur
derisa gurët e tjerë
këtu në fund të botës sime
gurët e rrëmuar

Dita pasuese përkulet
dhe me ngadalë bie mbrëmja

Bie shi
edhe ca
një shi i imët

E qetësia
afrohet hyn tek unë
gjithnjë më afër
dhe sjell me vete kujtimet

kujtimet nga e kaluara
qetësia interesante
e paturp e së ardhmes

ende me mban shpresa e brishtë
ndonëse me ngadalë
kridhem në errësirë
duke vështruar tashmë kthjelltësinë
gjithnjë më tepër mendoj
për një pushim ideal

Mirupafshim
të dashurit e mi