Mazllum Saneja: Poezia moderne polake - Jan Michal Stuchly (VI)

Jan Michal Stuchly

POEZIA MODERNE POLAKE

JAN MICHAŁ STUCHLY

(Zgjodhi dhe përktheu nga polonishtja:
Mazllum Saneja )

MUZIKA

Muzikë
Ti muzë e muzave
Ti mbretëreshë e të gjitha artele të lira
e kuptueshme e lexueshme e dëgjueshme
deri në shikueshmërinë
që ngjall përfytyrimin
e njeriut
po mbase edhe të gjëllesave të tjera
sepse je universale
e pas teje
pishtarët e lindur të kultivuar
me edukatën tënde
Ti art i plastikës
princeshë e artëve e përqasur pothuaj me nenen tënde
me universalizimin tond në dhënien dhe marrjen
me ndarjet e pakufizuara kulturoëe
dhe gjuhën e folur
dendur me ngjyrën faturën dhe sintaksën
që krijon sërish muzikën
e pastaj
muza të tjera
që dëshirojnë të hyjnë në panteonin e arteve
tashmë me vullnetin e krijuesve dhe përmes traditave
të shpëna në jetë sikur oborrtarët në pallatin mbretëror
të mbretërve e princeshave të artele të lira
të ndërlidhura me gjuhën idiomat dhe përkthimin e detyrueshëm
me interpretimet e dobësuaratë të tjerëve jashtë krijuesve
po duke qenë gjithnjë një trashëgimi kulturore e njerëzimit
për pasardhësit në dobi të tyre
dhashtë Zoti

SHKO

Shko nëpërmes të gjitha çasteve të ekzistencës
Ndonëse dje ti nuk deshirove

Shko
ndonëse akoma është larg caku
si pelegrinazhi me këmbë
deri tek Shën Mëria e Jasnogores

shko

udhës
po mundesh bëj të mirën
largohu nga e keqja

shko
me hap të matur kah caku
sikur të shkosh me hope
duke shkëputur e kaluar ca etapa
të garës së jetës

shko
derisa të mundesh
sepse
ca nuk arrijnë
me gjithë gjakimin e shpresën e madhe

ndaj
shko

shko

TË GJITHË NJERËZVE JO VETËM TË ARTIT
- Gjorgj Bushit, presidentit të Shteteve të Bashkuara të Amerikës

Shkruan
pikturon
askënd nuk e pyet
askujt nuk i flet
krijon artin po ashtu edhe nga materia e jetes

shkrimtar

shkruan
edhe mëtej
Njeriun pa tipar – Robert Musile
vëllimin tjetër të romanit Të kërkuarit e kohës së humbur – Marcel Prousti

Akord
tashmë me njeriun me tipare
dhe kohën tashmë të gjetur ndonëse të humbur

megjithatë pa frikë terror

piktor
pikturon më tej ciklin e portretëve
Van Gogh Gauguin Cezan Dali
Picasso Guernika

Që të mendojmë gjatë artin bashkëkohës

Shkruan si thua se në udhën letrare ke takuar
Të huajin Rënien e Albert Camus-it

pikturon sepse ke parë në kornizë dërrase
përfytyrimin artistik të pakapshëm të papërfytyrueshëm
imazhe terrori në Nju –Jork 11.09.2001

pastaj
Enthauptung ndaj të pafajshmëve
të rrëmbyerëve pa mëshirë pa skrupull

me siguri
një erë e re e njerëzimit ka filluar
një erë e tmerrshme apokaliptike

O njeri
Gjithnjë i kapërcen kufijt e pakalueshëm

Engjëjt e së keqes gjithnjë shumëzohën
gjithnjë më shumë
megjithatë shkruaj
si z. K. në rrugë për Kështjellë
me shpresën e mirë e të drejtë të Proces –it
te Franz Kafka

Pikturoj
dhe më tej
portretin e së Mirës

derisa
të mos filloj
fundi i qytetërimit
fundi i botës

nganjëherë mendoj
se tashmë nuk ka vend të sigurt në botë

DJE

dje
i njohuri im
bëri vetëvrasje

e përfundoi jetën e vet
duke u varur

e di
deri në këtë çast
ishte duke udhëtuar

Er war Unterwegs

Shkoi në kortezhin funeral
Si çdonjëri prej nesh

A thua
Qe nga çasti i lindjes
shkojmë në kortezhin funeral
të varrimit tonë

dhe pyet

e jeta
çfarë
jeta nganjëherë
vete në këtë udhë

ATDHEU

I bukur vendi im
nga lartësitë e kozmosit
gërshetë ngjyrash të bukura
në trajtë të globit në kosmos
i bukur vendi im
atom i ekzistencës sime
ku unë kam lindur rritur mësuar
dhe jam
ti pjesë e vogël e tokës
kokërr kozmosi
e mrekullueshme në ngjyra
dhe muzikë
atdheu im
ai i vogli
Ti Raciborz – i im

WROCŁAW

- Qytetit të studimeve të mia –

E shikoj
gjëregjatë qytetin

askënd nuk e njoh

i humbur

retrospektiva

koha e rinisë
studimet

imagjinatë
më ndihmo

duke kaluar
rrethepërqark
një mall më rrëmbën
për rininë time të perënduar

e në asgjëkund
më shpie

e unë

rri si dikur në bankën
në zemër të qytetit
të bashkisë së njohur të Vrocllavit
ndanë përmendorës të kontit Aleksander Fredri

me mirëbesim vështroj përreth
thuajse me duket
se të gjithë kalimtarët
më përshëndetin
duke u buzëqeshur
duke më dëshiruar mirëseardhje

si je si skon
ka kohë
kur u ktheve

pas një çasti të gjatë
një moment dëshpërimi

Askush
me të vërtetë
askush
nuk më njeh

pikëllimi
më kot vërehet
qoftë edhe te një i njohur

kaq vjet
u bënë

njerëz të ri
brez i ri
e unë i kujtoj
dhe i vështroj
ata janë me të bukur
më të rinj
më Kenar

të gëzueshëm
dhe të angazhuar
me ëndërrime
derisa në mua zbrazëtia

me siguri
harrova
se rinia e tyre
gjithashtu do të zgjas sikur një xixëllimë e syte
sa çel e mëshel sytë
qëllimisht nuk i nit
qe të kërkojnë jo të mira materiale
po vlera të tjera vlera të larta

ndaj
i vështroj

dhe
nuk ndreq
botën e tyre

VETMIA

Në rrafshin e këndvështrimit
hapësirë e thellë
imazhi
peizazhi
në kornizë i kufizuar
e sapo pikturuar

vetmia

theksi i vazhdimësisë
shkulur nga era
drure të përkulur

derisa unë
i vetmuar
kalli i vetëm
ndeshur me fatkeqësitë e jetës

ndoshta po afrohet stuhia

errësira po afrohet me qetësinë ogurzezë

edhe ca çaste ju lutem
një moment

dhe mbrohesh
si dru i vetmuar
para fuqisë shkatërruese të furtunës

Sa e afërt
më është
jeta e çdonjërit
si jeta ime

në fëmijëri
gjyshja më rrëfente përralla
gjithnjë me një fund të gëzuar
për të ardhmën e bukur të mrekullueshme

fëmija me bisem dëgjonte
me frymëmarrje të vështirë

pas pikturimit të vetmisë

sot tashmë e di

se nuk ishte e lejueshme
të ia thoja të vërtetën