Nga Zeno Gjika:Përsiatje rreth vëllimit poetik “fryjnë errëra” të Have Halitaj-Elezaj

nga **Agim Gashi** Mon Apr 25, 2011 10:13 pm

Trëndafila dashurie mbi akull

Nga Zeno Gjika:Përsiatje rreth vëllimit poetik “fryjnë errëra” të Have Halitaj-Elezaj Liber_have_copy_884664889

Libri

Nga Zeno Gjika

Përsiatje rreth vëllimit poetik “fryjnë errëra” të Have Halitaj-Elezaj

Dhe unë, duke marë aromën e tyre me vete, po i rikthej në shënjë mirënjohjeje dhe urimi bashkë, kësaj poeteje të re, si një karafil, nëpërmjet jush dhe Fjalës së Lirë, këto shënime çasti.Mjafton vetëm të mendosh fjalën “kallkan” dhe menjëherë parafytyron, ose diçka të ngrirë nga të ftohtit, ose së paku një fushë të mbuluar nga një dëborë e ngrirë, mbi të cilën fërshëllen era me një ulërimë ngjethëse. Thua se ulërijnë njëqint djaj.Mjafton ta përmëndësh këtë fjalë veç një herë dhe nëpër trup të të kalojnë mornica dhe vetvetiu të kryqëzosh krahët e të mbledhësh trupin, si për tu mbrojtur nga një frushullima e një ere të ftohtë. Çdo gjë mund të parafytyrosh pas kësaj fjale, por çdo gjë që parafytyron është ose e vdekur ose në vdekje.Ndaj të duken tepër të zakonëshme dhe të goditura vargjet e poezisë “errësirë kallkan” ; Era qan me klithma të egra/ errësirë kallkan. Dhe më pas sikur do ta plotësojë formatin e akullsisë vijon me vargjet ngjethëse; Ulërijnë në vesh ogurzezat/…Flakëzjartat vetëtima/spërndritin errësirën kallkan/….e digjen yjet në shuarje nga të ftohtit kallkan.Të duket se po ecën nëpër akull…Duke qënë se më parë patëm lexuar poezinë e çeljes së vëllimit “shfryjnë errëra” e cila na prezantoi një stinë plot errëra çmëndurake, duke qënë se mardhëm ne e mendimet tona te “errësirë kallkan” dhe ca më tepër poezia tjetër “mallkim” na jep një panorama të ferrit dantesk, të krijohet përshtypja e parë se leximi i këtij libri do jetë si një shëtitje në varreza, një ditë dimri, plot ngricë dhe errë të ftohtë.Dhe parafytyron lexim epitafësh ose më e shumta, një kushtim postmortem.Sepse, kursesi në këtë akullnajë nuk shpreson që të ketë mbetur gjallë ndonjë filiz jete. Prandaj befasohesh dhe nxiton të ngrohesh pak te “sytakim” aty ku; sydritë e syzjarr u takuan.Shikoni pak miq, nuk u takua as “sorkadhja me luanin” as thëllëza me fajkoin, as lumi me detin.U takuan sytë e zjarrtë dhe sytë e ndritur. S’di pse më kujtohet një fjalë që thotë; Dashuria fillon nga sytë dhe, fatkeqësisht….. te sytë mbaron.Tash digjen bashkë/dritëezjarreflakë. Me këtë gjetje kaqë befasuese autorja të pregatit për supriza të reja, duke të përmbysur komplet parafytyrimin fillestar, të zymtë e të ftohtë, të trishtë si një varrezë. Ndonëse :Vetullarënë natyra turfullon/ ftohti hekurt kallkan/mbretëron.

Dhe mbi këtë të ftohtë ngrihet autorja dhe deklamon;

Malet flakë le të digjen/…Ti mos u largo.

Sepse;..Digjem në zjarrin tënd/në ëndrat e tua lodroj.

Çuditërisht peisazhi ndryshoi si me magji, u zhdukën akulli dhe të ftohtit dhe erra sjell aromë trëndafili. Të duket se je në një trëndafilishte.

Kalon sa në një trëndafil te tjetri dhe s’di tek cili të qëndrosh.

Sepse te këta trëndafila, nga sytë e hënës së dashuruar pikojnë yje.

Dhe këta trëndafila kanë të shkruar në petale disa emra të dashur për autoren nga Peja, disa emra që më shumë se pjesë e familjes dhe e biografisë së saj, janë rrënjët dhe lulet e pemës së jetës së saj. Të asaj peme që i qëndroi përballë dhe i rezistoi, si furtunave dimërore të një jete nën pushtim ashtu dhe kallkanit të një genocidi primitiv.

Dhe jo vetëm që i rezistoi si gjallim, por ajo që ka më shumë rëndësi është fakti se i rezistoi me dinjitet dhe personalitet.

Çfaqje e këtij personaliteti është dhe ky vëllim poetik, ardhur në Sarandë nga Shtutgarti dhe të cilin, miku im Timo Mërkuri, insistoi që ta lexoj.

Unë e lexova vërtet me vëmëndje dhe kënaqsi, gjithnjë e në rritje.

Dhe në rast se ndokush do më kërkonte që me pak fjalë të thoshja diçka portretizuese për këtë poete, unë do t’u thoshja miqve të mi poetë që të presin dhe të mirëpresin surpriza të reja nga kjo simotër e tyre kosovare. Gjithsesi, surpriza të këndëshme.

Por le tu marim erë trëndafilave poetikë të këtij vëllimi;

Hidhmë njatë shikim/me njata sy/thëngjij zjarri… Përqafomë/nga afër ta ndjej vetëm një cast/në kraharor vullkanin….dhe mos folë asgjë.

Gjysma ime/në brendinë tënde përvëluese/ndonjëherë edhe tulatur rri.

E kush mund të largohet nga një trëndafilishte e tillë vallë. Dhe po deshe të largohesh;-Mos u buzëqesh luleve/e valës së lumit mos ia pëshpërit hallet/….po deshe të më harosh/haroi pra perënditë.

E pra miq, të gjithe e dimë, të harosh dashurinë është si të harosh perëndinë. Aqë e pamundur është. Sepse vetë dashuria është një dhuratë perëndie. Sepse tjetër gjë është të largohesh dhe tjetër gjë është të harosh.

Largimi është i shpejtë, harimi është i pamundur.

Dhe këtë e thotë një vajzë që rinia e saj …u përshkua furtunshëm. Prandaj nuk është një deklaratë por është një konkluzion.

Thashë më sipër se vëllimi nis me akullnajë dhe kallkan.Dhe të kuptojmë se më shumë se sa akull dhe errë e ftohtë shtigjeve e brinjave është fjala për akullin e kallkanin shpirtëror, që na imponohet.A nuk të shkakton mornica në trup edhe një shikim i shtrëmbër i një njeriu që do dhe nga i cili prêt dashuri. Kallkani i një shikimi qënka i tmershëm. Po një klithmë e tipit “alt”, a nuk e ngrin jetën në vënd si shikimi i Meduzës. Nëpër këto klithma ka rendur autorja dhe jo vetëm poetikisht, por ajo që mësojmë nëpër vargje, është fakti i një rendjeje reale. Një rendje, jo vetëm për të shpëtuar jetën, por dhe një rendje për të shpëtuar, dhe mbi të gjitha, për të ritur një dashuri. Të njoha rininë rebele/të pashtruar veç dashurisë pëshpërit ëmbëlsisht autorja te poezia aqë njerëzore që nis me fjalët e gjithë vajzave të botës, me fjalët; Trimi im. Po mërgimi a nuk është një mardhje e shpirtit dhe e shpresave, a nuk rinë ëndrat të tulatura si gruri nën dëborë, në pritje të pranverës së kthimit. Dhe ëndrat aratisen e vijnë në vendlindje, ashtu siç shtegëtojnë zogjtë viseve të ngrohta. Dhe bën shumë ftohtë në Shtutgart të Gjermanisë për këtë çikë Kosove.

Ndaj ajo mbajti e riti në zemër, si nëpër sera moderne, trëndafilat e ëndrave të saja, të cilat i mblodhi në një tufë(në vëllimin e saj të parë poetik) dhe na i dërgoi ne.

Dhe unë, duke marë aromën e tyre me vete, po i rikthej në shënjë mirënjohjeje dhe urimi bashkë, kësaj poeteje të re, si një karafil, nëpërmjet jush dhe Fjalës së Lirë, këto shënime çasti.

Mon	Tue	Wed	Thu	Fri	Sat	Sun
				1	2	3
4	5	6	7	8	9	10
11	12	13	14	15	16	17
18	19	20	21	22	23	24
25	26	27	28	29	30